Gỡ vướng về hỗ trợ, bồi thường đất đai

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa chủ trì cuộc họp đánh giá, quyết định một số nhiệm vụ triển khai thực hiện Nghị định số 69/2009/NĐ-CP về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Nghị định số 69 được coi là chính sách, giải pháp có tính đột phá lớn, toàn diện đã tháo gỡ căn bản những vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, theo đánh giá của nhiều bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp, về cơ bản, các chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư quy định tại Nghị định là phù hợp, đã cơ bản giải quyết được những khó khăn, vướng mắc của người dân và doanh nghiệp.

Nhiều nhận định cho rằng, kết quả nổi bật nhất của Nghị định 69 là đã giải quyết hài hòa được lợi ích của người dân, của Nhà nước và doanh nghiệp. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Nghị định ra đời đã phân định tách bạch, rõ ràng giữa bồi thường và hỗ trợ; trong đó, cơ chế bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất và cơ chế hỗ trợ bước đầu đã có sự điều tiết về lợi ích giữa người bị thu hồi đất, nhà nước và nhà đầu tư, đặc biệt, có chính sách ưu tiên hỗ trợ đối với các trường hợp thu hồi đất nông nghiệp, đất ở.

Chính những giải pháp này đã góp phần ổn định đời sống cho người dân có đất bị thu hồi, giảm khiếu kiện liên quan đến công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Mặt khác, đã xác định rõ nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước chi trả để bồi thường đối với đất, tài sản gắn liền với đất và để hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng. Trong trường hợp nhà đầu tư ứng vốn chi trả bồi thường, hỗ trợ thì sẽ được hoàn trả toàn bộ.

Nghị định đã gắn việc lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với việc lập phương án đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp đối với các hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp bị nhà nước thu hồi đất nông nghiệp; đa dạng hóa các hình thức bồi thường, hỗ trợ, các mức diện tích đất ở, nhà ở trong các khu tái định cư. Nghị định cũng đã tiếp cận được với giá thị trường trong việc tính tiền sử dụng đất khi giao đất, cho thuê đất nên đã có tác động tích cực tới ý thức người sử dụng đất, nhất là đất trồng lúa nước.

Đồng thời cũng đã tạo sự thay đổi lớn trong cải cách thủ tục hành chính, lồng ghép được các thủ tục trong thu hồi, giao, cho thuê đất với thủ tục lập, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, với thủ tục phê duyệt dự án đầu tư. Do đó so với trước đây đã rút ngắn thời gian khoảng từ 1/3 đến 1/2 thời gian thực hiện thủ tục.

Ngoài ra, còn góp phần sàng lọc nhà đầu tư, loại bỏ những doanh nghiệp kém năng lực “ôm” đất để trục lợi; tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư có năng lực thực sự đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh những mặt được, có tác động tích cực, trong quá trình thực hiện Nghị định còn những vướng mắc khó khăn tuy không nhiều nhưng đã tác động tới tiến độ thu hồi đất ở một số dự án, công trình tại địa phương... cần tập trung tháo gỡ, giải quyết.

Đó là những quy định về mức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo việc làm bằng tiền; tổ chức phát triển quỹ đất được thành lập theo quy định của pháp luật về đất đai khi tổ chức thực hiện việc bán đấu giá quyền sử dụng đất phải ký hợp đồng với tổ chức bán đấu giá chuyên nghiệp. Trên thực tế, việc tổ chức thực hiện việc bán đấu giá quyền sử dụng đất là cả một quá trình bao gồm rất nhiều công đoạn...

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện hiệu quả những chính sách có tính đột phá lớn tại Nghị định 69, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, đồng thời thường xuyên tổng hợp, rà soát và xử lý các vướng mắc, tồn tại phát sinh để Nghị định 69 đi vào cuộc sống hiệu quả cao hơn nữa.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, tổng hợp cùng các địa phương tiếp tục đánh giá kỹ hơn, lượng hóa các kết quả trong quá trình triển khai Nghị định 69 cũng như các chính sách đất đai khác; có hướng dẫn cụ thể, nhất quán để áp dụng phù hợp, đạt hiệu quả trong các vấn đề được quan tâm như mức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo việc làm.

Một trong những mục tiêu mà Nghị định 69 hướng tới là tăng cường công tác giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch để đấu giá đất, tăng nguồn thu cho ngân sách và sử dụng số tiền này để hỗ trợ cho người dân. Chính vì vậy, việc tổ chức phát triển quỹ đất, tổ chức đấu giá cần được đẩy mạnh theo hướng khuyến khích xã hội hóa, chuyên nghiệp hóa, tháo gỡ vướng mắc về định giá đang gây bức xúc ở một số địa phương.