Hiện nay, Đông Nam Á đang nổi lên như một điểm nóng về các dự án phát triển bền vững. Điều này được tác động mạnh mẽ bởi nhu cầu giải quyết các thách thức về môi trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Lúc này đây, sự xuất hiện của trái phiếu xanh với vai trò là một công cụ tài chính mới có khả năng cách mạng hóa cách thức tài trợ cho các dự án bền vững trong khu vực.
TRÁI PHIẾU XANH LÀ GÌ?
Trái phiếu xanh có thể coi là một thỏa thuận thân thiện với môi trường giữa các nhà đầu tư, chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp - những nhà phát hành. Về bản chất, trái phiếu là chứng khoán nợ do chính phủ, ngân hàng hoặc doanh nghiệp phát hành để tài trợ cho các dự án thân thiện với môi trường, chẳng hạn như năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông sạch, công trình xanh, quản lý nước thải và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đó là những dự án đủ để phát hành trái phiếu xanh.
Trái phiếu xanh có những điểm tương đồng với trái phiếu truyền thống về cấu trúc và lợi suất, nhưng hơn thế, chúng lại có thể đảm bảo cho các nhà đầu tư rằng tiền của họ không chỉ tạo ra lợi nhuận mà còn nuôi dưỡng một thế giới bền vững hơn.
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRÁI PHIẾU XANH TẠI ĐÔNG NAM Á
Trong những năm gần đây, Đông Nam Á đã trải qua một đợt phát hành trái phiếu xanh tăng đột biến, phản ánh sự chuyển đổi nhiều mặt trong bối cảnh tài chính của khu vực. Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) báo cáo rằng việc phát hành trái phiếu xanh ở khu vực đã tăng lên 7,6 tỷ USD vào năm 2020, một bước nhảy vọt đáng kể so với mức 1,6 tỷ USD được ghi nhận vào năm 2016. Sự tăng trưởng nhanh chóng này có thể là do sự tác động qua lại phức hợp của nhiều yếu tố bao gồm hỗ trợ theo quy định, tăng cường sự quan tâm của nhà đầu tư và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chống biến đổi khí hậu và bảo vệ sự phát triển bền vững.
Các chính phủ trong khu vực cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy mở rộng, thực hiện các chính sách và ưu đãi khuyến khích phát hành trái phiếu xanh. Các biện pháp quản lý này đã tạo ra một môi trường hỗ trợ cho các doanh nghiệp và tổ chức áp dụng các giải pháp tài chính thân thiện với môi trường. Hơn nữa, cộng đồng đầu tư cũng thể hiện sự nhiệt tình ngày càng tăng đối với trái phiếu xanh, coi đây là cơ hội để điều chỉnh danh mục đầu tư của họ theo các nguyên tắc đầu tư về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Theo báo cáo năm 2022 của Accenture, 33% nhà đầu tư trong khu vực đã phân bổ các khoản đầu tư của họ theo các dòng ESG và 37% có kế hoạch thực hiện điều này vào năm 2023. Điều này phản ánh sự gia tăng đáng kể về nhu cầu đối với các lựa chọn đầu tư bền vững và có trách nhiệm.
Nhu cầu cấp thiết về giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và hỗ trợ phát triển bền vững là chất xúc tác cho sự phát triển trái phiếu xanh ở Đông Nam Á. Khi khu vực phải đối mặt với những thách thức môi trường ngày càng gia tăng, chẳng hạn như mực nước biển dâng cao, nạn phá rừng và ô nhiễm, nhận thức ngày càng cao về tính cấp thiết phải áp dụng các hoạt động bền vững và đầu tư vào năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu và các dự án có trách nhiệm với môi trường khác. Do đó, việc tăng cường áp dụng trái phiếu xanh là biểu tượng cho cam kết của Đông Nam Á trong việc thúc đẩy một tương lai xanh hơn, bền vững hơn.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU XANH
Tại Đông Nam Á từng diễn ra một số đợt phát hành trái phiếu xanh lớn, thu hút sự chú ý của quốc tế, như: Sukuk xanh trị giá 1,25 tỷ USD của Indonesia (một trái phiếu Hồi giáo) vào năm 2018; Trái phiếu xanh trị giá 750 triệu USD do Cộng hòa Philippines phát hành năm 2020 để tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo và ứng phó với biến đổi khí hậu; Khoản trái phiếu xanh trị giá 1 tỷ USD của Ngân hàng DBS Singapore vào năm 2021 là đợt phát hành trái phiếu xanh lớn nhất của một ngân hàng Đông Nam Á vào thời điểm đó; Khoản đầu tư trị giá 3 tỷ THB (98,7 triệu USD) của ADB vào đợt phát hành trái phiếu xanh đầu tiên của Energy Absolute, hỗ trợ cấp vốn cho trang trại điện gió Hanuman 260MW ở Thái Lan.
Đầu tư vào trái phiếu xanh là một cơ hội để góp phần hỗ trợ phát triển bền vững. Các nhà đầu tư sẽ có cơ hội để tài trợ trực tiếp cho các dự án tập trung vào sự bền vững môi trường và tăng trưởng kinh tế dài hạn. Điều này trao quyền cho họ tạo ra tác động hữu hình đối với các nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển có trách nhiệm.
Giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư. Trái phiếu xanh mang đến cho các nhà đầu tư cơ hội đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ, mở rộng khả năng tiếp cận của họ với một loại tài sản riêng biệt với các hồ sơ rủi ro và lợi nhuận khác nhau. Sự đa dạng hóa này có khả năng cải thiện khả năng phục hồi tổng thể của danh mục đầu tư, giảm khả năng bị tổn thương trước những biến động của thị trường.
Đối với các nhà đầu tư, tổ chức như quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm, đầu tư vào trái phiếu xanh có thể củng cố danh tiếng của họ bằng cách thể hiện cam kết đầu tư có trách nhiệm và quản lý môi trường. Điều này có thể dẫn đến tăng sự tin tưởng từ các bên liên quan, khách hàng và công chúng, và cuối cùng góp phần vào sự thành công lâu dài của doanh nghiệp.
THÁCH THỨC VÀ RỦI RO TRÁI PHIẾU XANH MANG LẠI
Song song với các lợi ích mang lại, là những rủi ro mà các nhà đầu tư sẽ phải đối mặt khi chọn lựa lĩnh vực này. Một số tổ chức có thể sẽ lợi dụng mác “trái phiếu xanh” để phát hành mặc dù trái phiếu của họ không đáp ứng được những tiêu chí môi trường cần thiết và thiếu sự minh bạch trên thị trường. Trái phiếu xanh hiện nay đang thiếu đi hệ thống chứng nhận phổ quát, thiếu thước đo tiêu chuẩn về tác động môi trường của chúng.
Dù trái phiếu xanh có sự tăng trưởng đáng kể tại khu vực Đông Nam Á, nhưng vẫn còn tương đối nhỏ so với các thị trường trái phiếu truyền thống, điều này có thể hạn chế các cơ hội đầu tư.
Ngoài ra, do trái phiếu xanh được phát hành bằng nội tệ tại các quốc gia nên các nhà đầu tư có thể sẽ gặp rủi ro tiền tệ. Đặc biệt là khi họ đang đầu tư vào trái phiếu từ các quốc gia có tỷ giá hối đoái biến động.
Trái phiếu xanh mang đến cơ hội duy nhất cho các nhà đầu tư đóng góp vào sự phát triển bền vững ở Đông Nam Á, đồng thời tận hưởng những lợi ích của một loại tài sản mới. Khi thị trường tiếp tục phát triển và trưởng thành, điều cần thiết là các chính phủ, cơ quan quản lý và những người tham gia thị trường phải làm việc cùng nhau để đảm bảo tính minh bạch và chống lại hành vi gian lận. Với sự hỗ trợ và hợp tác phù hợp, trái phiếu xanh có thể đóng vai trò then chốt trong việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi của Đông Nam Á sang một tương lai bền vững.