“Người tiêu dùng đã yên tâm tiêu thụ các sản phẩm hải sản. Hệ sinh thái biển, nguồn lợi thủy sản bị tổn thương đã bước đầu phục hồi”.
Đó là khẳng định của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại văn bản trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (Tp.HCM) về việc bồi thường, thiệt hại, ổn định đời sống, sản xuất, kinh doanh của người dân 4 tỉnh miền Trung, sau sự cố môi trường liên quan tới Fomosa.
Văn bản cho biết, nhìn chung tình hình an ninh trật tự xã hội tại 4 tỉnh miền Trung đã ổn định, hoạt động khai thác, nuôi trồng, kinh doanh thủy sản, sản xuất muối, các hoạt động du lịch tại 4 tỉnh đã hoạt động trở lại bình thường, thậm chí tại một số thời điểm số lượng khách du lịch đến với 4 tỉnh tăng cao hơn cùng kỳ các năm trước.
Giám sát nghiêm ngặt
Về công tác kiểm tra, giám sát Fomosa, Thủ tướng cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập hội đồng kỹ thuật đánh giá việc khắc phục hậu quả vi phạm của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Hà Tĩnh (FHS) và thành lập tổ giám sát thực hiện cam kết khắc phục sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung của FHS.
Tổ giám sát có trách nhiệm thường xuyên giám sát, kiểm tra định kỳ và đột xuất việc thực hiện của FHS trong thời gian 3 năm.
Từ ngày 27/7/2016, hàng ngày tổ giám sát vẫn phối hợp với Viện Công nghệ môi trường lấy, phân tích mẫu nước thải trước xử lý của các trạm xử lý nước thải tại FHS, lấy mẫu nước thải sau xử lý của các trạm xử lý nước thải và tại trạm quan trắc online trước khi xả ra biển.
Kết quả phân tích cho thấy, các mẫu nước thải sau xử lý của FHS đều đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường cho phép.
Đồng thời, ngày 26/7/2016, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đưa hai trạm kiểm định môi trường di động lắp đặt tại trạm xử lý nước thải công nghiệp của FHS để giám sát nước thải trước khi thải ra biển 24/24 giờ, trong thời gian là 3 năm.
Tính đến ngày 10/5/2017, FHS đã hoàn thành các hạng mục công trình xử lý chất thải bổ sung, công trình giám sát, phòng ngừa sự cố môi trường, đã được lắp đặt các thiết bị quan trắc tự động liên tục, có camera theo dõi, giám sát và truyền trực tiếp các số liệu quan trắc nước thải về Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Tĩnh và Tổng cục Môi trường để kiểm tra, giám sát.
Trên cơ sở giám sát chặt chẽ, nghiêm ngặt, hội đồng liên ngành đã đồng ý FHS được vận hành thử nghiệm lò cao số 1 và xưởng luyện thép.
Ngày 29/5/2017, FHS đã vận hành thử nghiệm lò cao số 1, ngày 1/6/2017 đã vận hành thử nghiệm xưởng luyện thép và đến ngày 12/6/2017, FHS đã sản xuất được 1.016 tấn thép thương mại đầu tiên.
Văn bản trả lời của Thủ tướng cho biết, theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì kết quả quan trắc online và giám sát hàng ngày cho thấy nước thải và khí thải phát sinh của FHS đảm bảo đạt quy chuẩn kỹ thuật theo quy định trước khi xả thải ra ngoài môi trường.
4 đợt bồi thường với tổng kinh phí 7.000 tỷ
Cũng trong văn bản trả lời, Thủ tướng cho biết, sự cố môi trường biển từ tháng 4/2016 tại các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế đã gây thiệt hại đối với hệ sinh thái biển và nguồn lợi hải sản, ảnh hưởng rất lớn tới sản xuất, kinh doanh và đời sống của khoảng 510.000 người thuộc 130.000 hộ dân ở 730 thôn/xóm tại 146 xã/phường/thị trấn của 22 huyện vùng ven biển thuộc 4 tỉnh miền Trung.
Sau khi sự cố môi trường biển xảy ra, Thủ tướng đã quyết định tạm cấp kinh phí 3 đợt với tổng số tiền 5.500 tỷ đồng cho 4 tỉnh để chi trả bồi thường, hỗ trợ cho người dân bị thiệt hại. Tính đến ngày 30/5/2017, công tác chi trả của 4 tỉnh đã được triển khai hiệu quả, đảm bảo đúng các nguyên tắc công khai, minh bạch, đúng đối tượng, tỷ lệ giải ngân chi trả đạt trung bình 84%.
Căn cứ tiến độ này, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định tạm cấp kinh phí lần thứ 4 với số tiền 1.500 tỷ đồng để các tỉnh tiếp tục chi trả nốt.
Thủ tướng cũng cho biết đã ban hành Quyết định 12/QĐ-TTg ngày 6/1/2017 phê duyệt đề án “xác định thiệt hại, thực hiện bồi thường, hỗ trợ; khôi phục sản xuất và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị ảnh hưởng do sự cố môi trường biển tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế”.
Tính đến ngày 7/6/2017, 4 tỉnh đã giải ngân được 4.599,70 tỷ đồng, bằng 65,7% tổng kinh phí được tạm cấp (7.000 tỷ đồng).
Đáng chú ý, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã chỉ đạo đưa 17.747 lao động đi làm việc ở nước ngoài (từ 1/6/2016 đến 31/5/2017) tại các thị trường Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản tập trung vào các ngành nghề: thuyền viên tàu cá, sản xuất chế tạo trong ngành công nghiệp và làm công việc dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn 4 tỉnh thực hiện chính sách hỗ trợ học phí cho học sinh mầm non, phổ thông và sinh viên đại học bị ảnh hưởng.
Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các ngân hàng cho vay 208,93 tỷ đồng để thu mua tạm trữ 7.302 tấn hải sản, đến cuối tháng 2 năm 2017, đối tượng vay vốn đều đã trả hết nợ vay; tính đến ngày 15/5/2017, đã hỗ trợ khắc phục thiệt hại cho 7.707 khách hàng, với tổng số tiền 1.562 tỷ đồng.