Cơ quan quản lý thị trường của Trung Quốc, Cục Quản lý thị trường Nhà nước (SAMR), gần đây đã tổ chức một cuộc họp với các giám đốc điều hành cấp cao từ các công ty năng lượng mặt trời, ô tô và công nghệ lớn. Lý do là để giải quyết vấn đề ngày càng gia tăng của một vòng lặp không ngừng gây tổn hại đến lợi nhuận và làm chậm quá trình đổi mới.
Một cuộc họp do chính quyền Trung Quốc chủ trì mới tập trung vào việc tìm ra giải pháp cho tình trạng cạnh tranh quá mức trên thị trường, đe dọa đến sự ổn định lâu dài của các ngành công nghiệp ô tô.
Các giám đốc điều hành từ các công ty như BAIC Group, Mercedes-Benz, Alibaba Group, JD.com, Trina Solar, JA Solar Technology và Longi Green Energy Technology đã có mặt. Tuy nhiên, một số công ty lớn nhất trong cuộc chiến giá ô tô khốc liệt của Trung Quốc đã không tham dự. Sự vắng mặt của họ làm dấy lên nghi ngờ về hiệu quả của các kế hoạch kiểm soát việc cắt giảm giá của Bắc Kinh.
Hiện tượng “neijuan” và những thách thức
Vấn đề “neijuan” đã trở thành mối quan tâm cấp bách đối với Bắc Kinh. Từ này ám chỉ đến tình trạng bế tắc kinh tế khi các công ty đổ nguồn lực vào mà không có lợi nhuận tương xứng. Nó đã tác động đặc biệt nghiêm trọng đến các ngành năng lượng mặt trời và xe điện của Trung Quốc, khiến giá giảm xuống mức không bền vững. Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) đã đưa vấn đề này thành ưu tiên trong năm 2025, kêu gọi "sửa chữa toàn diện tình trạng cạnh tranh mang tính tiến hóa".
Mặc dù giới lãnh đạo Bắc Kinh thừa nhận vấn đề, nhưng những nỗ lực giải quyết vấn đề này phần lớn vẫn chỉ mang tính hùng biện. Cuộc họp của Bộ Chính trị vào tháng 7 năm ngoái đánh dấu lần đầu tiên neijuan được đề cập rõ ràng trong bản thông báo của hội nghị chính quyền trung ương, cho thấy sự công nhận của họ ở cấp cao nhất. Tuy nhiên, các chính sách cụ thể vẫn còn khó nắm bắt và các nhà lãnh đạo ngành vẫn hoài nghi rằng chính phủ sẽ có hành động đáng kể.
Sự vắng mặt của BYD và Geely tại cuộc họp của SAMR đặc biệt đáng chú ý. Hai công ty này, cùng với Tesla và Chery, đã đi đầu trong cuộc chiến giảm giá ô tô của Trung Quốc. BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới theo doanh số, đã mạnh tay cắt giảm giá để duy trì vị thế thống lĩnh trên thị trường cạnh tranh của Trung Quốc. Tương tự như vậy, Geely đã tham gia vào việc giảm giá thường xuyên, khiến các nhà sản xuất ô tô nhỏ hơn khó có thể tồn tại.
Mặc dù Mercedes-Benz và BAIC đã tham dự cuộc họp, nhưng các công ty này ít có ảnh hưởng hơn đến cuộc cạnh tranh giá trong nước của Trung Quốc. Sự vắng mặt của BYD và Geely cho thấy họ không tin rằng sự can thiệp của chính phủ sẽ thay đổi động lực cơ bản của thị trường. Nếu các công ty cắt giảm giá mạnh mẽ nhất từ chối tham gia thảo luận, những nỗ lực của Bắc Kinh có thể sẽ thất bại ngay từ đầu.
Sự miễn cưỡng can thiệp của Bắc Kinh
Một trong những mối quan tâm chính là Bắc Kinh vẫn miễn cưỡng hành động trực tiếp chống lại cuộc chiến giá cả trong ngành ô tô, mặc dù thừa nhận vấn đề này. Theo một báo cáo vào tháng 8 năm 2024, ít nhất là từ năm 2022, ngành công nghệ sạch của Trung Quốc đã phải đối mặt với hiện tượng neijuan, nhưng chính quyền chủ yếu dựa vào đối thoại hơn là can thiệp.
Gary Ng, một nhà kinh tế cấp cao tại Natixis, nói rằng các ngành công nghiệp như năng lượng mặt trời và xe điện đang phải vật lộn với tình trạng dư thừa công suất, điều này đang làm gia tăng cuộc chiến giá cả.
Ông giải thích rằng pin mặt trời và ô tô nằm trong số các ngành đang phải chịu tình trạng dư thừa công suất tương đối cao. Về các nền tảng internet, ông cho biết vấn đề này bắt nguồn từ một nguyên nhân khác - nguồn lực tập trung vào một số ít công ty thống lĩnh, những công ty có sức mạnh định giá thị trường buộc người bán phải hạ giá.
Ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc hiện đang bị mắc kẹt trong một cuộc chiến giá cả tàn khốc phản ánh cái mà các nhà kinh tế gọi là "cuộc đua xuống đáy".
Các công ty liên tục hạ giá để cố gắng gây sức ép với đối thủ cạnh tranh, nhưng điều này phải trả giá bằng lợi nhuận và sự đổi mới.
Hiện tượng này không chỉ xảy ra ở Trung Quốc. Những xu hướng tương tự đã được quan sát thấy ở các ngành công nghiệp khác trên toàn cầu. Tuy nhiên, nền kinh tế do nhà nước thúc đẩy của Trung Quốc và sự nhấn mạnh vào việc mở rộng công nghiệp đã khiến tình hình trở nên đặc biệt nghiêm trọng.
Các hãng sản xuất ô tô lớn như BYD và Geely có thể đủ khả năng giảm giá, nhưng các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn sẽ bị loại khỏi ngành kinh doanh. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến độc quyền thị trường thay vì cạnh tranh lành mạnh. Hơn nữa, việc giảm giá quá mức làm giảm động lực cho các công ty đầu tư vào công nghệ mới, cuối cùng làm chậm tốc độ đổi mới trong ngành ô tô của Trung Quốc.
Nếu chính phủ quyết định can thiệp, họ sẽ phải đối mặt với những rủi ro đáng kể. Kiểm soát giá nghiêm ngặt hoặc đàn áp theo quy định có thể kìm hãm sự cạnh tranh, khiến thị trường kém năng động hơn. Mặt khác, để cho các cuộc chiến giá cả tiếp diễn không kiểm soát có thể dẫn đến bất ổn trong ngành và suy thoái kinh tế. Vấn đề nan giải chính đối với các nhà hoạch định chính sách là tìm ra một lập trường chung, nơi mà sự cạnh tranh vẫn công bằng.
Cho đến nay, Bắc Kinh đã chọn cách tiếp cận thận trọng, kêu gọi các công ty tự kiềm chế. Tuy nhiên, như lịch sử đã chỉ ra, việc dựa vào các tập đoàn để tự nguyện kiềm chế các cuộc chiến giá cả khó có thể hiệu quả.
Liệu sự thay đổi có đến?
Bất chấp những lời lẽ hoa mỹ, có rất ít bằng chứng cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng hành động táo bạo. Cuộc họp với các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp báo hiệu sự thừa nhận vấn đề, nhưng nếu không có sự tham gia của BYD, Geely và Tesla - những người chơi lớn nhất trong cuộc chiến giá cả - thì sẽ không có nhiều hy vọng cho sự thay đổi ngay lập tức.
Hiện tại, ngành ô tô của Trung Quốc vẫn trong tình trạng cạnh tranh gay gắt với các cuộc chiến giá cả tiếp tục làm xói mòn lợi nhuận. Liệu chế độ cộng sản cuối cùng có can thiệp hay không vẫn còn chưa chắc chắn. Cho đến lúc đó, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc dường như đã chuẩn bị sẵn sàng để tiếp tục cuộc chiến giá cả đang diễn ra, tin rằng sự tồn tại trên thị trường phụ thuộc vào giá cả tích cực hơn là sự nới lỏng quy định.
Google translate