Nếu ở thành phố, các cụ thường có nhà cho thuê, hay có cửa hàng nho nhỏ làm vốn sống. Ở quê, có mớ rau, con gà ngoài vườn, tạo nguồn thu nhập nâng cao cuộc sống khi về hưu. Tuy nhiên, để tiết kiệm một cách định kỳ, có kỷ luật, để hình thành nguồn thu nhập trong tương lai khi về già, không thể bỏ qua công cụ Quỹ hưu trí tự nguyện. Trong đầu tư, khó nhất là giữ kỷ luật”, ông Trần Lê Minh, Giám đốc chi nhánh Hà Nội Công ty quản lý quỹ Dragon Capital Việt Nam (DCVFM) đã mở đầu như vậy khi nói về một lựa chọn mới giúp tăng lương hưu.
QUỸ HƯU TRÍ TỰ NGUYỆN - LỰA CHỌN MỚI NÂNG CAO LƯƠNG HƯU
Khảo sát về mức thu nhập hưu trí tương ứng mức sống sau khi nghỉ hưu của Ngân hàng HSBC cho thấy: ở mức cơ bản, mỗi người cần 4,8 triệu đồng/tháng để chi trả những nhu cầu thiết yếu nhất trong cuộc sống; cần 8,8 triệu đồng/tháng nếu muốn sống thoải mái và sẽ cần đến 14,4 triệu đồng/tháng -ở mức độ khá giả có thể ăn hàng, hay đi du lịch. Thống kê cũng cho thấy hiện cũng chỉ có 1/4 người dân trên toàn thế giới thường xuyên tiết kiệm cho giai đoạn nghỉ hưu.
Trong khi đó, có tình trạng chênh lệch lớn về lương hưu giữa các nhóm lao động. Có người hưởng mức lương hưu hàng tháng quá thấp, không đủ sống, chỉ 1,3 triệu đồng và cá biệt có người hưởng mức lương hưu hàng tháng lên đến 100 triệu đồng, tạo nhiều dư luận trái chiều trong xã hội.
Hiện nay, với mức chi trả lương hưu bình quân của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam là 4,9 triệu đồng/tháng, ông Trần Lê Minh cho rằng: “mức chi trả 4,9 triệu đồng chỉ đáp ứng nhu cầu chi tiêu cơ bản của người lao động. Nếu muốn sống thoải mái hơn, khá giả hơn, cần nguồn thu nhập bổ sung khi về hưu”.
Cũng theo các nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), để có thể duy trì mức sống như trước khi nghỉ hưu, mỗi cá nhân cần có thu nhập tương đương 70-75% mức thu nhập bình quân trong 5 năm gần nhất trước nghỉ hưu. Trong khi đó, chi trả hưu trí từ bảo hiểm xã hội không thể đạt được mức thu nhập này, do tỷ lệ ở Việt Nam là tối đa 45%. Như vậy, để duy trì mức sống như trước khi nghỉ hưu, cần có nguồn khác để bù đắp mức chênh lệch giữa nhu cầu 70-75% và mức cung cấp từ bảo hiểm xã hội, 40-45%.
Sau suốt 13 năm ấp ủ, thai nghén, quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện đầu tiên tại Việt Nam của DCVFM mang tên Hưu trí An Vui vừa đi vào hoạt động. Nhớ lại thời điểm 2008, ông Trần Lê Minh cho biết, xuất phát từ đề xuất đã nhận được yêu cầu từ các doanh nghiệp dầu khí tại Vũng Tàu, mong muốn được cung cấp sản phẩm tài chính để giữ được quyền lợi cho người lao động khi bảo hiểm xã hội quy định mức trần đóng bảo hiểm xã hội là 20 lần mức lương cơ bản. "Từ nhu cầu đó, chúng tôi miệt mài, bền bỉ phối hợp làm việc với các bên để hiện thực hoá quỹ hưu trí tự nguyện", ông Minh nhớ lại.
Chương trình Hưu trí An Vui gồm 3 quỹ được thiết kế gợi ý theo độ tuổi hoặc mức chấp nhận rủi ro của người tham gia. “Chương trình này hoàn toàn không phải để “lướt sóng”, mà để tích luỹ, duy trì cuộc sống tương đương mức đã có trước nghỉ hưu”, ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital Việt Nam cho biết. Trong thời gian đầu, chưa có nhiều quỹ đầu tư trên thị trường nên mỗi quỹ hưu trí có khoảng 5 khoản đầu tư, trong 5 năm tới dự kiến có hơn 10 - 15 khoản đầu tư.
Phân tích thêm, ông Trần Lê Minh cho hay “chương trình được thiết kế đơn giản và linh hoạt Tiền của người tham gia sẽ được đội ngũ chuyên gia kinh nghiệm dày dặn quản lý và đầu tư theo quy trình nghiêm ngặt với sự giám sát của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước”. Chỉ với 1 triệu đồng/tháng, người lao động có thể tích góp từ thu nhập hàng tháng vào tài khoản hưu trí cá nhân, sẽ tăng thêm phần thu nhập sau khi nghỉ hưu. Đồng thời, người lao động được miễn giảm thuế, được khấu trừ hàng tháng 1 triệu đồng vào thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân.
LƯƠNG CAO VẪN CHƯA ĐỦ GIỮ CHÂN NHÂN TÀI
Ở góc độ doanh nghiệp, các doanh nghiệp đều muốn thu hút được đội ngũ lao động giỏi và hệ thống quỹ hưu trí sẽ hỗ trợ họ trong tuyển dụng và giữ chân nhân tài. Người lao động khi quyết định đầu quân, gắn bó với một doanh nghiệp, sẽ quan tâm 3 vấn đề chính. Bà Tiêu Yến Trinh, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nhân tài Talentnet cho hay, đó là, có nguồn thu nhập, được quan tâm sức khỏe bản thân và gia đình; khả năng phát triển nghề nghiệp và an nhiên cuộc sống trong tương lai.
Tuy nhiên, dẫn chứng khảo sát trên 600 doanh nghiệp dựa trên dữ liệu lương và chính sách phúc lợi toàn thị trường do Talentnet thực hiện, bà Trinh cho hay, các chính sách phúc lợi tại Việt Nam vẫn rất ít so với các quốc gia khác, chủ yếu 90% cho bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm sức khỏe, 50% cho bảo hiểm nhân thọ.
Bà Trinh phân tích, để giữ người lao động, mức độ 1, doanh nghiệp cần cố gắng xây dựng cấu trúc lương, chính sách phúc lợi để tạo sự cạnh tranh trong thị trường, nhưng điều này không mang tính chất giữ trái tim người lao động. Mức độ hai, giúp cho người lao động phát triển nghề nghiệp, đào tạo phát triển để cùng đồng hành với tổ chức. Từ đó, giúp họ cảm thấy an tâm để đồng hành với tổ chức trong hành trình dài, 5-10 năm.
Mức độ ba, quan trọng nhất, làm sao để người lao động gắn bó cả đời với một doanh nghiệp. “Làm thế nào để người lao động cảm thấy hạnh phúc khi đồng hành với một doanh nghiệp. Câu chuyện không chỉ dừng lại câu chuyện làm kinh doanh, mà doanh nghiệp phải thực sự yêu thương nhân viên từ trái tim, quan tâm đến phát triển đời sống bền vững của họ”, bà Trinh nhấn mạnh.
Vì vậy, doanh nghiệp cần tính đến chuyện kết nối, tham gia vào quỹ hưu trí tương lai cho người lao động. Tuy nhiên, bà Trinh lưu ý, không chỉ đơn giản bỏ tiền mua sản phẩm hưu trí, sẽ lãng phí. Doanh nghiệp cần phải xây dựng, quản trị nhân sự, chiến lược nhân sự ngay khi từ khi bắt đầu hình thành quỹ.
Sự ra đời của quỹ hưu trí tự nguyện bổ sung là “quả bom mini”, làm nổ tung, thay đổi cái nhìn của người lao động, người sử dụng lao động, Nhà nước và tạo ra lợi ích cho nhiều thành phần tham gia vào quỹ hưu trí. Nhờ đó, người lao động yên tâm khi về già. Người sử dụng lao động yên tâm giữ được người tài trong giai đoạn cạnh tranh khốc liệt trong thời gian tới. Nhà nước nhẹ gánh lo cho người dân sẽ về hưu sau này.
"Tôi tin rằng, với quỹ hưu trí tự nguyện, những người lao động không cần quan tâm hôm nay thị trường lên hay xuống. "Hôm nay đào giếng, ngày mai uống nước", tạo sự an nhiên khi về hưu cho người lao động", ông Trần Thanh Tân, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Dragon Capital Việt Nam.
Google translate