Liên minh châu Âu (EU) đã nhiều lần đối đầu với các "gã khổng lồ" công nghệ Mỹ vì vi phạm luật cạnh tranh. Các vụ kiện lớn đã khiến những công ty này phải nộp phạt hàng tỷ euro.
Những vụ kiện này không chỉ là những cuộc chiến pháp lý đơn thuần mà còn là động lực thúc đẩy EU ban hành những quy định mới nhằm kiểm soát quyền lực của các công ty công nghệ lớn, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trên thị trường kỹ thuật số.
ƯU ĐÃI THUẾ CỦA IRELAND DÀNH CHO APPLE
Tháng 9/2018 đánh dấu một thất bại lớn của Apple khi công ty này phải nộp cho EU một khoản tiền phạt kỷ lục lên đến 13,1 tỷ euro (tương đương 15,3 tỷ USD). Số tiền này là kết quả của một vụ kiện kéo dài, trong đó EU cáo buộc Ireland đã cấp cho Apple những ưu đãi thuế bất hợp pháp trong một thời gian dài.
Vụ án này đã trải qua một quá trình pháp lý kéo dài nhiều năm. Sau nhiều lần kháng cáo và xét xử tại các tòa phúc thẩm, Tòa án Công lý Châu Âu cuối cùng đã đưa ra phán quyết cuối cùng vào tháng 9/2024, khẳng định lại phán quyết ban đầu của Ủy ban Châu Âu vào năm 2016 về việc các khoản viện trợ nhà nước này là bất hợp pháp.
Sau khi Tòa án cấp cao đưa ra phán quyết cuối cùng, Apple sẽ phải đối mặt với việc nộp số tiền thuế khổng lồ vào ngân sách của EU. Điều này đồng nghĩa với việc hàng tỷ USD mà Apple đã trốn tránh trong nhiều năm sẽ được chuyển giao cho Ireland.
GOOGLE LẠM DỤNG VỊ THẾ THỐNG TRỊ TRÊN THỊ TRƯỜNG HỆ ĐIỀU HÀNH ANDROID
Trong những năm gần đây, Google đã phải đối mặt với những rắc rối pháp lý nghiêm trọng tại EU liên quan đến việc cài đặt sẵn các ứng dụng của mình trên các thiết bị Android. Bằng cách buộc các nhà sản xuất điện thoại phải cài đặt một số ứng dụng nhất định, Google đã bị cáo buộc lạm dụng vị thế thống lĩnh trên thị trường.
Hậu quả là gã khổng lồ công nghệ này đã phải chịu một khoản phạt kỷ lục lên tới khoảng 5 tỷ USD do vi phạm luật cạnh tranh. Quyết định này của Ủy ban Châu Âu năm 2018 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến chống lại các hành vi độc quyền trên thị trường kỹ thuật số.
Trong phán quyết vào tháng 9/2022, Tòa án chung của Châu Âu đã giảm nhẹ một phần số tiền phạt ban đầu từ 4,34 tỷ euro xuống còn 4,125 tỷ euro. Tuy nhiên, phán quyết chung vẫn giữ nguyên, buộc Google phải chịu trách nhiệm pháp lý cho hành vi lạm dụng vị thế thống lĩnh của mình trên thị trường hệ điều hành Android.
GOOGLE TỰ ƯU TIÊN CHO GOOGLE SHOPPING
Trước đó, vào tháng 6/2017, Google cũng đã bị Ủy ban Châu Âu phạt 2,42 tỷ euro. Lần này, gã khổng lồ tìm kiếm bị cáo buộc đã lợi dụng vị thế thống lĩnh của mình để ưu ái dịch vụ so sánh sản phẩm Google Shopping. Quyết định phạt này đã khiến Google phải đối mặt với một cú sốc tài chính lớn và gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng công nghệ.
Ủy ban Châu Âu đã phát hiện ra rằng Google đã lạm dụng vị thế thống lĩnh của mình trên thị trường tìm kiếm để ưu ái dịch vụ Google Shopping. Không chỉ tự mình hiển thị ưu tiên trong kết quả tìm kiếm, Google còn cố tình hạ thấp thứ hạng của các đối thủ cạnh tranh.
Hành vi này đã khiến Google phải đối mặt với khoản phạt kỷ lục lên tới 2,73 tỷ USD. Quyết định này đã được Tòa án tối cao của EU khẳng định vào tháng 9 năm 2024, cho thấy sự nghiêm khắc của EU trong việc xử lý các hành vi độc quyền trên thị trường kỹ thuật số.
APPLE ĐIỀU HƯỚNG PHÁT NHẠC TRỰC TUYẾN TRÊN IOS
Trong vụ kiện kéo dài liên quan đến thị trường phát nhạc trực tuyến trên iOS, EU đã chuyển hướng trọng tâm từ việc Apple có hành vi loại trừ đối thủ cạnh tranh sang việc cáo buộc Apple khai thác người tiêu dùng. Cụ thể, EU đã áp dụng lý thuyết cạnh tranh về tác hại để đánh giá việc Apple tự ưu ái dịch vụ Apple Music của mình, cho rằng điều này gây thiệt hại cho người tiêu dùng và làm giảm tính cạnh tranh của thị trường.
Trong quá trình điều tra các khiếu nại của các nhà phát triển iOS, Ủy ban Châu Âu đã nhiều lần điều chỉnh chiến lược. Cuối cùng, vào tháng 3 năm 2024, họ đã quyết định phạt Apple 1,84 tỷ euro vì hành vi cấm các nhà phát triển thông báo cho người dùng về các lựa chọn thanh toán rẻ hơn bên ngoài App Store.
CÁC HẠN CHẾ VỀ ADSENSE CỦA GOOGLE
Google đã nhiều lần vướng vào tầm ngắm của Ủy ban Châu Âu vì những hành vi lạm dụng vị thế thống lĩnh. Vào tháng 3 năm 2019, công ty này đã phải đối mặt với một khoản phạt kỷ lục 1,49 tỷ euro (khoảng 1,7 tỷ USD) vì các hoạt động môi giới quảng cáo tìm kiếm bất hợp pháp.
Cụ thể, Google đã sử dụng các điều khoản hạn chế trong hợp đồng để loại bỏ các đối thủ cạnh tranh, qua đó củng cố vị thế độc quyền của mình trên thị trường này. Việc lặp lại các hành vi vi phạm luật cạnh tranh cho thấy Google vẫn chưa có những thay đổi thực sự để đảm bảo cạnh tranh công bằng.
Vụ kiện chống độc quyền đối với Google liên quan đến hoạt động môi giới quảng cáo AdSense đã có những diễn biến phức tạp và đầy bất ngờ. Mặc dù Ủy ban Châu Âu đã kết luận rằng Google đã lạm dụng vị thế thống lĩnh của mình, nhưng Tòa án chung của EU lại hủy bỏ toàn bộ quyết định này vào tháng 9/2024.
Lý do được đưa ra là Ủy ban đã đánh giá sai về thời hạn hợp đồng của Google. Tuy nhiên, cuộc chiến pháp lý chưa kết thúc khi Ủy ban vẫn đang điều tra sâu hơn về các công nghệ quảng cáo của Google. Thậm chí, Ủy ban đã đưa ra cảnh báo về khả năng phải chia tách Google nếu các hành vi vi phạm được xác nhận. Điều này cho thấy vụ kiện AdSense chỉ là một phần nhỏ trong cuộc chiến chống độc quyền của EU đối với gã khổng lồ công nghệ này.
ẤN ĐỊNH GIÁ MÀN HÌNH PC VÀ LINH KIỆN TV
Vào năm 2012, một vụ án quy mô lớn liên quan đến ngành công nghiệp điện tử đã bị phanh phui tại Châu Âu. Cụ thể, 7 "ông lớn" trong lĩnh vực sản xuất màn hình ống phóng chùm điện tử (CRT), bao gồm LG, Panasonic, Philips, Samsung và Toshiba, đã bị Ủy ban Châu Âu phạt tổng cộng 1,47 tỷ euro vì tội thông đồng để nâng giá các linh kiện CRT từ năm 1996 đến năm 2006. Hành vi gian lận này đã trực tiếp ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm cuối cùng, khiến người tiêu dùng phải trả nhiều tiền hơn cho các thiết bị điện tử như máy tính và tivi.
CÁC BIỆN PHÁP LOẠI TRỪ CỦA NHÀ SẢN XUẤT CHIP INTEL
Năm 2009, Intel, gã khổng lồ trong ngành sản xuất chip, đã bị EU phạt 1,06 tỷ euro vì hành vi lạm dụng vị thế thống lĩnh trên thị trường. Cụ thể, Intel bị cáo buộc đã trả tiền cho các nhà sản xuất máy tính để họ ngừng sử dụng sản phẩm của đối thủ cạnh tranh AMD, nhằm loại bỏ AMD khỏi thị trường.
Tuy nhiên, sau nhiều năm tranh tụng, vào năm 2017, Tòa án Công lý Châu Âu đã hủy bỏ phán quyết ban đầu, cho rằng EU chưa chứng minh được một cách đầy đủ rằng hành vi của Intel đã gây hại cho cạnh tranh. Dù vậy, Tòa án chung vẫn xác định được một số hành vi vi phạm của Intel và phạt công ty này 376,36 triệu euro. Hiện tại, vụ kiện vẫn chưa có kết luận cuối cùng khi Intel tiếp tục kháng cáo.
THỎA THUẬN CỦA QUALCOMM VỚI APPLE VỀ CHIP DI ĐỘNG
Năm 2018, Qualcomm, một trong những nhà sản xuất chip di động hàng đầu thế giới, đã bị Liên minh Châu Âu phạt 997 triệu euro vì lạm dụng vị thế thống lĩnh trên thị trường. Cụ thể, Qualcomm bị cáo buộc đã trả tiền cho Apple để trở thành nhà cung cấp chip độc quyền cho iPhone và iPad, qua đó loại bỏ các đối thủ cạnh tranh khác khỏi thị trường. Hành vi này diễn ra trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2016.
Sau đó, Qualcomm đã kháng cáo và giành được thắng lợi vào tháng 6/2022. Tòa án chung của EU đã hủy bỏ phán quyết ban đầu, cho rằng Ủy ban Châu Âu đã có những sai sót trong quá trình điều tra và đưa ra kết luận. Đây là một chiến thắng lớn cho Qualcomm, và EU đã quyết định không kháng cáo phán quyết này.
Tuy nhiên, Qualcomm vẫn phải đối mặt với một vụ kiện khác liên quan đến hành vi phá giá. Mặc dù Tòa án chung đã giảm nhẹ mức phạt so với quyết định ban đầu của Ủy ban, nhưng Qualcomm vẫn bị phạt gần 270 triệu USD.
MICROSOFT LẠM DỤNG VỊ THẾ THỐNG TRỊ CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOWS
Vào năm 2004, Microsoft đã bị Liên minh Châu Âu phạt 497 triệu euro (tương đương khoảng 1,3 tỷ USD hiện nay) vì lạm dụng vị thế thống lĩnh của hệ điều hành Windows. Cuộc điều tra kéo dài từ năm 1993 đã phát hiện ra rằng Microsoft đã thực hiện nhiều hành vi vi phạm luật cạnh tranh, như ràng buộc các sản phẩm phần mềm và hạn chế khả năng tương tác của các sản phẩm khác.
Sau khi kháng cáo không thành, Microsoft phải đối mặt với nhiều biện pháp khắc phục, bao gồm việc phải cung cấp thêm thông tin về hệ điều hành của mình và cho phép các phần mềm khác hoạt động tương thích với Windows. Thậm chí, Microsoft còn bị phạt thêm 860 triệu euro vì không tuân thủ các quyết định của EU.
THỎA THUẬN THUẾ CỦA LUXEMBOURG VỚI AMAZON
Vào năm 2017, EU cáo buộc Luxembourg đã ưu đãi cho Amazon bằng cách cho phép công ty này nộp ít thuế hơn so với các công ty khác. EU ước tính rằng Amazon đã được giảm thuế khoảng 250 triệu euro. Tuy nhiên, sau nhiều năm tranh chấp, Tòa án tối cao của EU đã bác bỏ cáo buộc này vào cuối năm ngoái. Tòa án cho rằng EU chưa đưa ra đủ bằng chứng để chứng minh rằng Luxembourg đã vi phạm luật về trợ cấp nhà nước. Như vậy, Amazon đã thành công trong việc bảo vệ mình khỏi việc phải trả thêm thuế cho Luxembourg.
Google translate