Thông tư này quy định về việc đánh giá học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông có hiệu lực từ ngày 5/9/2021 và thực hiện cùng với lộ trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới đối với cấp trung học. Cụ thể, từ năm học 2021-2022 sẽ áp dụng đối với lớp 6. Từ năm học 2022-2023 áp dụng tiếp cho lớp 7 và lớp 10. Từ năm học 2023-2024 thực hiện với lớp 8 và lớp 11. Từ năm học 2024-2025 thực hiện với hai lớp còn lại là lớp 9 và lớp 12.
Theo đó, việc đánh giá học sinh của hai bậc học trên sẽ thông qua 2 hình thức, đó là bằng nhận xét và bằng điểm số. Đối với việc đánh giá bằng nhận xét, ngoài ý kiến chính của giáo viên còn có sự tham gia phối hợp của học sinh, phụ huynh và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có tham gia vào quá trình giáo dục học trò. Cả 2 hình thức này đều được sử dụng trong đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ.
Tuy nhiên, khác với những thông tư quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông trước đây, Thông tư 22 cho phép một số môn chỉ thực hiện đánh giá bằng nhận xét. Cụ thể là các môn Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Âm nhạc, Mĩ thuật, Nội dung giáo dục của địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, kết quả học tập theo môn học chỉ được đánh giá bằng nhận xét theo một trong hai mức: Đạt và Chưa đạt.
Đối với các môn học còn lại sẽ kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và đánh giá bằng điểm số. Kết quả học tập theo môn học được đánh giá bằng điểm số theo thang điểm 10. Ngoài ra, Thông tư 22 cũng bỏ quy định lấy điểm trung bình các môn để làm căn cứ xếp loại học lực học sinh trong học kỳ và cả năm. Điểm trung bình học kỳ và năm học chỉ được tính riêng cho từng môn học.
Thay vì xếp loại học lực giỏi, khá, trung bình, yếu, kém như quy định hiện hành, Thông tư 22 đánh giá kết quả học tập của người học theo 4 mức: Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt đối với môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp với điểm số và hai mức Đạt, Chưa đạt đối với môn chỉ đánh giá bằng nhận xét.
Khi các môn áp dụng hình thức đánh giá bằng nhận xét đều ở mức Đạt. Đồng thời, tất cả môn áp dụng đánh giá bằng nhận xét kết hợp với điểm số mà điểm trung bình môn học kỳ và điểm trung bình môn cuối năm từ 6,5 điểm trở lên. Với ít nhất 6 môn học đạt từ 8 điểm trở lên, thì học sinh được đánh giá kết quả học tập ở mức Tốt.
Nếu học sinh có kết quả học tập tất cả các môn đánh giá bằng nhận xét ở mức Đạt. Đồng thời tất cả môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp với điểm số mà điểm trung bình môn học kỳ và điểm trung bình môn cuối năm đạt từ 5 điểm trở lên. Với ít nhất 6 môn đạt từ 6,5 điểm trở lên, thì được đánh giá mức Khá.
Kết quả học tập của học sinh được đánh giá mức Đạt khi có nhiều nhất một môn học đánh giá bằng nhận xét ở mức Chưa đạt và có ít nhất 6 môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số mà điểm trung bình môn học kỳ và điểm trung bình môn cuối năm đạt từ 5 điểm trở lên, không có môn học nào dưới 3,5 điểm.
Các trường hợp còn lại, học sinh được đánh giá là Chưa đạt.
Việc đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh ở Thông tư 22 được đánh giá theo một trong 4 mức Tốt, Khá, Đạt và Chưa đạt thay vì xếp loại hạnh kiểm Tốt, Khá, Trung bình, Yếu như quy định hiện hành.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thông tư 22 yêu cầu việc đánh giá phải vì sự tiến bộ của người học. Hoạt động phải nhằm coi trọng việc động viên, khuyến khích sự cố gắng trong rèn luyện và học tập của học sinh, không so sánh học sinh này với học sinh khác.