GenAI Fund, quỹ chuyên về AI sáng tạo hàng đầu tại Đông Nam Á, đã công bố bản phát hành "Báo Cáo ASEAN GenAI Startup 2024". Dựa trên cơ sở dữ liệu gồm 700 startup GenAI, khảo sát 250 startup và các cuộc phỏng vấn chuyên sâu với 25 startup tiêu biểu, nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về hệ sinh thái AI sáng tạo đang phát triển nhanh chóng trong khu vực ASEAN, đồng thời làm nổi bật các startup sáng tạo và những xu hướng chính đang định hình tương lai của AI tại Đông Nam Á.
TỶ LỆ STARTUP GENAI TẠI VIỆT NAM ĐƯỢC KỲ VỌNG SẼ TĂNG LÊN
Chỉ 21 tháng kể từ khi OpenAI ra mắt ChatGPT, trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) đã nhanh chóng trở thành xu hướng chính, thu hút những khoản đầu tư đáng kể. Điều này đã châm ngòi cho cuộc đua AI trên nhiều ngành công nghiệp.
NVIDIA, đóng vai trò quan trọng với việc cung cấp chip và phần mềm cần thiết cho các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như ChatGPT và các công cụ tạo hình ảnh như DALL-E 3, đã chứng kiến cổ phiếu tăng mạnh. Đến ngày 18 tháng 6 năm 2024, giá trị thị trường của NVIDIA đã đạt 3,34 nghìn tỷ USD, tạm thời vượt qua các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft và Apple, khẳng định vị trí dẫn đầu của họ trong lĩnh vực AI.
Tại ASEAN, ảnh hưởng của GenAI ngày càng rõ rệt, đặc biệt tại Việt Nam. Việt Nam đang nắm bắt cơ hội từ công nghệ LLM. Binh Tran, đồng sáng lập và đối tác điều hành của quỹ Ascend Vietnam Ventures (AVV), đã nhận xét: "Các mô hình nền tảng giống như một cơn sóng thần - một khi đã có đà, chúng sẽ lan tỏa khắp các ngành công nghiệp và cuộc sống. Ngay cả mẹ tôi hiện cũng đang sử dụng ChatGPT, điều này cho thấy công nghệ này đã phát triển rộng rãi đến mức nào". Các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp trong khu vực đang ngày càng áp dụng công nghệ GenAI, đặc biệt là ở tầng ứng dụng.
Trong số 250 công ty khởi nghiệp GenAI được khảo sát, Việt Nam đứng thứ hai trong khu vực với 27% số lượng công ty, chỉ sau Singapore với 44%. Indonesia đứng thứ ba với 13%, tiếp theo là Thái Lan, Malaysia và Philippines với tỷ lệ nhỏ hơn. Sự trỗi dậy của Việt Nam đáng chú ý, được thúc đẩy bởi nguồn nhân lực dồi dào, chi phí vận hành thấp và ngày càng nhiều công ty khởi nghiệp chọn Việt Nam làm trung tâm phát triển GenAI.
Singapore vẫn đang thống trị khu vực trong việc thu hút đầu tư cũng như hệ sinh thái khởi nghiệp khu vực, nhờ môi trường kinh doanh thân thiện, cơ cấu thuế thuận lợi, khả năng tiếp cận nguồn tài trợ, nguồn nhân tài đa dạng, cơ sở hạ tầng vững mạnh và chính phủ hỗ trợ. Tuy vậy, đáng chú ý là Việt Nam đang vươn lên vị trí thứ 2.
Một số công ty khởi nghiệp không đặt trụ sở tại Việt Nam nhưng lại đang xây dựng mạng lưới ban đầu hoặc thành lập các nhóm phát triển từ xa tại Việt Nam. Eklipse.gg là một ví dụ nổi bật.
Eklipse.gg là một công cụ GenAI tự động chuyển đổi các video livestream trò chơi dài thành các clip ngắn viral. Eklipse.gg đã thể hiện xu hướng "phát triển tại Việt Nam” dù đặt trụ sở ở nơi khác. Điều đó nhấn mạnh danh tiếng ngày càng tăng của Việt Nam như một trung tâm phát triển GenAI chất lượng cao, chi phí hoạt động thấp, đặc biệt là khả năng tiếp cận nguồn nhân tài đa dạng khiến Việt Nam trở thành trung tâm hấp dẫn cho công tác phát triển.
Những hiệu quả về chi phí này, kết hợp với nguồn nhân tài phong phú, cho phép các công ty khởi nghiệp như Eklipse.gg tạo ra sản phẩm chất lượng cao trong khi vẫn giữ được chi phí trong tầm kiểm soát, khiến Việt Nam trở thành lựa chọn ngày càng phổ biến để thành lập nhóm phát triển cho nhiều công ty khởi nghiệp và là tâm điểm hiện tại của GenAI. Với đà phát triển hiện tại, Việt Nam được kỳ vọng sẽ tăng tỷ lệ công ty khởi nghiệp GenAI lên 35%, thu hẹp khoảng cách với Singapore.
LĨNH VỰC GENAI CỦA ASEAN DỰ KIẾN SẼ TĂNG 50% VỐN TÀI TRỢ HÀNG NĂM VÀO NĂM 2025
Có thể nói, trong số các quốc gia ASEAN, Việt Nam sở hữu năng lực kỹ thuật để trở thành trung tâm về GenAI bằng cách nâng cao chuỗi giá trị với các giải pháp GenAI của mình, thay vì chỉ gia công, bằng cách thúc đẩy nhiều nhà vô địch khởi nghiệp hơn trong trung hạn.
Tuy nhiên, sự tiến bộ nhanh chóng của GenAI về khả năng Lập trình ngôn ngữ tự nhiên và Tạo mã AI sẽ là một thách thức với các quốc gia nói chung và với Việt Nam nói riêng. Do đó, Việt Nam cần phải nhanh chóng tận dụng lợi thế hiện có, nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động của mình để thích ứng với thế giới GenAI.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia ASEAN cùng chia sẻ tham vọng trở thành trung tâm AI của khu vực, Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng đi đầu về GenAI. Tuy vậy, Báo cáo cho rằng Việt Nam cần hành động nhanh để giải quyết những thách thức về lực lượng lao động và thúc đẩy việc ứng dụng AI.
Một số công ty khởi nghiệp GenAI ở ASEAN đang khai thác sức mạnh của các mô hình nguồn mở để xây dựng và tinh chỉnh các giải pháp sáng tạo phù hợp với nhu cầu địa phương hoặc chuyên biệt. AI Hay, startup Việt Nam, là một nền tảng xã hội GenAI đang phát triển nhanh chóng, cũng tận dụng các mô hình nguồn mở như Llama 3 để xây dựng và đào tạo LLM của riêng họ để tối ưu hóa cho các truy vấn.
GenAI sẽ phát triển đến mức có thể tạo ra hoặc tái tạo các công ty khởi nghiệp thích ứng, hoặc thậm chí là các công ty khởi nghiệp hoàn toàn độc đáo một cách tự chủ, do đó khiến cuộc đua về số lượng công ty khởi nghiệp trở nên vô nghĩa. Điều quan trọng hơn nhiều sẽ là các số liệu khác xác định mức độ thành công của một công ty khởi nghiệp, đó là mức độ tăng trưởng, lợi nhuận, tác động, nhân tài và cả cơ hội tài trợ/mua lại, cũng như thành công của các doanh nghiệp/SME trong việc áp dụng và phổ biến GenAI.
Ngoài ra, các startup cũng đối mặt với nhiều trở ngại, bao gồm quy trình tích hợp doanh nghiệp chậm chạp, khó khăn trong việc thực hiện các Proof of Concept (POC - nghiên cứu hoặc dự án thử nghiệm để chứng minh rằng ý tưởng hoặc khái niệm có thể thực hiện được) hiệu quả, đạt được sự phù hợp với thị trường và cạnh tranh với các nhà cung cấp SaaS và các tập đoàn công nghệ lớn đã thành danh.
Các chuyên gia cho rằng nỗ lực của chính phủ nên tập trung vào việc giải quyết các vấn đề khó khăn của các công ty khởi nghiệp, hỗ trợ các nhà lãnh đạo AI và thúc đẩy kiến thức AI thông qua giáo dục, nâng cao kỹ năng và thậm chí là trò chơi hóa để hướng đến thế hệ trẻ.
Hiện tại, 50% startup GenAI tại ASEAN đang tự tài trợ hoặc nhận tài trợ từ nhà đầu tư thiên thần, với 41% đã nhận được tài trợ ở giai đoạn tiền hạt giống hoặc hạt giống. Chỉ 16% hiện đang có lợi nhuận, cho thấy ngành này vẫn đang ở giai đoạn sơ khai trong khu vực.
Báo cáo ASEAN GenAI Startup 2024 dự đoán sự tăng trưởng đáng kể trong lĩnh vực GenAI của ASEAN, dự kiến tăng 50% vốn tài trợ hàng năm vào năm 2025. Sự tăng trưởng này dự kiến sẽ được thúc đẩy bởi niềm tin ngày càng tăng của các nhà đầu tư mạo hiểm, sự xuất hiện của mô hình đầu tư mạo hiểm doanh nghiệp, và sự gia tăng của các thương vụ sáp nhập và mua lại.
Google translate