Trong gần 60 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt Đảng, Nhà nước năm 2024, nội dung kinh tế là một trọng tâm lớn với những kết quả cụ thể và thực chất. Hơn 170 thỏa thuận hợp tác đã được ký kết nhân dịp các hoạt động cấp cao. Năm qua, bên cạnh việc đẩy mạnh triển khai các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đã ký kết, Việt Nam nâng tổng số FTA ký kết và tham gia lên 17.

Năm 2024, quan hệ đối ngoại của Việt Nam tiếp tục được mở rộng, nâng tầm và nâng cấp, từ đó thúc đẩy làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống về thương mại, đầu tư, du lịch, lao động với các thị trường lớn, các đối tác đầu tư chủ chốt, quan trọng. Cùng với đó, thông qua công tác ngoại giao kinh tế tích cực, Việt Nam cũng đang khai phá những động lực tăng trưởng mới từ Mỹ Latinh đến Trung Đông - châu Phi và các nước công nghiệp phát triển (G7).

Một điểm nhấn quan trọng năm 2024 là chuyến công tác của Tổng Bí thư Tô Lâm trên cương vị Tổng Bí thư, Chủ tịch nước tới Mỹ vào tháng 9, tham dự Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc. Trong chuyến thăm này, các cuộc gặp của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước với lãnh đạo các tập đoàn hàng đầu như Apple, Meta, Google… đã đặt nền móng vững chắc cho việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), cũng như phát triển các lĩnh vực đổi mới sáng tạo như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ xanh, công nghệ số.

Chuyến thăm tiếp tục thể hiện, khắc họa một hình ảnh Việt Nam hòa bình, ổn định, thân thiện, năng động, đổi mới, đáng tin cậy; một đất nước trên đà phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, mong muốn đóng góp hơn nữa vào các công việc chung vì hòa bình, hợp tác và phát triển trên toàn cầu. Tất cả những điều này tiếp tục giúp khẳng định vai trò, vị thế và uy tín ngày càng tăng của Việt Nam – quốc gia đang bước vào Kỷ nguyên vươn mình trên trường quốc tế.

Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tới Singapore, Nhật Bản tiếp tục củng cố các trụ cột hợp tác của Việt Nam với hai đối tác, đồng thời mở ra đột phá trong hợp tác logistics xanh, xây dựng trung tâm dữ liệu, sản xuất chip bán dẫn, năng lượng sạch, tín chỉ carbon, an ninh lương thực, tài chính xanh.

Chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường đến Chile và Peru  thúc đẩy mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước trong khu vực Mỹ Latinh và Caribe, cũng như trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

Chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tại Brazil cũng là một điểm nhấn quan trọng khi nâng cấp quan hệ Việt Nam - Brazil lên đối tác chiến lược, mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng hơn với thị trường Mỹ Latinh cũng như Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy đàm phán một hiệp định thương mại tự do với khối này.

Tại Trung Đông, chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Các Tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất (UAE), Qatar và Saudi Arabia cũng đạt được dấu ấn lịch sử khi nâng cấp quan hệ đã đưa UAE trở thành Đối tác toàn diện đầu tiên của Việt Nam tại Trung Đông, mở ra không gian phát triển mới cho quan hệ hai nước. Việt Nam với Saudi Arabia và Qatar cũng nhất trí thúc đẩy sớm nâng quan hệ lên tầm cao mới trong thời gian tới, qua đó góp phần thúc đẩy Việt Nam tăng cường quan hệ với các đối tác quan trọng khác ở khu vực.

Việc ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và UAE được xem là một mốc lịch sử, không chỉ mở đường cho Việt Nam tiến sâu vào thị trường Trung Đông - châu Phi, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác chiến lược, đặc biệt là mở ra hướng đột phá cho hợp tác về năng lượng sạch, chuyển đổi xanh và phát triển ngành Halal.

Trong năm 2024, việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện với Australia, Pháp và Malaysia giúp Việt Nam mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược quan trọng như: năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, công nghệ hạt nhân, biến đổi khí hậu… Cùng với đó, Việt Nam cũng tiếp tục củng cố và nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với các đối tác chủ chốt như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh hợp tác thương mại với Liên minh châu Âu (EU).

Công tác ngoại giao kinh tế là một điểm sáng trong công tác đối ngoại, đóng góp quan trọng vào những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước năm 2024.  Cụ thể, tăng trưởng kinh tế đạt khoảng trên 7%, thu hút FDI 11 tháng năm 2024 tăng 12,4% đạt 31,4 tỷ USD, với số giải ngân đạt 21,7 tỷ USD, cao nhất trong nhiều năm vừa qua; kim ngạch xuất nhập khẩu trên 800 tỷ USD.

Ngoại giao công nghệ, ngoại giao bán dẫn và đổi mới sáng tạo là điểm nhấn quan trọng khi một loạt thỏa thuận được ký kết với các đối tác chủ chốt và tập đoàn lớn trên thế giới.

Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu đã có kế hoạch cụ thể về việc chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam, phát triển các trung tâm nghiên cứu, mở rộng đầu tư, kinh doanh, sản xuất tại đây. Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Ngày 5/12/2024 đánh dấu sự kiện mang tính bước ngoặt với ngành bán dẫn Việt Nam khi Thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn Nvidia đã được ký kết nhằm hợp tác thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nvidia và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.

Thỏa thuận này được xem là một cú huých quan trọng giúp Việt Nam thực hiện những bước nhảy vọt về công nghệ trong thời gian tới. Thỏa thuận có hiệu ứng lan tỏa lớn, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư công nghệ cao khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực AI, bán dẫn đầu tư vào Việt Nam.

Sự kiện này được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao về sự quyết tâm, hành động quyết liệt của lãnh đạo các cấp của Việt Nam, đồng thời gây tiếng vang lớn trong cộng đồng doanh nghiệp công nghệ và các quốc gia trên thế giới.

Trước Nvidia, nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, như: Apple, Intel, Google, Samsung, LG, Cadence, Qorvo, Marvell, Siemens,… đã đầu tư, mở rộng đầu tư và hợp tác với Việt Nam. Đến nay, Apple đã hoàn tất chuyển 11 nhà máy sản xuất các thiết bị nghe nhìn vào Việt Nam. Intel mở rộng giai đoạn 2 nhà máy kiểm định chip tại TP.HCM. Google đang mở rộng đào tạo kỹ năng tại Việt Nam để tăng cường hợp tác về Al. Trung tâm R&D của Samsung, LG cũng dự kiến khai trương Trung tâm R&D thứ 3 tại Việt Nam…

Trên đây là những minh chứng sống động cho đường lối ngoại giao công nghệ của Việt Nam, nền tảng để đưa nền kinh tế đất nước vào kỷ nguyên số, kỷ nguyên đổi mới toàn cầu.

Theo nhận định của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại hội nghị tổng kết công tác đối ngoại vào cuối tháng 12/2024, ngoại giao kinh tế thực sự trở thành nội hàm then chốt trong tất cả các hoạt động đối ngoại, đặc biệt là đối ngoại cấp cao trong năm 2024.

Nhìn nhận ngoại giao kinh tế là động lực mới và quan trọng trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống là xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng, đồng thời đẩy mạnh mở rộng hợp tác về công nghệ, nhất là chuyển giao công nghệ, như: chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; hợp tác khai thác không gian vũ trụ, không gian biển, không gian ngầm…

“Những kết quả trong công tác ngoại giao, đặc biệt là ngoại giao kinh tế sẽ củng cố nền tảng cho đất nước bước vào Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Bộ Ngoại giao, ngoại giao kinh tế đã đóng góp tích cực vào việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về làm mới động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Trong gần 60 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt Đảng, Nhà nước trong năm 2024, nội dung kinh tế đã trở thành trọng tâm, mang lại các kết quả cụ thể, thực chất. Nổi bật là các chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới Ấn Độ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, UAE, Qatar, Saudi Arabia, Hungary, Romania, Dominica; thăm và làm việc tại Trung Quốc, Nga... Hơn 170 thỏa thuận hợp tác đã được ký kết nhân dịp các hoạt động cấp cao.

Quan hệ đối ngoại của Việt Nam tiếp tục được mở rộng, nâng tầm, nâng cấp. Việt Nam đã thúc đẩy làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống về thương mại, đầu tư, du lịch, lao động với các thị trường lớn, các đối tác đầu tư chủ chốt, quan trọng, nhất là khu vực châu Mỹ, Ấn Độ, Trung Đông; Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Hoạt động ngoại giao kinh tế, nhất là ngoại giao công nghệ, ngoại giao bán dẫn, đổi mới sáng tạo… được thúc đẩy với các đối tác chủ chốt, các tập đoàn lớn.

Những kết quả tích cực trong công tác ngoại giao kinh tế là điểm sáng trong công tác đối ngoại, đóng góp quan trọng vào những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước năm 2024 với 15/15 chỉ tiêu đạt và vượt. Trong đó, tăng trưởng khoảng trên 7%, thu hút FDI 11 tháng tăng 12,4% đạt 31,4 tỷ USD, với số giải ngân đạt 21,7 tỷ USD, cao nhất trong nhiều năm qua; kim ngạch xuất nhập khẩu trên dưới 800 tỷ USD…

Ngoại giao kinh tế thực sự trở thành nội hàm then chốt trong tất cả các hoạt động đối ngoại, đặc biệt là đối ngoại cấp cao; có sự chuyển biến về tư duy, cách làm theo hướng tích cực, thực chất, hiệu quả hơn; đóng góp hiệu quả cho việc thực hiện các đột phá chiến lược; ngoại giao kinh tế được thể chế hóa, hệ thống hoá một cách bài bản và có được sự đồng thuận, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương.

Với các thị trường còn nhiều dư địa như khu vực Mỹ Latinh, Trung Đông – châu Phi, Trung Đông Âu, Việt Nam đã thúc đẩy ngoại giao kinh tế với các đối tác quan trọng như Chile, Argentina, Peru, Hungary, Romania, UAE, Qatar... để thúc đẩy các hướng đi mới như phát triển ngành Halal…

Việt Nam nâng tổng số FTA ký kết và tham gia lên 17; đẩy mạnh triển khai các FTA đã ký kết, tích cực tháo gỡ các rào cản thị trường, qua đó góp phần phục hồi, tăng trưởng xuất khẩu; tập trung tháo gỡ vướng mắc kỹ thuật khi triển khai EVFTA, vận động các thành viên EU về Hiệp định bảo hộ đầu tư (EVIPA), gỡ thẻ vàng IUU đối với thủy sản Việt Nam, vận động Mỹ đưa Việt Nam ra khỏi nhóm D1-D3 và sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Thương mại với nhiều thị trường truyền thống và số thị trường tiềm năng ở Trung Đông và Mỹ Latinh tăng trưởng tích cực, trong đó xúc tiến đàm phán các FTA với Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu, FTA ASEAN - Canada…

Tuy nhiên, ngoại giao kinh tế vẫn còn những hạn chế như: chưa tận dụng hiệu quả và đầy đủ từ việc nâng tầm, nâng cấp quan hệ với các đối tác; hợp tác kinh tế với một số địa bàn chiến lược chưa tương xứng với khuôn khổ hợp tác; triển khai các cam kết, thoả thuận có lúc, có nơi còn chậm; công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu trong một số trường hợp thiếu chủ động, chưa theo kịp diễn biến…

VnEconomy 29/01/2025 09:00

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 4+5-2025 phát hành ngày 27/1/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:  

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1194