Mới trở về sau chuyến du lịch vào rìa vũ trụ, tỷ phú Jeff Bezos ngày 26/7 đề xuất chi 2 tỷ USD hỗ trợ chi phí cho Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) nếu cơ quan này trao cho công ty Blue Origin của ông một hợp đồng chế tạo tàu vũ trụ đưa các nhà du hành lên Mặt Trăng.
Theo hãng tin Reuters, hồi tháng 4, NASA trao cho công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk - “kỳ phùng địch thủ” của ông Bezos trong lĩnh vực khai phá vũ trụ - hợp đồng trị giá 2,9 tỷ USD để chế tạo một tàu không gian đưa các nhà du hành lên bề mặt của Mặt Trăng sớm nhất vào năm 2024.
Blue Origin và nhà thầu quốc phòng Dynetics cũng tham gia cuộc đấu thầu này nhưng ngậm ngùi nhìn hợp đồng về tay SpaceX. Trước đó, Blue Origin đã bắt tay với một loạt “ông lớn” gồm Lockheed Martin, Northrop Grumman và Drapper nhằm giành hợp đồng của NASA.
Khi trao hợp đồng cho SpaceX, NASA đưa ra một loạt lý do gồm có hạn chế về ngân sách của cơ quan này và năng lực đã được chứng minh của SpaceX trong các chuyến bay lên quỹ đạo Trái Đất. NASA gọi việc ký kết với công ty của ông Musk mang lại “giá trị tốt nhất cho Chính phủ Mỹ”.
Trong lá thư ngày 26/7 gửi người đứng đầu NASA Bill Nelson, ông Bezos nói Blue Origin sẽ miễn thanh toán cho Chính phủ Mỹ trong tài khoá hiện tại và những năm tới với số tiền lên tới 2 tỷ USD, và sẽ chi trả cho một chuyến bay lên quỹ đạo để thử nghiệm công nghệ.
Đổi lại, Blue Orgin muốn có một hợp đồng với mức giá cố định, và sẽ chi trả bất kỳ chi phí phát triển tăng thêm nào.
“Do vấn đề ngân sách ngắn hạn, NASA đã đi trệch khỏi chiến lược ban đầu là mua sắm từ hai nguồn. Đề xuất của chúng tôi sẽ dỡ bỏ trở ngại ngày”, Bezos viết. “Nếu không có cạnh tranh, tham vọng Mặt Trăng của NASA cả trong ngắn và dài hạn sẽ bị trì hoãn, rốt cục đẩy chi phí tăng cao hơn và sẽ không mang lại lợi ích cho đất nước”.
Người phát ngôn của NASA cho biết cơ quan này đã hay biết về lá thư của ông Bezos, nhưng từ chối bình luận thêm, với lý do Blue Origin đã đâm đơn kiện lên Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO) cáo buộc NASA trao cho SpaceX lợi thế bất bình đẳng khi cho phép công ty này thay đổi giá hợp đồng.
Theo dự kiến, phán quyết của GAO sẽ được đưa ra vào đầu tháng 8. Tuy nhiên, nguồn thạo tin tiết lộ rằng Blue Orgin không kỳ vọng GAO sẽ yêu cầu NASA đảo ngược quyết định.
Trước khi chọn SpaceX, NASA đã mời các công ty đưa ra đề xuất về một tàu vũ trụ có thể đưa các nhà du hành lên bề mặt của Mặt Trăng theo chương trình Artemis. Đây là chương trình của NASA về đưa con người trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ năm 1972. Dự án tàu đổ bộ Mặt Trăng của Blue Orgin có tên là “Blue Moon”.
Bezos và Musk, người giàu nhất và giàu thứ ba thế giới theo xếp hạng của tạp chí Forbes, đang đua tranh quyết liệt trong lĩnh vực khai phá vũ trụ. Tham gia cuộc đua này còn có một tỷ phú khác là Richard Branson. Mới đây, ông Branson đã có chuyến du lịch vũ trụ đầu tiên, tiếp đó là ông Bezos.
Đề xuất của Bezos với NASA được đưa ra chỉ 6 ngày sau khi ông cùng 3 thành viên phi hành đoàn khác bay vào rìa vũ trụ trên con tàu New Shepard của Blue Orgin. Chuyến đi này là một cột mốc của Blue Origin trên con đường phấn đấu trở thành một công ty đi đầu trong lĩnh vực du lịch vũ trụ đang nổi lên trên thế giới.
Google translate