Một báo cáo gần đây của Allianz Trade cho thấy các nhà sản xuất ô tô châu Âu có thể mất tổng cộng hơn 7 tỷ euro lợi nhuận ròng hàng năm vào năm 2030, chủ yếu là do các nhà sản xuất Trung Quốc tiếp tục tăng thị phần trong nước. Điều này có thể dẫn đến doanh số bán hàng của các thương hiệu xe hơi châu Âu tại Trung Quốc giảm mạnh khi các đối thủ trong nước đẩy mạnh các mẫu xe mới phục vụ thị hiếu địa phương.
Ô tô Trung Quốc, đặc biệt là xe chạy bằng pin (BEV), hướng đến công nghệ, đây là thứ mà người tiêu dùng Trung Quốc tích cực tìm kiếm. Chúng cũng có giá cả phải chăng, với việc các công ty tiếp tục tham gia cuộc chiến giá cả của trong thị trường nội địa. Trong khi các nhà sản xuất châu Âu đã nhận ra sự cần thiết phải bắt kịp để phù hợp với sở thích địa phương thì ở châu Âu, họ cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ những người tham gia Trung Quốc.
Tập đoàn Volkswagen (VW), tập đoàn phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc về doanh thu và lợi nhuận, nói rằng họ hoan nghênh kiểu cạnh tranh này.
“Môi trường cạnh tranh đầy thách thức thúc đẩy sự đổi mới. Cạnh tranh là một phần công việc kinh doanh hàng ngày của chúng tôi”, nhà sản xuất ô tô Đức cho biết.
Ô tô sản xuất tại châu Âu bị thay thế bởi hàng nhập khẩu từ Trung Quốc?
Mặc dù Tập đoàn VW có vẻ như không bị ảnh hưởng bởi những đối thủ mới này trên sân nhà của họ, nhưng vài năm qua đã cho thấy rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang giành được chỗ đứng ngày càng vững chắc ở châu Âu. BYD nằm trong số đó, cũng như các nhà đổi mới xe điện (EV) bao gồm Nio, nổi bật giữa đám đông với công nghệ hoán đổi pin.
Gregor Sebastian, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator có trụ sở tại Berlin (MERICS) nói: “Cho đến nay, các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc đã tham gia vào thị trường ô tô châu Âu một cách tương đối chậm chạp. Nhưng những công ty khởi nghiệp nặng ký như BYD và EV như Nio đang tăng cường xuất khẩu và các kênh bán hàng của họ ở châu Âu. Sự cạnh tranh có thể sẽ nóng lên trong những tháng tới”.
Châu Âu không phải là một thị trường dễ thâm nhập với tư cách là một người mới. Nhưng các nhà sản xuất như Great Wall Motors (GWM) đã đạt được xếp hạng năm sao trong các bài kiểm tra an toàn nghiêm ngặt nổi tiếng do Euro NCAP thực hiện, đã giúp tăng nhận diện thương hiệu Trung Quốc.
Ngoài ra, ba trong số những chiếc BEV bán chạy nhất ở châu Âu đều là hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào năm 2022. Điều này có thể gây ra một mối đe dọa khác cho ngành công nghiệp ô tô châu Âu.
Allianz Trade cho biết: “Khi BEV cuối cùng phát triển để chiếm toàn bộ doanh số bán ô tô mới ở châu Âu, những chiếc ô tô do châu Âu sản xuất có thể sẽ bị thay thế bởi những chiếc ô tô sản xuất tại Trung Quốc, bất kể chúng được sản xuất bởi một công ty Trung Quốc, Mỹ hay châu Âu”.
Đây là lúc vị trí dẫn đầu của Trung Quốc trên thị trường xe điện phát huy tác dụng. Khối lượng xe điện cho thấy rằng Trung Quốc là nơi có cơ sở sản xuất xe điện lớn nhất. Khoảng 6,7 triệu chiếc đã được sản xuất tại nước này vào năm ngoái, tương đương 64% sản lượng toàn cầu. Trong số này, 580.000 xe điện đã được xuất khẩu, chủ yếu là của các thương hiệu phương Tây, với các nhà xuất khẩu chính bao gồm Tesla, SAIC, Dacia, Polestar thuộc sở hữu của Geely, Volvo và Lynk & Co, cũng như BMW và BYD.
Lợi thế cạnh tranh
Điều trở nên rõ ràng là Trung Quốc đang nắm giữ lợi thế cạnh tranh trong nhiều lĩnh vực của chuỗi giá trị BEV toàn cầu. Là một lực lượng thống trị trong thị trường pin, quốc gia này cũng dễ dàng tiếp cận các nguyên liệu thô quan trọng. Nhờ có nhiều năm khuyến khích hào phóng với trợ cấp của chính phủ và giảm thuế, một loạt thương hiệu xe điện địa phương đã nổi lên ở Trung Quốc và sẵn sàng thâm nhập vào các thị trường ô tô lớn.
Triển lãm ô tô Thượng Hải năm nay đã nhấn mạnh thế mạnh của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, đóng vai trò mở mang tầm mắt cho các thương hiệu phương Tây. Các nhà sản xuất ô tô từ Geely, Xpeng và Zeekr đã trình diễn các mẫu xe mới của họ, gây ấn tượng với người xem bằng các công nghệ tiên tiến bao gồm kết nối, lái xe tự động và pin hàng đầu.
Trong thời kỳ quan hệ địa chính trị căng thẳng hơn giữa châu Âu và Trung Quốc, các nhà phân tích cho rằng các nhà hoạch định chính sách châu Âu nên xây dựng các điều khoản thương mại có đi có lại. Điều này có thể bao gồm việc cho phép Trung Quốc đầu tư vào lắp ráp ô tô châu Âu. Các nhà quan sát cho rằng lợi ích sẽ là tương hỗ và giúp ổn định chuỗi cung ứng địa phương.
Các thương hiệu Trung Quốc chắc chắn quan tâm đến việc xây dựng dấu ấn lâu dài ở châu Âu.
BYD, gần đây đã truất ngôi Tập đoàn VW và trở thành nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất tại Trung Quốc, sẽ ra mắt hai mẫu xe mới tại châu Âu trong năm nay. Công ty được cho là mong muốn xây dựng một địa điểm sản xuất ở châu Âu và đang lùng sục khắp lục địa để tìm một địa điểm phù hợp.
Có những con đường rõ ràng cho các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc ở châu Âu để mở rộng phạm vi tiếp cận thị trường của họ. Điều này bao gồm thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ với các đại lý và nhà cung cấp địa phương. Họ cũng đang điều chỉnh chiến lược giá của mình và mong muốn cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô lâu đời trong khu vực.
Xây dựng các nhà máy sản xuất phương tiện tại địa phương sẽ là bước hợp lý tiếp theo đối với các công ty này, giúp họ tiết kiệm chi phí. Đồng thời, nó sẽ mở ra cơ hội cho các nhà cung cấp châu Âu khi họ có thể tham gia nhiều hơn vào chuỗi cung ứng ô tô của Trung Quốc.
Nhưng có nhiều cách khác để các công ty châu Á gia tăng dấu ấn của họ. MERICS nhận thấy rằng châu Âu đóng vai trò trung tâm trong việc mở rộng xe điện toàn cầu của Trung Quốc. Các khoản đầu tư vào phát triển ngành pin hiện là xương sống trong các khoản đầu tư của Trung Quốc vào khu vực, với nhiều dự án lĩnh vực ô tô xanh hơn được lên kế hoạch trong bối cảnh xe điện đang phát triển của châu Âu.
Chiến lược của Trung Quốc
Trước những diễn biến này, các thương hiệu phương Tây đang điều chỉnh chiến lược thị trường Trung Quốc của họ, mặc dù một số tỏ ra háo hức hơn những thương hiệu khác. Nhà sản xuất Ford của Mỹ có kế hoạch cắt giảm đầu tư vào Trung Quốc do sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các nhà sản xuất địa phương.
Giám đốc điều hành Ford Jim Farley nói: “Nếu bạn chỉ tái đầu tư vào một chu kỳ mới của xe điện ở Trung Quốc thì không có gì đảm bảo hoặc không có dữ liệu nào cho thấy các công ty phương Tây sẽ thắng”. Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô Đức dường như sẵn sàng tái đầu tư, đặc biệt là vì Trung Quốc là thị trường trọng điểm của BMW, Mercedes-Benz và VW Group.
Trung Quốc vẫn là một trung tâm sản xuất và bán hàng quan trọng đối với các nhà sản xuất ô tô Đức. Tuy nhiên, với sự chuyển hướng của Trung Quốc sang xe điện, nó không còn là một cỗ máy kiếm tiền dễ dàng cho các nhà sản xuất Đức. Để duy trì thị phần cao của Đức tại Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô Đức đang tăng gấp đôi số tiền đầu tư đáng kể vào thị trường này. Họ cũng coi Trung Quốc là một nguồn đổi mới và đang tăng cường dấu ấn nghiên cứu và phát triển của họ tại quốc gia này.
Tập đoàn VW đang lên kế hoạch đầu tư 1 tỷ euro vào quốc gia này để thành lập một trung tâm phát triển, đổi mới và mua sắm mới cho xe điện. Điều này sẽ dựa vào các công nghệ tiên tiến từ các nhà cung cấp địa phương, với mục đích giảm khoảng 30% thời gian phát triển cho các sản phẩm và công nghệ mới. Nó cũng sẽ giúp công ty điều chỉnh xe điện nhanh hơn theo nhu cầu của khách hàng Trung Quốc.
Nhà sản xuất ô tô này cho rằng Trung Quốc là một thị trường tăng trưởng đáng kể và là động lực đổi mới cho xe điện. Một phần tư tổng số ô tô bán ra ở Trung Quốc vào năm 2022 là xe điện, công ty kỳ vọng con số này sẽ tăng lên 50% trong ba năm tới. Đến năm 2030, nhà sản xuất Đức đặt mục tiêu cung cấp hơn 30 mẫu BEV trên tất cả các thương hiệu cho người tiêu dùng Trung Quốc.
Khoản đầu tư mới nhất là một phần trong cách tiếp cận “ở Trung Quốc vì Trung Quốc” của VW. Nó xuất hiện sau khi đơn vị phần mềm Cariad của Tập đoàn VW hợp tác với Horizon Robotics, nhà cung cấp dịch vụ máy tính cho xe thông minh của Trung Quốc. Liên doanh này nhằm mục đích đẩy nhanh quá trình phát triển các hệ thống lái xe tự động và hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS) tại địa phương cho thị trường Trung Quốc.
VW nhấn mạnh: “Để thúc đẩy sự tăng trưởng năng động và tốc độ đổi mới cao hiệu quả hơn nữa, chúng tôi đang mở rộng đáng kể chuyên môn phát triển của mình “ở Trung Quốc, vì Trung Quốc” để tăng cường tốc độ đổi mới, nội địa hóa công nghệ, lấy khách hàng làm trung tâm và khả năng phục hồi”.
Cách tiếp cận địa phương
Liên doanh là một phần quan trọng trong hoạt động của các nhà sản xuất ô tô phương Tây tại Trung Quốc. Liên doanh 20 năm tuổi của BMW tại Trung Quốc BBA gần đây đã thông báo sẽ bắt đầu sản xuất xe điện Neue Klasse tại nước này từ năm 2026. Là một phần của kế hoạch, công ty đang đầu tư 1,3 tỷ Euro vào một địa điểm mới để sản xuất tế bào pin. Đó là một bước đi chiến lược.
“Trung Quốc cũng như đối với các công ty công nghiệp toàn cầu khác rất quan trọng đối với Tập đoàn BMW. Chúng tôi có một lịch sử lâu dài và thành công ở Trung Quốc và đang tự tin hướng tới tương lai, dựa trên nguyên tắc “sản xuất tuân theo thị trường”. Điều này được phản ánh trong hai thỏa thuận liên doanh của chúng tôi với các công ty Trung Quốc cũng như địa điểm phát triển của chúng tôi ở đó. Thị trường Trung Quốc là thị trường bán chạy nhất của Tập đoàn BMW và chúng tôi nhìn thấy nhiều tiềm năng hơn nữa”, BMW nhấn mạnh.
BBA sản xuất bảy dòng model, bao gồm BEV, plug-in hybrid (PHEV) và động cơ đốt trong (ICE). Mạng lưới nhà cung cấp của công ty tại Trung Quốc bao gồm 430 nhà cung cấp địa phương.
Tuy nhiên, một số liên doanh cũng có những khúc mắc. Stellantis năm ngoái đã quyết định chấm dứt hoạt động chung của Jeep với Tập đoàn GAC tại Trung Quốc. Kể từ đó, đã có suy đoán rằng gã khổng lồ xe hơi có thể từ bỏ hoàn toàn việc sản xuất ô tô ở Trung Quốc. Giám đốc điều hành Stellantis Carlos Tavares trước đây đã nói rằng ông lo lắng về các biện pháp trừng phạt chính trị ở nước này.
Ranh giới giữa chính trị và kinh doanh ngày càng mờ nhạt với căng thẳng giữa châu Âu và Trung Quốc ngày càng có dấu hiệu tăng.
Các nhà sản xuất ô tô Đức tăng cường đầu tư vào thời điểm mà căng thẳng địa chính trị đang ở mức cao chưa từng thấy, không phải là không có rủi ro nhưng có thể giúp họ duy trì khả năng cạnh tranh toàn cầu.
Google translate