Nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật đang cảm thấy “dễ thở” hơn khi không có sự can thiệp mạnh mẽ từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ). Theo hãng tin Reuters, BOJ hiện tại không phát tín hiệu nào cho thấy sẽ trở lại cách tiếp cận can thiệp sâu vào thị trường trái phiếu, dù lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật dài hạn gần đây liên tục tăng.
Hôm thứ Sáu vừa rồi, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đưa ra cảnh báo nhẹ rằng cơ quan này có thể tăng lượng trái phiếu mua vào nếu xuất hiện các biến động bất thường khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật tăng mạnh. Tuy nhiên, ông cũng nhắc lại cam kết của BOJ khi bắt đầu cắt giảm chương trình mua trái phiếu vào tháng 7 năm ngoái, nói rằng BOJ giữ vững lập trường cho phép các lực lượng thị trường quyết định lãi suất dài hạn.
LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU NHẬT VÀ TỶ GIÁ ĐỒNG YÊN TRONG XU HƯỚNG TĂNG
Sau khi từ bỏ chính sách áp trần ở ngưỡng khoảng 0% đối với lợi suất trái phiếu Chính phủ Nhật kỳ hạn dài vào năm ngoái, BOJ đã đặt ra một ngưỡng rất cao cho việc tiến hành hoạt động mua vào trái phiếu trong trường hợp khẩn cấp. Theo đó, BOJ sẽ chỉ hành động như vậy trong những tình huống bất thường như lợi suất trái phiếu chính phủ tăng mạnh, đột ngột và không dứt - nguồn thạo tin tiết lộ với Reuters.
“Hoàn tàn là tự nhiên khi lợi suất trái phiếu tăng vì thị trường đặt cược rằng mức lãi suất cuối cùng cao hơn của BOJ trong chu kỳ tăng lãi suất này”, một nguồn tin nói.
“Tôi không cho rằng BOJ quá lo lắng về sự đi lên của lợi suất, vì tốc độ tăng là chậm rãi chứ không đột ngột”, một nguồn tin khác nói.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng đều đặn từ tháng 10 năm ngoái, lúc đầu chủ yếu do đà tăng của lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ. Sau khi BOJ tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào tháng 1 vừa qua, cộng thêm các số liệu thống kê gần đây cho thấy tăng trưởng kinh tế và lạm phát ở ở Nhật đều mạnh hơn dự báo, xu hướng tăng của lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản được đẩy mạnh hơn trong thời gian gần đây.
Hôm thứ Năm tuần trước, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm đạt 1,44%, cao nhất 15 năm, khi thị trường đặt cược rằng BOJ sẽ nâng lãi suất lên mức cao hơn so với dự báo ban đầu. Sáng nay (24/2), lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm giảm về mức 1,42%, một phần do phát biểu của ông Ueda hôm thứ Sáu. Dù vậy, thị trường dự báo mức lợi suất 1,5% có thể xuất hiện trong vài tuần tới.
“Tôi không nghĩ là lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm đã đạt đỉnh ở ngưỡng 1,4%”, chiến lược gia Naoya Hasegawa của công ty Okasan Securities nhận định, cho rằng từ nay đến giữa tháng 3, lợi suất của kỳ hạn này sẽ đạt 1,5%.
Trong một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters, các nhà kinh tế học dự báo BOJ sẽ tăng lãi suất thêm ít nhất 1 lần trong năm nay. Trong khi đó, thị trường hoán đổi lãi suất cho thấy khả năng 69% BOJ sẽ tăng lãi suất thêm 2 lần trong năm 2025.
Triển vọng BOJ tiếp tục tăng lãi suất cũng là nguyên nhân khiến đồng yên Nhật Bản tăng giá mạnh thời gian gần đây. Tuần vừa rồi, tỷ giá yên so với USD đã tăng lên mức dưới 150 yên đổi 1 USD, mức cao nhất của đồng yên kể từ tháng 12 năm ngoái. Sáng nay, đồng yên tiếp tục tăng, có lúc đạt 149,22 yên/USD.
THAY ĐỔI CHÍNH SÁCH QUAN TRỌNG CỦA BOJ
Chính sách và chủ trương của BOJ hiện nay là sự thay đổi lớn so với thời ông Haruhiko Kuroda còn làm Thống đốc. Trong nhiệm kỳ của ông Kuroda, BOJ thường xuyên đưa ra các cảnh báo và dựa vào chương trình mua trái phiếu khổng lồ nhằm giữ lợi suất ở mức thấp và kích thích nền kinh tế. Việc giữ lãi suất ngắn hạn ở mức âm trong thời gian dài và ghìm lãi suất dài hạn gần 0% của Nhật Bản trong suốt nhiều năm là cuộc thử nghiệm chính sách tiền tệ siêu nới lỏng chưa từng có tiền lệ trên thế giới.
Những thay đổi hiện nay cũng cho thấy BOJ đang tập trung vào việc “cai” nền kinh tế khỏi sự hỗ trợ quá lớn từ chính sách tiền tệ. Nỗ lực này bao gồm giảm mạnh sự hiện diện của BOJ như một nhà đầu tư chủ chốt trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản.
BOJ đã chấm dứt chương trình kích cầu của ông Kuroda, bao gồm chính sách kiểm soát đường cong lợi suất (YYC) vào tháng 3 năm ngoái. BOJ cũng bắt đầu cắt giảm việc mua trái phiếu theo một kế hoạch đưa ra vào tháng 7, mà theo đó đến tháng 3/2026, lượng mua vào trái phiếu hàng tháng sẽ giảm một nửa, chỉ còn 3 nghìn tỷ yên, tương đương 20 tỷ USD.
Hiện tại, lượng mua vào trái phiếu chính phủ Nhật hàng tháng của BOJ là 4,5 nghìn tỷ yên. Với tiến độ giảm hiện tại, các nhà phân tích dự báo BOJ sẽ mất khoảng 7 năm để cắt giảm một nửa lượng trái phiếu 585 nghìn tỷ yên mà cơ quan này đang nắm giữ - số tài sản ngang với tổng sản phẩm trong nước (GDP) hàng năm của Nhật Bản.
“BOJ sẽ không tiến hành mua trái phiếu khẩn cấp ngay cả khi lợi suất tiếp tục tăng vì trọng tâm chính của họ bây giờ là giảm lượng nắm giữ trái phiếu. Tiến độ giảm mua trái phiếu hiện tại còn khiêm tốn. Về phần mình, Chính phủ Nhật sẽ còn ổn chừng nào lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm giữ dưới mức 2%”, bà Sayuri Shira - một cựu thành viên hội đồng thống đốc BOJ, hiện công tác tại Đại học Keio của Nhật - phát biểu.
BOJ hy vọng rằng việc giảm can thiệp vào thị trường trái phiếu sẽ giúp giải tỏa những căng thẳng thị trường trước đây do việc can thiệp gây ra. Một cuộc khảo sát của BOJ cho biết khối lượng giao dịch và thanh khoản trên thị trường trái phiếu hiện đã có sự cải thiện nhưng còn chậm.
Một bài kiểm tra lớn đối với thị trường trái phiếu chính phủ Nhật sẽ diễn ra vào tháng 6 tới, khi BOJ tiến hành rà soát kế hoạch giảm mua trái phiếu cho tới hết tháng 3/2026 và đưa ra kế hoạch cho thời gian từ tháng 4/2026 trở đi.
Ngoài ra, lời đe dọa áp thuế quan lên ô tô nhập khẩu từ Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng có thể khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật giảm trở lại. Đó là vì thuế quan ô tô có thể khiến kinh tế Nhật giảm tốc và làm suy yếu sự đặt cược vào việc BOJ tăng lãi suất - theo ông Takahide Kiuchi, một cựu thành viên hội đồng thống đốc BOJ, hiện là nhà kinh tế của Viện nghiên cứu Nomura.
“Nếu mối lo ngại về triển vọng kinh tế Nhật Bản gia tăng và gây áp lực giảm lên giá cổ phiếu trong nước, nhà đầu tư sẽ mua mạnh trái phiếu chính phủ Nhật để tìm kiếm sự an toàn”, khiến lợi suất giảm xuống - ông Kiuchi nói.
Google translate