Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ukraine (NBU) Andriy Pyshnyi cho biết nước này đang bắt đầu cân nhắc chuyển hướng liên kết đồng nội tệ hryvnia từ đồng USD sang euro. Động thái diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang và Ukraine đang xúc tiến gia nhập Liên minh châu Âu (EU).
“Vai trò tăng lên của EU trong việc đảm bảo năng lực quốc phòng, thị trường toàn cầu biến động mạnh hơn và khả năng phân mảnh thương mại toàn cầu đang buộc NBU xem xét liệu euro có nên là đồng tiền tham chiếu cho đồng hryvnia của Ukraine thay vì đồng USD hay không”, ông Pyshnyi chia sẻ với hãng tin Reuters. “Việc này khá phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng và chuyên sâu”.
USD là đồng tiền chủ chốt trong thương mại quốc tế và chiếm phần lớn dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương trên thế giới. Các nền kinh tế lớn như Saudi Arabia và Hồng Kông đều neo đồng nội tệ của mình vào USD.
Tuy nhiên, dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã khởi xướng cuộc chiến thương mại toàn cầu với chính sách thuế quan cao nhất trong một thế kỷ trở lại đây. Điều này khiến các nhà kinh tế hoài nghi về tương lai của đồng USD trong vai trò là đồng tiền dự trữ toàn cầu.
Trong bối cảnh cuộc chiến với Nga đã bước sang năm thứ tư, Ukraine cũng đang bị chính quyền Trump tạm thời cắt giảm hỗ trợ quân sự. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm EU, cam kết sẽ hỗ trợ tăng cường sức mạnh quân đội cho Kyiv để đảm bảo an ninh tương lai cho Ukraine dù tiến trình này không dễ dàng.
Gần đây, Ukraine ký một thỏa thuận với Mỹ theo đó cho phép Washington được ưu tiên tiếp cận các hợp đồng khoáng sản của Ukraine. Thỏa thuận này cũng thiết lập một quỹ tái thiết Ukraine.
Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào đầu năm nay, đồng bạc xanh đã giảm hơn 9% giá trị so với một rổ các tiền tệ lớn khác do nhà đầu tư rút tiền khỏi tài sản Mỹ. Một số chuyên gia cảnh báo rằng không nên đánh đồng sức mạnh của USD với vai trò là tiền tệ dự trữ của đồng tiền này. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy, việc nắm giữ USD có mối liên hệ mật thiết với các liên minh về an ninh quân sự với Washington.
Theo ông Pyshnyi, các giao dịch bằng đồng USD vẫn chiếm chủ đạo trên tất cả các phân khúc của thị trường ngoại hối, nhưng tỷ trọng giao dịch bằng euro cũng đang tăng lên dù “còn khiêm tốn”.
Ukraine phát hành đồng hryvnia vào năm 1996 và trong vài thập kỷ qua luôn sử dụng USD làm đồng tiền tham chiếu. Ngay sau khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine vào tháng 2/2022, NBU đã áp dụng biện pháp kiểm soát các vốn và neo đồng hryvnia ở tỷ giá chính thức khoảng 29 hryvnia đổi 1 USD. Nước này sau đó đã buộc phải hạ giá đồng nội tệ do mất cân bằng tài chính ngày càng nghiêm trọng. Vào tháng 10/2023, NBU chuyển từ cơ chế neo tỷ giá cố định sang cơ chế tỷ giá có quản lý.
Gần một năm trước, EU bắt đầu tiến hành các cuộc đàm phán về việc cho phép Ukraine gia nhập khối này, tuy nhiên hành trình này diễn ra không mấy suôn sẻ và dự kiến sẽ kéo dài. Hồi tháng 2, Chủ tịch EU Ursula von der Leyen nói rằng Ukraine có thể trở thành thành viên của EU vào năm 2030 nếu tiếp tục triển khai cải cách hệ thống chính trị và pháp lý với tốc độ hiện tại.
Một quốc gia ứng viên EU khác là Moldova cũng đã chuyển đổi đồng tiền tham chiếu từ USD sang euro vào ngày 2/1/2025. Moldova đặt mục tiêu gia nhập EU vào năm 2030.
Theo ông Pyshnyi, sự phục hồi của hoạt động đầu tư và tiêu dùng nhờ mối liên kết chặt chẽ hơn với châu Âu và bình thường hóa kinh tế sẽ giúp tăng trưởng kinh tế của Ukraine tăng nhẹ trong 2 năm tới lên 3,7-3,9%. Tuy nhiên, diễn biến kinh tế vẫn phụ thuộc vào diễn biến cuộc xung đột với Nga.
“Chiến tranh sớm chấm dứt rõ ràng là một kịch bản tích cực, mang lại các kết quả kinh tế khả quan”, Thống đốc NBU nhận định. “Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng những lợi ích kinh tế từ việc chấm dứt chiến tranh cần thời gian mới có thể hiện thực hóa đầy đủ”.
Google translate