Mất cân bằng cung cầu
Việc sử dụng lithium trong xe điện, lưu trữ pin quy mô lớn và các ứng dụng điện tử khác đã tăng nhanh chóng, với nhu cầu tăng 24% vào năm ngoái và có khả năng tiếp tục tăng 12% hàng năm trong thập kỷ tới, theo dữ liệu từ công ty tư vấn Fastmarkets.
Tuy nhiên, tình trạng cung vượt cầu từ Trung Quốc đã kéo giá xuống hơn 90% trong hai năm qua, thúc đẩy tình trạng vỡ nợ, mua lại công ty và trì hoãn nhiều dự án trên toàn cầu.
"Chúng tôi đang đau đầu với thị trường, nhưng mặt khác là vấn đề lợi nhuận chiến lược. Đó là nghịch lý của lithium hiện tại", Dale Henderson, CEO công ty khai thác lithium Pilbara Minerals của Úc, phát biểu tại Hội nghị Nguyên liệu thô về pin và lithium Fastmarkets ở Las Vegas.
Một người tham dự hội nghị lâu năm đã mô tả tâm trạng tại hội nghị năm nay là một sự khó hiểu. Người này cho biết hội nghị năm ngoái phản ánh sự phủ nhận, còn tâm lý vào năm 2025 là chấp nhận thực trạng.
Mặc dù giá giảm, nhưng lượng người tham dự hội nghị - được coi là cuộc tụ họp thường niên lớn nhất thế giới của các nhà đầu tư, giám đốc điều hành và người tiêu dùng lithium - giảm 9% so với năm ngoái xuống còn khoảng 1.000 người.
Paul Lusty, giám đốc nghiên cứu nguyên liệu thô về pin tại Fastmarkets cho biết: "Thật khó để tưởng tượng ra một tương lai mà lithium không đóng vai trò trung tâm trong nền kinh tế toàn cầu".
Ông nói thêm rằng các công ty khai thác Trung Quốc đã tích trữ nguồn cung có khả năng chỉ giảm vào cuối thập kỷ này và làm giảm sự mất cân bằng của thị trường.
Những công ty khác đã thấy một khung thời gian thậm chí còn dài hơn. Project Blue, một công ty tư vấn khoáng sản khác, không kỳ vọng nhu cầu về lithium sẽ vượt quá nguồn cung sớm nhất là vào năm 2033.
Phần lớn các cuộc trò chuyện bên lề hội nghị tập trung vào các nỗ lực hạn chế chi tiêu, với nhiều dự án lithium khác nhau - đặc biệt là các dự án khai thác lithium trực tiếp (DLE) - đang quảng cáo các nỗ lực giảm chi phí.
"Vấn đề với lithium là mỏ nào có thể sản xuất sản phẩm chất lượng cao nhất với chi phí thấp nhất để cạnh tranh", Ken Hoffman, chiến lược gia hàng hóa tại ngân hàng đầu tư khai thác Red Cloud Securities cho biết.
EnergyX, một nhà phát triển DLE được General Motors hậu thuẫn, đã công bố một nghiên cứu cho thấy họ có thể sản xuất kim loại này ở miền bắc Chile với chi phí vận hành dưới 3.000 USD một tấn. Các ước tính chỉ là sơ bộ, nhưng nhấn mạnh nỗ lực của ngành công nghiệp này trong việc chi tiêu ít hơn.
"Đổi mới là giải pháp để xây dựng chuỗi cung ứng pin bền vững", Chris Doornbos, Tổng giám đốc điều hành của E3 Lithium, công ty đang phát triển dự án DLE tại Alberta, nhấn mạnh.
Thêm vào căng thẳng của thị trường, SQM - nhà sản xuất lithium lớn thứ hai thế giới - đã sa thải 5% lực lượng lao động của mình trong tuần này.
"Chúng tôi có những yếu tố khác tác động đến hành vi của những người tham gia thị trường ngoài yếu tố kinh tế thuần túy", Andres Fontannaz, phó chủ tịch thương mại của bộ phận lithium quốc tế của SQM, phát biểu tại hội nghị, ám chỉ đến cách xe điện trở thành mục tiêu chính trị ở một số quốc gia.
Căng thẳng thậm chí còn cao hơn đối với các dự án lithium đang được xây dựng và hy vọng giá sẽ tăng vào thời điểm chúng mở cửa.
"Đây thực sự là một ngành công nghiệp khó khăn", Jon Evans, CEO của Lithium Americas, công ty đang xây dựng mỏ lithium lớn nhất Bắc Mỹ tại Nevada, cho biết. "Đó là những giai đoạn hưng phấn sau đó là những giai đoạn đau đớn và đau khổ mà chúng ta đang trải qua hiện nay".
Trung Quốc thống trị nguồn lithium
Theo dự báo của công ty tư vấn Fastmarkets, vào năm tới, Trung Quốc sẽ vượt qua Úc để trở thành quốc gia khai thác kim loại lithium hàng đầu thế giới, và sức mạnh thị trường của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng trưởng đến năm 2035 ngay cả khi nhiều nhà sản xuất Trung Quốc vẫn không có lãi.
Các dự báo là điểm dữ liệu mới nhất nhấn mạnh sự hiện diện thống lĩnh của Bắc Kinh trên toàn bộ chuỗi cung ứng kim loại toàn cầu, với Trung Quốc là quốc gia khai thác hoặc tinh chế chiếm ưu thế của hơn một nửa số khoáng sản được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ coi là quan trọng.
"Trung Quốc có một chiến lược rất rõ ràng để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản của mình", Paul Lusty, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu nguyên liệu thô cho pin của công ty tư vấn này, đã nói với Reuters bên lề Hội nghị Nguyên liệu thô cho Pin và Lithium của Fastmarkets tại Las Vegas.
Úc đã trở thành công ty khai thác lithium lớn nhất thế giới kể từ khi giành vị trí đó từ Chile vào năm 2017, nhưng các công ty khai thác của Úc đã cắt giảm sản lượng hoặc trì hoãn việc mở rộng trong bối cảnh giá lithium toàn cầu giảm.
Theo dự báo của Fastmarkets, đến năm sau, các công ty khai thác Trung Quốc có khả năng khai thác nhiều hơn 8.000 đến 10.000 tấn lithium so với các đối thủ Úc. Con số này sẽ tăng vọt so với năm 2023, khi Trung Quốc là nước sản xuất lithium lớn thứ ba thế giới.
Theo dự báo, đến năm 2035, các công ty khai thác Trung Quốc có khả năng khai thác 900.000 tấn lithium, so với 680.000 tấn của Úc, 435.000 tấn của Chile và 380.000 tấn của Argentina.
Phần lớn sự tăng trưởng của Trung Quốc đã và có khả năng sẽ tiếp tục đến từ việc khai thác một loại quặng đá cứng được gọi là lepidolite, loại quặng này có nhiều ở phía nam đất nước.
Khai thác lepidolite của Trung Quốc tốn kém hơn so với khai thác lithium từ nước muối mặn và có thể gây hại cho môi trường nhiều hơn do các sản phẩm phụ độc hại như thali và tantal gây ô nhiễm nguồn cung cấp nước.
Các công ty khai thác lithium của Trung Quốc đã miễn cưỡng cắt giảm sản lượng do sự hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc, "áp lực" từ các thành phố địa phương để duy trì hoạt động, việc làm tại địa phương, mong muốn duy trì thị phần khi nhu cầu về kim loại này tăng lên, Lusty cho biết.
"Việc tiếp tục sản xuất mặc dù thị trường không có lợi nhuận bắt đầu có ý nghĩa hơn nhiều khi bạn xem xét tất cả các yếu tố đó", ông nói.
Gã khổng lồ pin Trung Quốc CATL là một trong những nhà sản xuất lepidolite lớn nhất đã tạm dừng sản xuất tại một mỏ chính vào tháng 9 năm ngoái trước khi tiếp tục sản xuất vào tháng 2.
Ngoài khai thác, trong nhiều năm, Trung Quốc đã là nhà tinh chế kim loại siêu nhẹ lớn nhất thế giới, với thị phần khoảng 70%. Các nhà máy tinh chế lithium biến kim loại thành dạng có thể được sử dụng để làm cực âm cho pin.
Fastmarkets dự báo những nỗ lực của các quốc gia khác nhằm phát triển hoạt động tinh chế lithium của riêng họ sẽ cắt giảm thị phần của Trung Quốc xuống còn 60% vào năm 2035.
Theo dữ liệu từ nhà sản xuất pin LG Energy Solutions, sức mạnh thị trường của Trung Quốc cũng mở rộng sang chuỗi cung ứng xe điện, với hơn 60% tổng số xe điện trên toàn cầu được bán ra vào năm ngoái tại quốc gia này.
Google translate