Khi quán cà phê internet đầu tiên trên thế giới, Cafe Cyberia, mở cửa ở West End, Luân Đôn vào tháng 9/1994, những người sáng lập không bao giờ có thể tưởng tượng được những gì họ đã tung ra.
Các quán cà phê Internet - những địa điểm rẻ tiền, dễ tiếp cận, hầu như bất kỳ ai cũng có thể đến và khám phá không gian ảo - ban đầu xuất hiện từ từ ở mọi nơi trên thế giới, và sau đó nhanh chóng lan truyền phổ biến. Vào mùa xuân năm 1996, Sri Lanka có hai quán cà phê internet đầu tiên: Cyber Cafe và Surf Board. Vài tháng sau, quán cà phê internet đầu tiên của Kuwait ra mắt với 16 chiếc máy tính để bàn. Năm 1999, một cuốn sách hướng dẫn du lịch đã liệt kê danh sách 2.000 quán cà phê ở 113 quốc gia trên thế giới, như một “điểm nhấn” thu hút.
Trong vòng vài năm, người ta ước tính rằng chỉ riêng ở Ghana đã có hơn 100 quán cà phê internet. BusyInternet đã mở quán cà phê internet lớn nhất ở Accra, với 100 màn hình. Đến năm 2002, đã có hơn 200.000 quán cà phê internet được cấp phép ở Trung Quốc và vẫn còn nhiều quán khác hoạt động chui.
“Các quán cà phê Internet mọc lên như nấm”, Ricardo Gomez, phó giáo sư tại Đại học Washington, người đã thực hiện một cuộc khảo sát về việc truy cập internet công cộng vào cuối những năm 2000, cho biết.
Các quán cà phê Internet không chỉ là nơi để đăng nhập vào thế giới ảo. Chúng xuất hiện vào những năm cuối của thế kỷ 20. Nhà sử học và tác giả Margaret O'Mara nói rằng việc chia sẻ một nguồn tài nguyên toàn cầu như internet “sẽ mang những người khác nhau ở các nền văn hóa khác nhau đến với nhau trong sự hiểu biết lẫn nhau”. Đó là thời đại mà, cả về mặt vật lý và kỹ thuật số, “mọi người đang di chuyển qua các đường ranh biên giới mà trước đây rất khó, nếu không muốn nói là không thể vượt qua”.
Đối với nhiều người, quán cà phê internet đại diện cho sự xuất hiện của tương lai. “Ngày đầu tiên tôi bước vào, tôi đã không tin vào điều đó”, một sinh viên đại học ở Accra nói khi bước vào BusyInternet. “Tôi không tin đó là Ghana”.
Thanh thiếu niên gặp nhau trong quán cà phê internet để trốn tránh sự giám sát của cha mẹ; sinh viên đã sử dụng quán cà phê Internet làm phòng học. Các mối quan hệ, cả kỹ thuật số và IRL, trở nên sống động bên trong các quán cà phê internet; những kẻ lừa đảo đã biến chúng thành trụ sở của các vòng tội phạm quốc tế. Khách du lịch và người di cư đăng nhập để kết nối với gia đình và bạn bè ở những múi giờ xa xôi. Rất ít người từng mua cà phê tại các quán cà phê internet.
Tuy nhiên, đến những năm 2010, rõ ràng là các quán cà phê internet đang suy giảm. Các chữ viết đã được trên tường trong nhiều năm. Năm 2004, một bài báo của Guardian dự đoán rằng sự ra mắt của 3G có nghĩa là các quán cà phê internet, một điểm đăng nhập của sinh viên và khách du lịch “sẽ ngày càng trở nên hiếm hoi”. Sự ra mắt của iPhone và sự ra đời của dữ liệu giá rẻ chỉ là hai chiếc đinh nữa đóng vào quan tài quán cà phê Internet.
Đáp lại, một số quán cà phê internet, đặc biệt là ở châu Á, đã đổi mới thành quán cà phê chơi game. Khách hàng chen chúc trong những căn phòng được chiếu sáng bằng đèn neon trong nhiều giờ - thậm chí nhiều ngày - để chơi các trò chơi như World of Warcraft. Nhiều vấn đề đáng báo động đã xuất hiện. Ở Đài Loan, một người đàn ông đã chết sau ba ngày chơi game liên tục; ở Nhật Bản, hàng nghìn người được gọi là “người tị nạn ở quán cà phê internet” phụ thuộc vào các quán cà phê mở cửa 24/24 để trú ẩn mỗi đêm. Một phụ nữ ở Trung Quốc đã sinh con trong nhà vệ sinh của một quán cà phê internet. Chính phủ Hàn Quốc đã trấn áp các tụ điểm chơi game bằng những hạn chế mới vào năm 2010; chính phủ Trung Quốc thường xuyên đóng cửa hàng ngàn quán game như vậy.
Đế chế quán cà phê Internet sụp đổ nhanh chóng. Vào năm 2013, một chủ quán cà phê ở Rwanda đã báo cáo rằng số lượng khách hàng hàng ngày đột ngột giảm từ 200 xuống chỉ còn 10. Ấn Độ đã mất hơn một nửa trong số 200.000 quán cà phê internet từ năm 2005 đến 2016. Quán cà phê BusyInternet của Accra đóng cửa và công ty xoay trục trở thành một công ty cung cấp dịch vụ Internet. Sau đó, đại dịch Covid-19 ập đến, quét sạch nhiều quán cà phê internet đang thoi thóp.
Khi biến mất, các quán cà phê internet mang theo ý thức cộng đồng và báo hiệu sự kết thúc của một thời kỳ đơn giản hơn. Gomez nói: “Điều đã mất là không gian tụ họp để gặp gỡ và đi chơi trực tiếp - chia sẻ thức ăn chung, chia sẻ ước mơ, ở cùng nhau trong cùng một không gian”.
Tất nhiên, không phải tất cả các quán cà phê Internet đã biến mất. Trên khắp thế giới, một số ít vẫn tiếp tục - vì nghĩa vụ, sức ỳ hoặc đơn giản là vì vẫn còn có thể kiếm tiền.
Trang Rest of World đã có bài viết cùng với những bức ảnh đặc sắc về một số quán cà phê Internet trên khắp thế giới, dù quán cà phê Internet đó ở đâu đó trên thế giới, nhưng đã cho chúng ta thấy một phần cuộc sống đã qua, một nét văn hóa và cả một thời đáng nhớ.
Google translate