Công nghệ mạng không dây thế hệ thứ sáu (6G), dù đang trong giai đoạn phát triển, hứa hẹn không chỉ nâng cấp đáng kể các khả năng của mạng di động và internet hiện tại, mà còn định hình lại cách chúng ta tương tác với công nghệ và thế giới xung quanh.
Mặc dù 6G, thế hệ tiếp theo của chuẩn không dây 5G, vẫn đang được nghiên cứu, cộng đồng quốc tế đã bắt đầu đàm phán để thiết lập các tiêu chuẩn quy định, mở đường cho việc triển khai thương mại vào cuối thập kỷ này. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc đang nổi lên như một quốc gia tiên phong, trong khi các khu vực khác trên thế giới lại có những cách tiếp cận khác nhau đối với công nghệ này.
TRUNG QUỐC DẪN ĐẦU TRONG CUỘC ĐUA 6G
Theo South China Morning Post, năm 2024, Trung Quốc đã đạt được bước tiến lớn khi thiết lập ba tiêu chuẩn công nghệ 6G dưới sự bảo trợ của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU). Mục tiêu phát triển quốc gia được công bố vào tháng 3/2025 cũng nhấn mạnh việc thúc đẩy các “ngành công nghiệp tương lai” như 6G. Tuy nhiên, không phải quốc gia nào cũng lạc quan về 6G như Trung Quốc. Một báo cáo công nghiệp được công bố trên tạp chí Scientia Sinica Informationis của Trung Quốc năm 2024 chỉ ra rằng “vẫn còn những khác biệt rõ rệt trong thái độ của các quốc gia và khu vực đối với 6G”.
Báo cáo (được soạn thảo bởi các tên tuổi hàng đầu trong ngành viễn thông Trung Quốc như Viện Nghiên cứu China Mobile, Huawei Technologies, CICT Mobile, Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh và Đại học Đông Nam) cho biết các nhà mạng ở châu Âu và Mỹ không mấy mặn mà với việc phát triển 6G do quá trình triển khai 5G còn chậm trễ. Ngược lại, các quốc gia dẫn đầu về 5G như Trung Quốc (nơi có số lượng trạm phát 5G lớn nhất thế giới) cùng với Nhật Bản và Hàn Quốc, tỏ ra “tích cực hơn” đối với 6G.
Trong khi đó, các nhà mạng ở Pháp, Ý và Đức có cách tiếp cận “bảo thủ” hơn, đề xuất các chỉ số hiệu suất thấp hơn cho 6G.
6G LÀ GÌ VÀ KHÁC BIỆT NHƯ THẾ NÀO SO VỚI 5G?
Nếu các thế hệ công nghệ không dây trước như 2G và 3G mở rộng giao tiếp qua giọng nói và văn bản, thì 5G đã đặt nền móng cho việc kết nối các mạng lưới phức tạp và hệ thống tự động hóa. Kể từ khi được triển khai vào năm 2019, 5G đã mang lại tốc độ giao tiếp nhanh hơn, tối ưu hơn, hỗ trợ các đổi mới trong thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), Internet vạn vật (IoT) và trí tuệ nhân tạo (AI).
6G, thế hệ tiếp theo, hướng tới việc hòa trộn thế giới con người và kỹ thuật số, tạo ra các hệ thống thông minh và sáng tạo hơn khi kết hợp với các công nghệ khác. So với 5G, 6G hứa hẹn cung cấp tốc độ cao hơn, độ trễ thấp hơn, độ tin cậy vượt trội và hiệu quả năng lượng tốt hơn, mở đường cho những ứng dụng công nghệ tiên tiến hơn.
Với 6G, thế giới có thể có một tương lai nơi ranh giới giữa thế giới vật lý và kỹ thuật số trở nên không thể phân biệt: những hình ảnh ba chiều (hologram) tham gia các cuộc họp nhóm và những chiếc xe tự hành di chuyển trên đường phố thành phố nhờ sự dẫn dắt của các mô hình kỹ thuật số song sinh (digital twins).
Trước hết, 6G sẽ nâng cấp đáng kể các khả năng hiện tại của 5G, mang lại giao tiếp đáng tin cậy hơn với độ trễ thấp, cải thiện hoạt động của lưới điện, y học từ xa và hệ thống điều hướng. Công nghệ này cũng sẽ hỗ trợ các ứng dụng tiên tiến dựa trên AI, thúc đẩy sự mở rộng của các thiết bị IoT trong các thành phố thông minh, hệ thống giao thông thông minh, cũng như giám sát y tế và nông nghiệp.
Những công nghệ từng chỉ xuất hiện trong phim khoa học viễn tưởng sẽ được triển khai trên quy mô lớn. Chẳng hạn, giao tiếp ba chiều (holographic communications) sẽ cho phép các hình ảnh 3D tham gia các cuộc họp hoặc tương tác từ xa. Các mô hình kỹ thuật số song sinh (digital twins) – bản sao ảo chính xác của một đối tượng hoặc hệ thống, được cập nhật theo thời gian thực – sẽ được ứng dụng rộng rãi. Ví dụ, digital twins có thể được sử dụng trong các nhà máy để tối ưu hóa sản xuất, lập bản đồ thành phố để điều hướng chính xác hơn, hoặc thậm chí tạo ra các bản sao kỹ thuật số của con người để ứng dụng trong y học.
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN 6G TRÊN TOÀN CẦU
Mặc dù các quốc gia đang độc lập nghiên cứu và phát triển 6G, việc triển khai công nghệ này đòi hỏi sự đồng thuận toàn cầu về các tiêu chuẩn và quy định vận hành. ITU, một cơ quan thuộc Liên Hợp Quốc, đặt mục tiêu thiết lập các tiêu chuẩn 6G vào năm 2030 để công nghệ có thể được triển khai thương mại vào cuối thập kỷ này. ITU chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế cho viễn thông, bao gồm vệ tinh, radio và dịch vụ internet. Các nhóm nghiên cứu từ ngành công nghiệp và trường đại học đang tiến hành các nghiên cứu về kiến trúc 6G và sẽ đệ trình đề xuất lên ITU trong quá trình này.
Một tổ chức tiêu chuẩn hóa toàn cầu khác là Dự án Quan hệ đối tác thế hệ thứ ba (3GPP), bao gồm các tổ chức tiêu chuẩn từ Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ, Hàn Quốc và châu Âu. Theo Ericsson (công ty viễn thông Thụy Điển), các thử nghiệm tiền thương mại cho 6G có thể diễn ra từ năm 2028, với các bằng chứng khái niệm xuất hiện sớm hơn.
Trung Quốc đang dẫn đầu trong việc định hình các tiêu chuẩn 6G, với ba tiêu chuẩn đã được thiết lập vào năm 2024. Sự tích cực của Trung Quốc được thúc đẩy bởi nền tảng 5G mạnh mẽ, với mạng lưới trạm phát lớn nhất thế giới, cùng với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và các gã khổng lồ công nghệ như Huawei. Trong khi đó, châu Âu và Mỹ đang bị chậm chân do triển khai 5G chưa hoàn thiện và thái độ thận trọng của các nhà mạng.
Tuy nhiên, sự khác biệt trong cách tiếp cận không nhất thiết có nghĩa là các tiêu chuẩn 6G toàn cầu sẽ kém tham vọng. Sự hợp tác thông qua các tổ chức như ITU và 3GPP đảm bảo rằng các tiêu chuẩn sẽ phản ánh sự cân bằng giữa các quốc gia tiên phong như Trung Quốc và những nước thận trọng hơn như Pháp hay Đức. Dù vậy, tốc độ phát triển nhanh chóng của Trung Quốc có thể mang lại lợi thế cạnh tranh trong việc triển khai sớm các ứng dụng 6G.
Google translate