Biểu tượng quốc gia
Proton từng được biết đến là biểu tượng xe hơi nội địa, niềm tự hào dân tộc của đất nước Malaysia. Ý tưởng về thương hiệu Proton manh nha từ năm 1979. Ảnh: Proton.
Cựu Thủ tướng Malaysia, Tiến sĩ Tun Mahathi Mohamed khi đó là người có tham vọng về việc Malaysia cần có một hãng ô tô quốc gia của riêng mình. Niềm đam mê và ước mơ của ông đã thúc đẩy việc công nghiệp hóa của Malaysia nhằm cạnh tranh với các nước phát triển hơn. Đến năm 1983, ý tưởng của cựu Thủ tướng Malaysia đã trở thành hiện thực khi Proton Cars chính thức được thành lập với mục tiêu sẽ trở thành một trong những thương hiệu ô tô được ưa chuộng nhất của quốc gia này.
Ngay sau đó, năm 1985, Proton đã đánh dấu một sự kiện trọng đại khi họ tung ra chiếc xe ô tô quốc gia đầu tiên của mình: Proton Saga. Proton Saga nhanh chóng trở thành mẫu xe được người dân Malaysia ưa chuộng và chiếm 64% thị phần trong nước năm 1986. Năm 1987, Proton tiếp tục ra mắt mẫu xe hatchback Proton Saga Aeroback.
Thành công nối tiếp thành công. Proton quyết định thâm nhập thị trường châu Âu và bán xe tại Vương quốc Anh. Năm 1988, Proton ra mắt Saga tại Triển lãm ô tô quốc tế Anh. Những năm 1990, Proton tiếp tục nỗ lực nâng cấp năng lực công nghệ và thành lập một nhà máy lắp ráp hộp số tại Shah Alam, Malaysia.
Năm 2003, Proton đã hoàn thành việc xây dựng nhà máy sản xuất Tanjung Malim, khu vực trải dài trên diện tích 1.280 mẫu Anh và bắt đầu sản xuất một kỷ nguyên mới của Proton. Đến năm 2009, Proton ra mắt của Proton Exora. Đây là nhánh đầu tiên của họ trong phân khúc xe đa dụng (MVP) và cũng là mẫu xe bảy chỗ đầu tiên của Malaysia.
Tuy nhiên, con đường của Proton đã chững lại trong những năm đầu thế kỷ 21. Sau giai đoạn hoàng kim, Proton dần dần mất thị phần do cạnh tranh gay gắt từ các thương hiệu nước ngoài như Toyota, Honda và Perodua. Các mẫu xe của hãng bị đánh giá thấp về chất lượng, thiết kế lạc hậu, công nghệ không bắt kịp xu hướng, trong khi mạng lưới hậu mãi và dịch vụ khách hàng chưa đáp ứng được kỳ vọng.
Vào năm 2016, doanh số của Proton chỉ còn đạt khoảng 72.000 xe, giảm mạnh so với mức đỉnh hơn 200.000 xe vào đầu những năm 2000. Tình trạng tài chính của Proton cũng ngày càng xấu đi khiến chính phủ Malaysia phải can thiệp, cấp khoản vay cứu trợ 1,5 tỷ RM (khoảng 360 triệu USD) để duy trì hoạt động.
Trước tình trạng khó khăn này, DRB-Hicom, cổ đông lớn của Proton, đã tìm kiếm một đối tác chiến lược có thể giúp hồi sinh thương hiệu. Năm 2017, Geely chính thức mua lại 49,9% cổ phần của Proton, đánh dấu bước ngoặt lớn trong lịch sử hãng xe Malaysia này. Với sự hỗ trợ từ Geely, Proton bắt đầu hành trình chuyển đổi toàn diện, từ nâng cấp sản phẩm, cải thiện quy trình sản xuất đến mở rộng thị trường và phát triển hệ sinh thái ô tô bền vững.
Tái sinh
Trong hơn 7 năm hợp tác, Geely đã giúp hồi sinh Proton, hỗ trợ chuyển đổi toàn diện hãng xe này từ R&D, sản xuất, thiết kế, đến chất lượng và tiếp thị, dẫn đến tăng doanh số và thị phần tại thị trường Malaysia. Ảnh: Proton.
Kể từ khi ra mắt Proton X70 vào năm 2018, Proton đã giới thiệu hai mẫu SUV khác được phát triển chung với Geely – X50 và mẫu xe năng lượng mới đầu tiên của hãng, Proton X90. Tổng cộng, ba mẫu xe này đã bán được hơn 217.000 xe, đưa Proton trở lại vị trí hàng đầu với thương hiệu SUV hàng đầu tại Malaysia. Một dự án hợp tác khác được phát triển là mẫu sedan Proton S70, cùng với việc lắp ráp tại địa phương động cơ 1.5 TGDI (Turbo Gasoline Direct Injection) của Geely.
Nhà máy Tanjung Malim của Proton, nằm cách thủ đô Kuala Lumpur khoảng 80km, đóng vai trò then chốt trong chiến lược mở rộng này. Để thúc đẩy sự tăng trưởng trong tương lai của Proton, vào tháng 12/2019, Geely và cổ đông lớn DRB-Hicom đã đầu tư khoảng 300 triệu USD để mở rộng nhà máy này, bao gồm một dây chuyền sản xuất và xưởng sơn mới. Hệ thống hiện đại này giúp Proton sản xuất các mẫu xe SUV và crossover mới dựa trên nền tảng công nghệ của Geely.
Sau khi hợp tác với Geely, Proton đã đạt được những thành tựu đáng chú ý. Năm 2019, lần đầu tiên sau nhiều năm, doanh số của Proton vượt mốc 100.000 xe, cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ dưới sự hỗ trợ của Geely.
Trong năm 2024 mới đây, Proton ghi nhận doanh số bán hàng đạt 152.352 xe (trong nước và xuất khẩu), thương hiệu này giữ vị trí số hai tại thị trường trong nước, chiếm gần 1/5 tổng thị phần của Malaysia trong 6 năm liên tiếp.
Năm 2024 cũng đánh dấu sự kiện thương hiệu này chuyển sang lĩnh vực xe điện với việc ra mắt mẫu xe thuần điện đầu tiên của mình vào cuối năm 2024 có tên Proton e.MAS 7. Đây cũng là mẫu xe điện quốc gia đầu tiên giúp thúc đẩy việc áp dụng phương tiện di chuyển bền vững tại Malaysia. Sự kiện lịch sử này được đích thân ông Anwar Ibrahim, Thủ tướng Malaysia, chủ trì. Sự kiện đánh dấu một chương mới trong việc thúc đẩy cam kết của Malaysia đối với phương tiện di chuyển bền vững bằng cách thúc đẩy việc áp dụng xe điện hướng tới mục tiêu giảm lượng khí thải carbon.
Đánh giá về sự mối quan hệ hơn 7 năm qua giữa Geely và Proton trong việc phát triển ngành ô tô và các loại xe năng lượng mới, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết quan hệ đối tác liên tục và sự hợp tác chặt chẽ giữa hãng sản xuất ô tô quốc gia Malaysia Proton và Geely của Trung Quốc có “tầm quan trọng chiến lược”. Sự hợp tác này thúc đẩy việc áp dụng xe điện (EV) và xe hybrid (HEV) cũng như hệ sinh thái hỗ trợ cho những loại xe năng lượng mới, tạo ra hàng nghìn việc làm có tay nghề cao cũng như thu hút đầu tư vào Malaysia.
"Sự tham gia của Geely sẽ giúp ích và có tác động to lớn để đạt được mục tiêu của chúng tôi", Ông Anwar nhấn mạnh.
Hiện bên cạnh việc bán xe Proton, Proton còn là đơn vị nhập khẩu và phân phối các mẫu xe Smart Automobile thông qua công ty con Pro-net. Đến năm 2024, đã có 622 chiếc Smart #1 và #3 được bán ra. Tổng doanh số ngành công nghiệp (TIV) của Malaysia đạt mức cao mới là 813.521 xe, trong đó Proton chiếm 18,7% thị phần.
Năm 2024, Proton đã sản xuất xe sang 18 quốc gia và tăng doanh số xuất khẩu lên 31% so với năm 2023. Sự tăng đơn đặt hàng từ Ai Cập đã cung cấp khối lượng xuất khẩu trong tháng 12 lên 1.113 xe, nâng tổng số xe xuất khẩu trong năm lên 4.765 xe. Ai Cập cũng nổi lên là điểm đến xuất khẩu hàng đầu với 1.748 xe vào năm 2024. Điểm đến phổ biến thứ hai là Brunei với doanh số bán hàng của Proton tại Vương quốc Hồi giáo, một trong những thị trường xuất khẩu đầu tiên của hãng, đặc biệt đáng chú ý với 1.200 xe được xuất khẩu, lập kỷ lục mới cho quốc gia này.
Proton cũng tiếp tục triển khai chiến lược bản địa hóa sản xuất, mở đường cho các nhà cung cấp phụ tùng địa phương tham gia vào chuỗi cung ứng, đồng thời mở rộng năng lực và dịch vụ để phát triển hệ sinh thái ô tô trong khu vực. Khu vực xung quanh nhà máy cũng đang phát triển thành một trung tâm công nghiệp với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp phụ trợ.
Ngành công nghiệp ô tô Malaysia hiện đang trong quá trình chuyển đổi và nâng cấp, với những nỗ lực nhằm nâng cao đổi mới công nghệ và cải thiện sự hợp tác trong chuỗi cung ứng. Geely trong khi đó cũng tiếp tục mở rộng ảnh hưởng tại Malaysia thông qua dự án Thung lũng Công nghệ Cao Ô tô (AHTV), hợp tác với DRB-Hicom để xây dựng trung tâm năng lượng mới hàng đầu ASEAN.
Việc ký kết hai thỏa thuận này thể hiện cam kết sâu sắc của Geely đối với quá trình chuyển đổi điện hóa và thông minh của ngành công nghiệp ô tô tại Đông Nam Á. Đồng thời, đây cũng là dấu mốc quan trọng trong mối quan hệ hợp tác bảy năm giữa Geely và DRB-Hicom cho thấy cam kết lâu dài của Geely với Proton.
Sự thành công của Geely và Proton còn được minh chứng qua sự ra mắt của Proton X50. Chỉ sau khi công bố, hơn 20.000 đơn đặt hàng đã được thực hiện, biến X50 trở thành chiếc SUV bán chạy nhất trong phân khúc tại Malaysia. Sự thành công của X50 chủ yếu nhờ vào hiệu ứng của Proton X70 – mẫu SUV ra mắt năm 2018 đã thay đổi hoàn toàn cách người tiêu dùng nhìn nhận về thương hiệu Proton. Dưới sự hỗ trợ công nghệ từ Geely, Proton đã chứng minh khả năng sản xuất các dòng xe thế hệ tiếp theo với chất lượng vượt trội.
Tiếp nối thành công từ việc hợp tác với Proton trong khu vực ASEAN, ngày 23/9/2024 vừa qua, Geely và Công ty cổ phần Tasco đã tiếp tục ký kết hợp đồng liên doanh lắp ráp và phân phối xe ô tô tại Việt Nam. Dự án này bao gồm việc xây dựng nhà máy lắp ráp xe ô tô tại Thái Bình, với công suất dự kiến 75.000 xe mỗi năm. Nhà máy dự kiến khởi công trong nửa đầu năm 2025 và bàn giao mẫu xe đầu tiên tới khách hàng vào đầu năm 2026.
Geely và Tasco cũng hợp tác trong việc phân phối nhiều thương hiệu xe thuộc tập đoàn Geely, trong đó, thương hiệu mới nhất được công bố ra mắt ngay trong đầu năm 2025 là Geely Auto. Hiện tại, nhiều đại lý của Geely Auto đã hiện diện tại các địa điểm trên Việt Nam.
Việc Geely hợp tác với Tasco không chỉ thể hiện chiến lược mở rộng thị trường Đông Nam Á của Geely mà còn khẳng định cam kết hỗ trợ các đối tác địa phương phát triển của hãng xe Trung Quốc này. Với kinh nghiệm thành công trong hợp tác cùng Proton, Geely được cho có thể mang đến cho Tasco những lợi thế về công nghệ, quản lý và mạng lưới phân phối quốc tế, hứa hẹn thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.
Google translate