Chiều 6/8/2025, TAND TP. Hải Phòng tiếp tục phiên xử sơ thẩm vụ buôn lậu hơn 13.000 container gỗ qua cảng Hải Phòng với phần xét hỏi các bị cáo thuộc Công ty Tài Lộc và nhóm bị cáo nguyên là cán bộ hải quan Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Hải Phòng khu vực 2.
BẮT MỐI, LO “CƠ CHẾ” THÔNG QUAN
Tại phiên toà, bị cáo Ngô Quang Tuyên, Kế toán trưởng Công ty Tài Lộc, cho biết sau khi quen biết Nguyễn Quang Long (SN 1995, trú phường Ngô Quyền, Hải Phòng) là người làm dịch vụ thủ tục hải quan, Tuyên đã đặt vấn đề nhờ Long lo “cơ chế” thông quan. Long chủ động làm việc với cán bộ hải quan về số tiền chung chi, sau đó, Long báo số tiền “cơ chế” thì Tuyên chuyển tiền để Long đưa cho phía hải quan.
Tổng cộng, Tuyên chuyển cho Long khoảng hơn 8,1 tỷ đồng để “cơ chế” cho cán bộ hải quan nhằm thông quan các container gỗ không đúng chủng loại và số lượng.
Bị cáo Nguyễn Quang Long khai được Công ty Tài Lộc thuê làm dịch vụ thủ tục hải quan với mức thù lao 8 triệu đồng/tháng. Khi được Tuyên nhờ lo “cơ chế”, Nguyễn Quang Long đã làm việc với Trịnh Đăng Tài (cán bộ hải quan tiếp nhận tờ khai hải quan) thống nhất số tiền phải chung chi gồm tiền “bôi trơn” 100.000 đồng/ tờ khai và tiền “chi ngoài” 800.000 đồng/container gỗ.
Số tiền “chi ngoài” sau đó Long xin giảm xuống còn 600.000 đồng/container. Sau khi Tài chuyển công tác, Long tiếp tục đưa tiền cho người thay thế tài là Phạm Tùng Dương.
Nguyễn Quang Long còn khai nhận khi có các container gỗ vào “luồng đỏ” thì phải thực hiện kiểm tra thực tế và giám định. Nhờ cán bộ hải quan hướng dẫn, Long đã liên hệ với Nguyễn Văn Khang là giám đốc Công ty cổ phần giám định Bảo Linh (Công ty Bảo Linh) để làm chứng thư giám định. Doanh nghiệp này đã cấp 25 chứng thư giám định về số lượng và chủng loại hàng hoá cho khớp với số lượng ghi trên tờ khai.
Khi các container kiểm tra thực tế được đưa ra bãi kiểm hoá mở kiểm tra, bị cáo Long nói “nhờ các anh hỗ trợ làm nhanh”. Long thừa nhận ngoài Tài và Dương, Long còn nhiều lần chuyển tiền cán bộ hải quan thực hiện kiểm hoá các container phải kiểm tra thực tế.
Theo bị cáo Long, do nhận được tiền “cảm ơn”, một số cán bộ hải quan thực hiện kiểm hoá đã “tạo điều kiện” bằng cách “có container thì kiểm tra hết, có container chỉ kiểm tra một nửa”.
Bị cáo Nguyễn Văn Khang, nguyên giám đốc Công ty Bảo Linh, phủ nhận việc Long có nói các container gỗ phải giám định là doanh nghiệp “chi ngoài” cho cán bộ hải quan vì đây là “việc tế nhị, không ai người ta nói với mình cả”. Tuy nhiên, bị cáo Khang thừa nhận kết quả giám định số lượng hàng hoá thực tế khác với số lượng khai báo nhưng vẫn cấp chứng thư ghi số lượng tương đương với tờ khai.
NHIỀU LẦN NHẬN TIỀN “CẢM ƠN” TIẾP TAY CHO BUÔN LẬU
Các bị cáo Trịnh Đăng Tài, Phạm Tùng Dương, nguyên cán bộ tiếp nhận, giải quyết tờ khai hải quan Chi cục Hải quan Cảng Hải Phòng khu vực 2, thừa nhận đã nhiều lần nhận tiền “bôi trơn” và “chi ngoài” của Công ty Tài Lộc từ Nguyễn Quang Long.
Sau khi nhận tiền, Tài và Dương giữ lại phần của mình là 15% theo ba rem, số còn lại chuyển hết lại cho Đội phó Đội thủ tục Tô Thị Thu Hương. Bị cáo Dương cho rằng việc giữ lại phần mình 15% là kế thừa từ bị cáo Tài và “chị Hương cũng bảo thế”.
Bị cáo Tô Thị Thu Hương, nguyên Đội phó Đội Thủ tục, cho biết việc cán bộ tiếp nhận, giải quyết tờ khai hải quan của Công ty Tài Lộc được giữ lại 15% là ba rem có sẵn từ trước. Số tiền “bôi trơn” và “chi ngoài” 85% còn lại, sau khi nhận được, Hương chuyển toàn bộ cho 3 đời Đội trưởng Đội thủ tục.
Đầu tiên là Đội trưởng Nguyễn Văn Khiêm, sau đó là Đội trưởng Đỗ Trung Tuyến rồi đến Đội trưởng Đặng Hoàng Lân. Phần của bị cáo Hương được đội trưởng đưa lại. “Bị cáo không đồng ý với lời khai của anh Khiêm và anh Tuyến về việc không nhận tiền từ bị cáo” - Hương nói.
Trả lời câu hỏi “cơ chế ăn chia thế nào?” của chủ toạ phiên toà, bị cáo Hương nói không biết ai định ra việc phân chia tỷ lệ, bị cáo được Đội trưởng Nguyễn Văn Khiêm hướng dẫn nhận 85% từ án bộ tiếp nhận tờ khai (sau khi cán bộ tiếp nhận tờ khai giữ lại 15%). Bị cáo Đặng Hoàng Lân, nguyên Đội trưởng Đội thủ tục, thừa nhận lời khai của bị cáo Hương là đúng, khi bị cáo Lân về làm đội trưởng, tỷ lệ đã có sẵn rồi, các bị cáo chỉ việc thực hiện.
Bị cáo Lân thừa nhận mình giữ vai trò chia tiền, sau khi nhận tiền từ bị cáo Hương, bị cáo Lân đưa lại cho Hương 15%, số còn lại bị cáo đưa cho Chi cục trưởng Nguyễn Thị Thu Hiền 30%, Chi cục phó Vũ Ngân Châu 30%, còn bị cáo giữ 40%, trong đó 20% cho cá nhân, 20% cho quỹ đội. Bị cáo nói đã đưa nhiều lần, không nhớ là bao nhiêu lần nhưng ít nhất là từ 2 lần trở lên.
Theo bị cáo Lân, tỷ lệ ăn chia này lãnh đạo chi cục có biết. Chủ toạ phiên toà hỏi: “Khi đưa tiền thì nói là tiền gì?”. “Bị cáo chỉ nói ngắn gọn là tiền doanh nghiệp cảm ơn”, bị cáo Lân nói.
Các bị cáo nguyên là cán bộ hải quan thực hiện kiểm hoá cũng thừa nhận khi kiểm hoá các container phải kiểm tra thực tế đã nhận tiền “chung chi” của Công ty Tài Lộc từ Nguyễn Quang Long. Bị cáo Trần Quốc Hưng nhận hơn 81 triệu đồng, bị cáo Nguyễn Anh Đức nhận hơn 85 triệu đồng, bị cáo Bùi Tiến Hậu nhận 48 triệu đồng, bị cáo Phạm Văn Định nhận hơn 56 triệu đồng.
Sau khi nhận tiền các bị cáo này giữ lại 50% cho cá nhân, còn 50% đưa lại cho đội phó, ban đầu đưa cho Đội phó Vũ Xuân Trường, sau đó là Đội phó Bùi Anh Tiến.
Riêng bị cáo Nguyễn Văn Long chỉ nhận được 1,5 triệu đồng, bị cáo Trương Bình Lộc chỉ nhận được 3,2 triệu đồng và không đưa lại 50% cho đội phó vì số tiền nhỏ.
Các bị cáo cho rằng số tiền bị cáo Nguyễn Quang Long đưa là tiền doanh nghiệp tự nguyện “cảm ơn” do cán bộ hải quan làm việc vất vả, rút ngắn thời gian. Tuy nhiên, các bị cáo đều thừa nhận trong quá trình kiểm tra thực tế hàng hoá đã thực hiện không đầy đủ, không đúng quy trình.