Cơ hội cho người đến sau
Lei Jun giới thiệu Xiaomi YU7 trong sự kiện ra mắt tại Bắc Kinh vào ngày 26 tháng 6. Ảnh: Getty Images.
Phát biểu tại sự kiện ra mắt tại Bắc Kinh vào cuối tháng trước cho mẫu xe điện thứ hai của Xiaomi, một mẫu SUV được mong đợi từ lâu, Lei đã nhắc đến Apple Inc., công ty đã dành một thập kỷ và 10 tỷ USD để cố gắng sản xuất ô tô trước khi từ bỏ vào năm ngoái.
"Kể từ khi Apple ngừng phát triển ô tô, chúng tôi đã dành sự quan tâm đặc biệt cho người dùng Apple", ông Lei nói và lưu ý rằng chủ sở hữu iPhone của gã khổng lồ Mỹ sẽ có thể đồng bộ hóa liền mạch các thiết bị của họ với xe của Xiaomi.
Xiaomi sau đó cho biết đã nhận được hơn 289.000 đơn đặt hàng cho chiếc xe thể thao đa dụng mới của mình trong vòng một giờ sau khi công bố, nhiều hơn cả chiếc EV đầu tiên của hãng, mẫu sedan ra mắt vào tháng 3 năm 2024.
Xiaomi thành công ở chính nơi Apple thất bại đã giúp đánh bóng danh tiếng của Lei, đưa công ty của ông trở thành một trong những công ty có giá trị nhất tại Trung Quốc, làm rung chuyển cả ngành công nghệ và ô tô.
Sự sụp đổ của chương trình xe ô tô của Apple chỉ nhấn mạnh thêm hiệu quả của cách tiếp cận thực tế của Xiaomi, lấy cảm hứng từ các thiết kế đã được chứng minh của Tesla Inc. và Porsche Automobil Holding SE trong khi vẫn trung thành với tinh thần giá cả phải chăng đã biến nó thành một thương hiệu được sùng bái đối với người tiêu dùng Thế hệ Z.
Quan trọng hơn, hệ sinh thái xe điện màu mỡ nhất thế giới là Trung Quốc với trợ cấp của nhà nước, cơ sở hạ tầng sạc hiện có và chuỗi cung ứng sẵn có, Xiaomi đã có được động lực thúc đẩy về mặt cấu trúc mà Apple không có.
Yale Zhang, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Automotive Foresight có trụ sở tại Thượng Hải, cho rằng "không thể đánh giá thấp sức hút, nhận diện thương hiệu và hệ sinh thái của Lei và Xiaomi. Nó có ảnh hưởng lớn đến những người tiêu dùng trẻ tuổi đã lấp đầy ngôi nhà của họ bằng các sản phẩm của Xiaomi. Khi đến lúc mua xe điện, họ tự nhiên nghĩ đến Xiaomi".
Nhưng sản xuất ô tô là một thách thức phức tạp hơn nhiều, đòi hỏi nhiều vốn hơn so với sản xuất điện thoại hoặc nồi cơm điện. Nó đòi hỏi phải nắm vững các quy định về an toàn, hậu cần toàn cầu và sản xuất ở quy mô lớn, đồng thời phải cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô lâu đời có lịch sử lâu đời và dòng sản phẩm lớn. Bất kỳ sự mở rộng quốc tế nào cũng sẽ đòi hỏi phải điều hướng bối cảnh địa chính trị phức tạp. Là một trong những gã khổng lồ công nghệ đầu tiên thực sự sản xuất ô tô, Xiaomi đang ở trong một vùng đất chưa được khám phá.
Xiaomi làm được điều mà Apple không thể
Dự án ô tô của Apple, có tên gọi nội bộ là Dự án Titan, đã thất bại phần lớn vì nó không chỉ là một chiếc EV mà tại một thời điểm nào đó, nó là một nỗ lực vượt qua ngành công nghiệp ô tô với một cỗ máy tự lái hoàn toàn tự động, Cấp độ 5. Mục tiêu rất cao cả và hướng đi liên tục thay đổi, kết quả là hơn một thập kỷ nỗ lực mà không có gì để thể hiện.
Lei, 55 tuổi, trong khi đó tận dụng quỹ thời gian hạn hẹp, nguồn lực và đặt cược danh tiếng cá nhân của mình vào nỗ lực này, tuyên bố rằng sản xuất ô tô sẽ là "dự án kinh doanh cuối cùng" của ông.
Câu chuyện công khai của Xiaomi là Lei và nhóm của ông đã học được bằng cách đến thăm nhiều nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, bao gồm Zhejiang Geely Holding Group Co., Great Wall Motor Co., và đã trao đổi với hơn 200 chuyên gia trong ngành trong khoảng 80 cuộc họp.
Nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc Xiaomi đã làm được điều mà Apple không thể làm được mặc dù đã nỗ lực trong suốt một thập kỷ, đó là sản xuất ô tô. Ảnh:Getty Images.
Thực tế ông Lei đã sử dụng danh tiếng của Xiaomi như một gã khổng lồ tiêu dùng sáng tạo để tiếp cận các nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc và tuyển dụng những tài năng hàng đầu của họ.
Geely và nhà sáng lập tỷ phú Li Shufu đã chào đón Lei đến viện nghiên cứu của hãng sản xuất ô tô tại Ninh Ba trong những tháng trước khi Xiaomi công bố sẽ tham gia vào lĩnh vực kinh doanh ô tô để thảo luận về các chủ đề, bao gồm cả khả năng hợp tác.
Theo những nguồn tin thân cận với Xiaomi, các nhà săn đầu người của Xiaomi cũng đã săn đón nhân viên Geely rất nhiệt tình. Mặc dù việc nhân tài chuyển đổi giữa các công ty trong cùng một ngành là điều bình thường, nhưng thật bất thường khi thấy mức độ quyết liệt như vậy trong quá trình tuyển dụng.
Hu, người nổi tiếng với tình yêu dành cho thương hiệu xe sang Porsche của Đức, là một trong những thành viên trong nhóm được ghi nhận là người có công trong việc phát triển mảng kinh doanh xe điện của Xiaomi, Lei cho biết tại buổi ra mắt SU7 năm 2024. Lei nói thêm rằng Hu đã rời khỏi công ty trước đây sau khi hợp đồng của anh kết thúc.
Các giám đốc điều hành khác gia nhập Xiaomi đến từ các công ty hàng đầu bao gồm BAIC Motor Corp., BMW AG, SAIC-GM-Wuling Automobile Co. — liên doanh giữa General Motors Co. với SAIC Motor Corp. và Wuling Motors Holdings Ltd. — và nhà cung cấp ô tô Magna Steyr LLC.
Bên cạnh việc tập hợp những tài năng hàng đầu trong ngành sản xuất ô tô của Trung Quốc, Lei đã đặt cược vào việc đầu tư vào chuỗi cung ứng tự kiểm soát, động thái này giúp cách ly hoạt động của Xiaomi khỏi những thay đổi bất thường trong sản xuất. Điều này xuất phát từ những bài học đau đớn rút ra từ những ngày đầu sản xuất điện thoại thông minh của Xiaomi, khi các nhà cung cấp bên ngoài sẽ cắt giảm linh kiện một cách không thể đoán trước.
Sau khi Xiaomi tham gia vào lĩnh vực sản xuất ô tô, công ty đã đầu tư vào hầu hết mọi bộ phận của chuỗi cung ứng EV, từ pin và chip đến hệ thống treo khí và cảm biến. Theo dữ liệu do công ty phân tích Trung Quốc Zhangtongshe và Bloomberg, công ty đã bơm hơn 1,6 tỷ USD thông qua Shunwei hoặc các quỹ khác do Xiaomi dẫn đầu vào hơn 100 công ty trong chuỗi cung ứng từ năm 2021 đến năm 2024.
Các thành phần từ một số công ty mà Xiaomi đầu tư đã xuất hiện trong ô tô của công ty, chẳng hạn như lidar từ Hesai Technology Co. và bộ sạc và bộ chuyển đổi điện áp trên bo mạch từ Zhejiang EV-Tech Co.
Với 10 tỷ nhân dân tệ (1,4 tỷ USD) cam kết cho giai đoạn đầu tiên của liên doanh EV, Xiaomi cũng đã xây dựng nhà máy riêng, thay vì đi theo con đường sản xuất theo hợp đồng mà một số nhà sản xuất Trung Quốc, bao gồm Nio Inc. và Xpeng Inc., đã làm khi họ mới bắt đầu.
“Trong số các công ty công nghệ hiện đang sản xuất xe điện, những công ty trước đây có sản phẩm phần cứng có vẻ thành công hơn những công ty chỉ có sản phẩm phần mềm hoặc dịch vụ thông tin”, Paul Gong, giám đốc nghiên cứu ô tô Trung Quốc của UBS Group AG thông tin.
Cáo buộc sao chép
Mặc dù thành công ban đầu, có nhiều người cho rằng chiếc xe của Xiaomi là sao chép từ nơi khác và một chiếc xe thành công duy nhất không phải là sản phẩm của một nhà sản xuất ô tô thành công. Cách tiếp cận quyết liệt của Lei cũng đã gây ra sự phẫn nộ trong ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc.
Yu Jingmin, phó chủ tịch bộ phận xe du lịch của SAIC, được cho là đã mô tả cách tiếp cận của Xiaomi là "vô liêm sỉ" trong một bài phê bình về việc SU7 giống Porsche. Cư dân mạng gọi SU7 là "Porsche Mi".
Nhóm thiết kế của Xiaomi, do cựu nhà thiết kế BMW Li Tianyuan đứng đầu, đã bảo vệ tính thẩm mỹ của SU7, nhấn mạnh rằng các lựa chọn được thúc đẩy bởi hiệu quả khí động học và các tiêu chuẩn hiệu suất.
Vào cuối tháng 3, một sự cố khác đã xảy ra sau một vụ tai nạn chết người liên quan đến SU7. Chiếc xe đã bật công nghệ hỗ trợ người lái tiên tiến trước khi xảy ra tai nạn, sau đó khiến chính quyền phải kiểm soát việc quảng bá và triển khai công nghệ này.
Lei, người thường hay nói nhiều, đã giữ im lặng trên mạng xã hội trong hơn một tháng sau vụ tai nạn vào tháng 3. Ông đã trở lại hoạt động tích cực hơn vào tháng 5 với một bức thư nói rằng đây là khoảng thời gian khó khăn nhất trong sự nghiệp của mình.
May mắn thay cho Xiaomi, lượng người tiêu dùng trung thành của hãng rất lớn. Được gọi là "Mi Fans", những khách hàng trung thành đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của công ty. Xiaomi đã vun đắp lượng người hâm mộ này ngay từ đầu bằng cách ưu tiên phản hồi của người dùng và lòng trung thành của người dân đã giúp công ty xây dựng được giá trị thương hiệu mạnh mẽ, đặc biệt là ở Trung Quốc. SU7 vẫn là mẫu xe bán chạy nhất ngay cả sau vụ tai nạn vào tháng 3.
Các đại lý đã báo cáo rằng gần 50% khách hàng chọn SU7 mà không so sánh với các thương hiệu khác.
Quy mô nhỏ
Khung xe Xiaomi tại tại nhà máy của Xiaomi ở Bắc Kinh. Ảnh: Getty Images.
Xiaomi đã đặt mục tiêu giao hàng là 350.000 chiếc vào năm 2025, tăng so với mục tiêu trước đó là 300.000 chiếc, được thúc đẩy bởi nhu cầu đối với mẫu xe YU7 mới ra mắt và việc tăng tốc sản xuất.
Giá khởi điểm cho mẫu xe ô tô SU7 là 215.900 nhân dân tệ (30.100 USD) và mẫu xe SUV là 253.500 nhân dân tệ, khiến chúng trở thành những lựa chọn thay thế cạnh tranh cho các mẫu xe như Model 3 và Model Y của Tesla.
Các mẫu xe điện cũng đang cho thấy triển vọng về mặt tài chính. Xiaomi đã công bố doanh thu kỷ lục trong quý đầu tiên của năm nay, nhờ vào doanh số bán ô tô và điện thoại thông minh. Lei cho biết trong một cuộc họp với các nhà đầu tư vào tháng 6 rằng bộ phận xe điện của công ty dự kiến sẽ có lãi vào nửa cuối năm 2025.
Nhưng ngay cả khi sự phổ biến của xe điện Xiaomi có thể vượt ra ngoài cơ sở trung thành của công ty, thì sản xuất vẫn ở quy mô nhỏ hơn nhiều. Thương hiệu ô tô hàng đầu của Trung Quốc, BYD Co., đã bán được khoảng 4,3 triệu xe điện và xe hybrid vào năm ngoái, nhiều xe được bán ra nước ngoài, trong khi Tesla đã bán được khoảng 1,78 triệu xe trên toàn cầu. Toyota Motor Corp., nhà sản xuất ô tô số 1 thế giới, đã bán được khoảng 10,8 triệu xe và tự hào có dòng sản phẩm gồm khoảng 70 mẫu xe khác nhau.
Lei dường như vẫn chưa ưu tiên thị trường đại chúng dưới 20.000 USD, Zhang của Automotive Foresight cho biết, xe Xiaomi sẽ chiếm thị phần đáng kể và là nơi BYD đang thống trị.
Nếu không có đội hình trong phân khúc đó, xe Xiaomi sẽ vẫn là sản phẩm được người tiêu dùng có thu nhập trung bình đến cao ưa chuộng và Xiaomi có thể phải đối mặt với những rủi ro tương tự như Tesla, công ty đang chứng kiến doanh số sụt giảm trầm trọng hơn do lượng người tiêu dùng hạn chế và số lượng mẫu xe hạn chế.
Tuy nhiên, Lei dường như đang rất phấn khích trước những chiến thắng ban đầu của Xiaomi và hiện đang hướng đến mục tiêu mở rộng ra toàn cầu. Ông mới đây nói rằng Xiaomi sẽ cân nhắc bán xe bên ngoài Trung Quốc từ năm 2027.
Dù thành công hay không, Liên minh châu Âu, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đều đã áp thuế đối với xe điện của Trung Quốc, nhưng Xiaomi muốn thành lập một trung tâm R&D tại Munich và có thể thử nghiệm bán hàng bắt đầu tại các thị trường châu Âu như Đức, Tây Ban Nha và Pháp khi thời điểm thích hợp đến.
"Xiaomi là người đến sau trong ngành công nghiệp ô tô", Lei thừa nhận trên Weibo vào tháng 6. Nhưng ông cho biết, trong một thị trường được thúc đẩy bởi công nghệ và đổi mới cùng với ảnh hưởng toàn cầu ngày càng tăng của văn hóa xe điện Trung Quốc, "luôn có cơ hội cho những người đến sau".
Google translate