Trong khi văn hóa khởi nghiệp tại Thung lũng Silicon từ lâu đã rất sôi động và là niềm tự hào, thậm chí thời gian gần đây còn phải chống chọi với việc định giá khởi nghiệp giảm mạnh, sa thải nhân viên và sự sụp đổ của FTX và Ngân hàng Thung lũng Silicon. Tuy nhiên, nền văn hóa khởi nghiệp tại Nhật Bản lại quá im ắng.
Nếu ở Thung lũng Silicon có 10 quỹ tài trợ đang làm việc với mọi ý tưởng hay, thì tại Nhật Bản, thậm chí khi có tới 10 cơ hội khởi nghiệp đầy hứa hẹn, nếu may mắn, một nhà đầu tư có thể tìm thấy một nhóm khởi nghiệp duy nhất để theo đuổi.
Năm 2019, Hoa Kỳ đã đầu tư 0,64% tổng sản phẩm quốc nội vào vốn mạo hiểm. Để so sánh, con số này của Trung Quốc là 0,23%, trong khi của Nhật Bản chỉ là 0,08%.
Phần lớn sinh viên mới tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu của Nhật Bản vẫn mơ ước được làm việc cho một trong những công ty lớn của đất nước, hầu hết đều được thành lập trước Thế chiến II hoặc trong thời kỳ bùng nổ sau chiến tranh. Những người Nhật hồi hương có bằng MBA của Hoa Kỳ cũng có xu hướng như vậy.
Mặt khác, những người Trung Quốc trở về có hoàn cảnh tương tự, phần lớn có xu hướng thành lập hoặc gia nhập các công ty mới hoặc trở thành nhà đầu tư mạo hiểm.
Các nhà đầu tư mạo hiểm nước ngoài hiếm khi đầu tư vào các công ty khởi nghiệp ở Nhật Bản. Cho đến gần đây, khoảng 80% đầu tư VC toàn cầu được phân chia giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, phần còn lại chủ yếu đến Châu Âu, Ấn Độ và Đông Nam Á. Tại Nhật Bản, chỉ có 4,7% vốn đầu tư mạo hiểm đến từ các quỹ hưu trí và tài trợ của trường đại học. Ở Mỹ, con số này là khoảng 50%.
BÀI HỌC PHÁT TRIỂN HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP CỦA SILICON VALLEY
Một phần do nguồn tài trợ hạn chế và doanh nghiệp ít có xu hướng thâu tóm, các nhà đầu tư mạo hiểm thường yêu cầu các công ty khởi nghiệp Nhật Bản trong danh mục đầu tư của họ tập trung vào thị trường nội địa hơn là mở rộng quy mô cung cấp cho thị trường toàn cầu. Điều này một lần nữa có nghĩa là định giá thấp hơn và ít cơ hội hơn cho các công ty như vậy trở thành mục tiêu mua lại hấp dẫn.
Các nhà đầu tư thoái vốn thành công thường diễn ra sau đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng của một công ty khởi nghiệp Nhật Bản, nhưng không có trường hợp nào đạt được quy mô hoặc mức định giá của những gã khổng lồ công nghệ của Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, hiện nay Nhật Bản đang ở vị thế thuận lợi để bắt kịp xu thế khởi nghiệp, dựa vào sự thuận lợi từ địa chính trị, lợi thế cạnh tranh của chính họ và có lẽ là một số giải pháp mới được tìm thấy. Rốt cuộc, các ngôi sao công nghệ của Hoa Kỳ và Trung Quốc đã trở nên nổi bật và phần lớn giá trị vốn hóa thị trường của họ chỉ trong một hoặc hai thập kỷ qua. Phần Lan là người mới tham gia trò chơi khởi nghiệp cách đây chưa đầy 10 năm và hiện là một trong những quốc gia dẫn đầu trong các bảng xếp hạng quốc tế khác nhau.
Thung lũng Silicon đã hình thành được nửa thế kỷ, bắt đầu từ những chất bán dẫn sơ khai và phát minh ra đầu tư mạo hiểm như một hình thức hợp tác cổ phần tư nhân.
Ngoài các quỹ mạo hiểm, tất cả các loại quỹ tổ chức và cá nhân của Hoa Kỳ đều tham gia vào việc xây dựng liên doanh. Các trường đại học nghiên cứu hàng đầu, chẳng hạn như Đại học Stanford, thường có văn phòng và ngân sách dành riêng cho việc soạn thảo bằng sáng chế và cấp phép cho các công ty do sinh viên và giảng viên thành lập, đôi khi để đổi lấy cổ phần của công ty.
Chẳng hạn, đơn đăng ký bằng sáng chế "page rank" quan trọng được Google sử dụng, vốn do hai sinh viên khoa học máy tính Stanford thành lập, và trường đại học nộp đơn sáng chế. Bằng cách này, một trường đại học về cơ bản có thể duy trì hoạt động sinh lợi với tư cách là một quỹ đầu tư mạo hiểm, vườn ươm hoặc đơn giản với tư cách là người đồng sáng lập.
Tương tự như vậy, các công ty lớn của Hoa Kỳ thường xuyên mua lại các công ty mới thành lập và nhiều công ty đã thành lập các công ty liên doanh để tận dụng sự hiểu biết thị trường và ảnh hưởng của họ khi đầu tư vào các công ty trẻ. Các doanh nhân kế tiếp, giám đốc điều hành, giáo sư và người nổi tiếng đã thành lập mạng lưới nhà đầu tư thiên thần để gieo mầm và hướng dẫn. Khoảng một nửa số công ty khởi nghiệp của Mỹ có người sáng lập là người nhập cư.
Tất cả những cá nhân và công ty hoạt động trong lĩnh vực mạo hiểm ở Hoa Kỳ có thể đồng sáng lập hoặc đồng đầu tư vào các công ty, thành lập các công ty cạnh tranh hoặc săn trộm nhân viên của người khác. Từ sự hỗn loạn này, một hệ sinh thái phát sinh liên tục đẩy năng suất lên các cấp độ mới.
Trung Quốc cũng đã bắt chước Mỹ vài thành công lớn. Điều này là do những người Trung Quốc trở về từ Hoa Kỳ đã mang theo đào tạo kỹ thuật và khả năng tiếp cận thị trường vốn quốc tế và vì Bắc Kinh phần lớn để hoạt động công nghệ và đầu tư mạo hiểm không được kiểm soát.
Tuy nhiên, do những hạn chế trong quan hệ với Washington đối với các giao dịch thương mại và đầu tư vào các công ty công nghệ Trung Quốc, các quỹ đầu tư mạo hiểm của Hoa Kỳ đã huy động hàng tỷ đô la để đầu tư vào Trung Quốc đang tự hỏi liệu có nên rút lui.
NHẬT BẢN SẼ ĐƯỢC LỢI NẾU TRẢI THẢM ĐỎ ĐÓN NHỮNG CON NGƯỜI VÀ Ý TƯỞNG MỚI. NHƯNG BẰNG CÁCH NÀO?
Theo bài viết trên trang Nikkei Asia, đầu tiên là phải ngừng nhút nhát. Bên cạnh việc không có sự cạnh tranh thoải mái giữa các doanh nhân, Nhật Bản cần quảng bá lợi thế của mình với tư cách là một trung tâm khởi nghiệp trong tương lai, bao gồm thị trường nội địa lớn, cơ sở hạ tầng tuyệt vời, quy định nhất quán, xã hội dân sự mạnh mẽ, nguồn vốn dồi dào và cải thiện độ cởi mở.
Nhiều người sẽ ngạc nhiên khi thấy việc cấp thị thực lao động cho các doanh nhân hoặc nhân viên nước ngoài trở nên dễ dàng như thế nào. Nhưng có lẽ do những lo ngại về chính trị trong nước, Tokyo đã giữ im lặng về nhiều chính sách thân thiện với người di cư của mình.
Thứ hai, Nhật Bản nên giảm đáng kể thuế suất thuế thu nhập hoặc giảm giá cho vốn rủi ro tài trợ cho nghiên cứu và phát triển, có thể vay mượn các chính sách thành công từ các trung tâm khác như London, Berlin, Helsinki và Singapore.
Cuối cùng, Nhật Bản cần đảo ngược các kết nối đang suy giảm với thế giới. Hiện tại, có khoảng 13.000 sinh viên Nhật Bản đang học tập tại Hoa Kỳ, ít hơn so với sinh viên từ Ả Rập Saudi hoặc Nigeria, và một phần nhỏ trong số 200.000 hoặc hơn từ Ấn Độ hoặc 290.000 của Trung Quốc.
Điều này sẽ không sớm thay đổi, nhưng để thu hẹp khoảng cách, Nhật Bản có thể tổ chức các hội nghị, chắc chắn sẽ thu hút sự quan tâm, tài trợ cho chuyến đi của những người sáng lập công ty khởi nghiệp thiếu tiền mặt, như Hàn Quốc đã làm, và xem xét đưa ra các hình thức chính phủ cho tất cả những thứ liên quan đến khởi nghiệp tài chính và quản trị.
Chế độ lão hóa trong chính trị và doanh nghiệp sẽ không nhanh chóng giảm bớt, nhưng Nhật Bản không phải là một xã hội bế tắc. Trên thực tế, Nhật Bản năng động và có thể thay đổi.
Số lượng người nước ngoài sống ở Nhật Bản đã tăng lên gấp bội trong những năm gần đây, mặc dù vẫn thấp. Hơn 10% những người bước sang tuổi 20 ở Tokyo ngày nay không được sinh ra ở nước này. Tỷ lệ phụ nữ ở Nhật Bản hiện tham gia vào lực lượng lao động cao hơn ở Hoa Kỳ.
Điều cần thiết là phải giải phóng sự sáng tạo. Nhật Bản của những năm 2020 không nhất thiết phải là Nhật Bản của những năm 1990.
Google translate