Thời của bảo hiểm liên kết đầu tư?

Chứng khoán sẽ trở nên đại chúng hơn, mở rộng hơn. Kinh doanh bảo hiểm nhân thọ cũng có khả năng phát triển mạnh hơn.

Nhà đầu tư vừa tiếp cận sản phẩm bảo hiểm nhưng cũng có cơ hội để tham gia vào thị trường chứng khoán. Đây là những lợi ích từ một dòng sản phẩm mới.

Theo kế hoạch, trong tháng 9 này Bộ Tài chính sẽ cơ bản xây dựng xong dự thảo cơ chế pháp lý đối với một sản phẩm mới: bảo hiểm liên kết đầu tư. Dự kiến Bộ sẽ cho phép 2 nhà bảo hiểm nước ngoài là Prudential và Manulife triển khai thí điểm sản phẩm này. Trong khi đó, Tập đoàn Bảo Việt, trực tiếp là Công ty Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Bảo Việt (BVFMC) cũng đang xúc tiến xây dựng mô hình sản phẩm này để sẵn sàng nhập cuộc khi thuận lợi.

Thời điểm đã đến?

Bảo hiểm liên kết đầu tư là một sản phẩm bảo hiểm nhân thọ có khả năng thỏa mãn hai nhu cầu của khách hàng là được bảo vệ và tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán. Phí bảo hiểm đóng sẽ được dùng để mua hợp đồng bảo hiểm và để tham gia đầu tư trong các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Hiện có 2 loại cơ bản là loại đóng phí một lần và loại đóng phí định kỳ.

Đến thời điểm này, bảo hiểm liên kết đầu tư đã có mặt trên thị trường thế giới khoảng 40 năm; tại châu Á là từ khoảng những năm đầu thập kỷ 90. Tại Việt Nam, cuối năm 2006 đầu năm 2007, thị trường chứng khoán phát triển vượt bậc và ngày càng trở nên đại chúng hơn, vấn đề thiết kế và cho phép triển khai sản phẩm này được đặt ra. Thậm chí Bảo Việt đã từng đặt vấn đề sớm hơn, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cũng đã có kiến nghị từ khá sớm.

Và nay, khi thị trường chứng khoán đã xác định được tầm, đã đi vào hoạt động tương đối ổn định và thu hút sự quan tâm của công chúng đầu tư, bảo hiểm nhân thọ cũng đã thu hút hàng triệu khách hàng tham gia, Bộ Tài chính quyết định đưa sản phẩm trên vào danh mục xem xét triển khai.

Theo ông Phùng Đắc Lộc, ngoài dự kiến cho phép Prudential và Manulife - hai hãng bảo hiểm nước ngoài đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực này - được thí điểm, một số công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm nhân thọ khác cũng đã lên kế hoạch xây dựng để sẵn sàng nhập cuộc.

“Đây là yêu cầu phát triển của thị trường. Mặt khác cũng là một hướng đi mang lại nhiều lợi ích cho các bên, cho cả thị trường bảo hiểm nhân thọ, cho thị trường chứng khoán và đặc biệt là cho công chúng đầu tư”, ông Lộc nói.

Mũi tên trúng nhiều đích

Ông Lộc tin tưởng rằng khi hoàn thiện cơ chế pháp lý, sản phẩm được triển khai rộng và chứng minh được tính hiệu quả, trước hết hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhân thọ sẽ khởi sắc trở lại, thay cho diễn biến không mấy khả quan trong hai năm trở lại đây. Về tiềm năng, sản phẩm này có thể chiếm tới 70 – 80% doanh thu của bảo hiểm nhân thọ.

Mặt khác, thị trường chứng khoán cũng sẽ thu hút thêm một lực lượng mới, vốn mới cần cho phát triển. Và nhà đầu tư, người tham gia bảo hiểm sẽ có thêm một lựa chọn vừa được bảo vệ (qua hợp đồng bảo hiểm) vừa được tham gia vào một thị trường hấp dẫn có khả năng sinh lợi cao (qua danh mục đầu tư các quỹ đưa ra).

Ngoài ra, ông Lộc nhấn mạnh đến ý nghĩa xã hội của sản phẩm này trong hướng đưa thị trường chứng khoán, vốn được xem là cao cấp với nhiều người dân, trở nên đơn giản hơn cũng như xóa bỏ được hạn chế về không gian địa lý.

“Với sản phẩm này, người dân ở các vùng sâu, vùng xa hoàn toàn có thể tham gia đầu tư chứng khoán thay vì cách trở và xa lạ như hiện nay”, ông Lộc khẳng định.

Về lý thuyết, lợi ích của sản phẩm này được xác định ở tính linh hoạt bởi khách hàng có quyền bổ sung vốn vào quỹ đầu tư để nắm bắt cơ hội, để tạo thêm khả năng sinh lợi; ngược lại họ cũng có thể thay đổi mức độ hưởng quyền để tăng “thị phần” cho hợp đồng bảo hiểm, đảm bảo an toàn vốn...

Trong tương lai, các công ty bảo hiểm cũng sẽ xây dựng các quỹ đầu tư với những cơ chế, đặc thù để khách hàng – nhà đầu tư có điều kiện lựa chọn; tất nhiên sự lựa chọn này luồn được đảm bảo điều kiện được tư vấn, được tham khảo các danh mục đầu tư một cách chuyên nghiệp - điều này đặc biệt ý nghĩa với những người dân vốn còn khá xa lạ với chứng khoán.

Về lợi ích vĩ mô, bảo hiểm liên kết đầu tư sẽ tạo thêm một lực đẩy mới trong cung vốn cho nền kinh tế. Phí bảo hiểm nhân thọ, nguồn vốn trong dân cư sẽ trở nên năng động hơn khi được đưa vào các quỹ đầu tư, vào danh mục đầu tư theo lựa chọn của khách hàng để đến với doanh nghiệp, với các dự án kinh doanh gọi vốn.

Hiệu quả của đồng tiền tham gia bảo hiểm trở nên năng động hơn khi nhà đầu tư có thể theo dõi “đời sống” của nó để gia tăng lợi nhuận hoặc kiểm soát khi có rủi ro trong đầu tư. Đồng tiền đó cũng trở nên năng động hơn thay cho sự chờ đợi đến kỳ đáo hạn hoặc trách nhiệm bảo hiểm khi có rủi ro xẩy ra... Tất nhiên, khi tham gia đầu tư, có rủi ro, tổn thất thường phải chấp nhận theo thỏa thuận trước đó.

Rủi ro không loại trừ

Thị trường chứng khoán nhiều biến động, lợi nhuận lắm, rủi ro cao. Khi tham gia sản phẩm này, khách hàng – nhà đầu tư cũng phải đối mặt với khả năng thua lỗ trong đầu tư. Công ty bảo hiểm không thể đảm bảo hoạt động đầu tư luôn đúng và sinh lợi.

Tất nhiên, trong sản phẩm này, khách hàng sẽ được hỗ trợ tối đa từ danh mục và sự tư vấn của công ty bảo hiểm, qua quỹ đầu tư. Theo đó, khách hàng có thể lựa chọn những danh mục đầu tư phù hợp với khả năng của mình.

Đối với các công ty bảo hiểm, ngoài lợi ích lớn và triển vọng mà sản phẩm này mang lại, họ cũng phải đối mặt với những rủi ro, bởi không phải công ty nào cũng có thể triển khai thành công. Như hãng bảo hiểm hàng đầu Trung Quốc là PingAn từng phải xem xét lại sản phẩm này trong khi hãng bảo hiểm nhân thọ của Singapore là Great Eastern Life lại rất thành công.

Mặt khác, sự biến động của thị trường chứng khoán cũng sẽ kéo theo những rủi ro; như tại Anh, năm 1987, thị trường chứng khoán chao đảo kéo theo sự thất bại của hoạt động kinh doanh bảo hiểm liên kết đầu tư liên tiếp những năm sau đó.