Đây chỉ là phần nổi trong số gần 380 tỷ USD mà các chính phủ trên thế giới đã dành cho các công ty dẫn đầu ngành như Intel và TSMC để thúc đẩy sản xuất các bộ vi xử lý mạnh hơn. Nguồn tài trợ tăng nhanh đã đẩy cuộc đua giành công nghệ chip tiên tiến do Mỹ dẫn đầu đến một bước ngoặt quan trọng sẽ định hình tương lai của nền kinh tế toàn cầu.
Ông Jimmy Goodrich, cố vấn công nghệ chiến lược cấp cao của Trung Quốc tại Rand Corporation, một tổ chức think tank phi lợi nhuận toàn cầu, cho biết: “Chúng tôi đã vượt quá giới hạn trong cuộc chạy đua công nghệ với Trung Quốc, đặc biệt là trong lĩnh vực bán dẫn”.
Khoản đầu tư khổng lồ của Mỹ và các đồng minh vào lĩnh vực chip đã làm gia tăng thêm tình trạng của các cuộc “chiến tranh” thương mại quốc tế, bao gồm cả ở Nhật Bản và Trung Đông. Tuy nhiên, đây lại là một tia hy vọng cho Intel. Từng là gã khổng lồ sản xuất chip, Intel đã không thể đương đầu với các đối thủ mạnh như Nvidia và TSMC trong những năm gần đây.
Kế hoạch đầu tư của Mỹ đã bước vào giai đoạn quan trọng. Tháng trước, các quan chức Mỹ công bố tài trợ 6,1 tỷ USD cho Micron Technology, nhà sản xuất chip nhớ máy tính lớn nhất nước này. Đây là khoản trợ cấp trị giá hàng tỷ USD mới nhất mà Mỹ cung cấp cho các nhà máy sản xuất chip tiên tiến trong nước. Trước đó, Mỹ cũng đã cam kết tài trợ gần 33 tỷ USD cho các công ty như Intel, TSMC và Samsung Electronics.
Đằng sau tất cả những điều này là "Đạo luật Khoa học và Chips năm 2022" do Tổng thống Mỹ Joe Biden ký. Dự luật hứa hẹn sẽ tài trợ tổng cộng 39 tỷ USD cho các nhà sản xuất chip, cũng như các khoản vay và bảo lãnh trị giá thêm 75 tỷ USD, các khoản tín dụng thuế lên tới 25%. Đây là bước đi quan trọng để chính quyền Biden vực dậy ngành sản xuất chip bán dẫn trong nước, đặc biệt là sản xuất chip tiên tiến, đồng thời cũng là chiến lược then chốt cho việc tái đắc cử trong cuộc bầu cử tháng 11.
Những khoản đầu tư này của Mỹ không chỉ nhằm chống lại Trung Quốc mà còn nhằm thu hẹp khoảng cách với các trung tâm công nghiệp chip châu Á như Đài Loan và Hàn Quốc. Sự bùng nổ tài trợ cũng làm gia tăng sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và các đồng minh ở châu Âu và châu Á khi họ tranh giành nhu cầu ngày càng tăng về thiết bị trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử.
KẾ HOẠCH ĐẦU TƯ TRÊN QUY MÔ TOÀN CẦU
Ở bên kia Đại Tây Dương, Liên minh Châu Âu cũng không chịu thua kém và đã đưa ra một kế hoạch khuyến khích trị giá 46,3 tỷ USD để mở rộng năng lực sản xuất địa phương. Theo dự báo của Ủy ban Châu Âu, tổng đầu tư công và tư nhân vào ngành này sẽ vượt quá 108 tỷ USD, chủ yếu để hỗ trợ các cơ sở sản xuất lớn.
Hai trong số những dự án lớn nhất Châu Âu đều được đặt tại Đức. Cụ thể, nhà máy trị giá khoảng 36 tỷ USD của Intel ở Magdeburg, dự kiến sẽ nhận được gần 11 tỷ USD trợ cấp của chính phủ và liên doanh trị giá khoảng 11 tỷ USD của TSMC, một nửa trong số đó sẽ được chính phủ tài trợ. Tuy nhiên, Ủy ban Châu Âu vẫn chưa đưa ra phê duyệt cuối cùng về viện trợ của chính phủ cho hai công ty. Một số chuyên gia cảnh báo rằng khoản đầu tư hiện tại của EU có thể không đủ để đạt được mục tiêu năm 2030 là sản xuất 20% lượng chip bán dẫn của thế giới.
Các nước Châu Âu khác phải đối mặt với thách thức huy động vốn cho các dự án lớn hoặc thu hút các công ty. Tây Ban Nha tuyên bố sẽ đầu tư gần 13 tỷ USD vào lĩnh vực bán dẫn vào năm 2022, nhưng cho đến nay chỉ có một lượng nhỏ vốn được cấp cho một số công ty do nước này thiếu hệ sinh thái bán dẫn.
Các nền kinh tế mới nổi cũng đang cố gắng thâm nhập vào ngành công nghiệp chip. Vào tháng 2, Ấn Độ đã phê duyệt kế hoạch đầu tư được hỗ trợ bởi 10 tỷ USD từ quỹ chính phủ, bao gồm cả nỗ lực từ Tập đoàn Tata để xây dựng nhà máy sản xuất chip lớn đầu tiên của đất nước. Quỹ đầu tư công của Ả Rập Saudi đang lên kế hoạch cho một “khoản đầu tư lớn” chưa xác định trong năm nay để mở cửa cho đất nước tiếp cận lĩnh vực bán dẫn nhằm mục đích đa dạng hóa nền kinh tế khỏi nhiên liệu hóa thạch.
Kể từ khi Nhật Bản triển khai chiến lược chip vào tháng 6/2021, nước này đã huy động được khoảng 25,3 tỷ USD cho kế hoạch chip của mình. Trong số đó, 16,7 tỷ USD đã được phân bổ cho các dự án bao gồm hai xưởng đúc TSMC ở Kumamoto và một xưởng đúc khác ở Hokkaido. Ngoài ra, công ty địa phương Rapidus của Nhật Bản có kế hoạch bắt đầu sản xuất hàng loạt chip 2 nanomet ở Hokkaido vào năm 2027.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida hy vọng huy động được 64,2 tỷ USD và đặt mục tiêu tăng doanh số bán chip nội địa lên khoảng 96,3 tỷ USD vào năm 2030, gấp khoảng ba lần mức hiện tại.
Ngược lại, chính phủ Hàn Quốc không cung cấp các khoản trợ cấp và hỗ trợ tài chính trực tiếp như Mỹ và Nhật Bản mà chọn cách hỗ trợ các tập đoàn chaebol với tư cách là nhà lãnh đạo. Trong lĩnh vực bán dẫn, chính phủ Hàn Quốc đã đóng vai trò hỗ trợ trong khoản chi tiêu khoảng 246 tỷ USD như một phần của tầm nhìn rộng hơn đối với các công nghệ cây nhà lá vườn từ xe điện đến robot. Bộ Tài chính Hàn Quốc hôm Chủ Nhật tiết lộ rằng họ sẽ sớm công bố kế hoạch sản xuất chip trị giá 7,3 tỷ USD để thúc đẩy hơn nữa nỗ lực này.
Tuy nhiên, sự gia tăng nguồn tài trợ do chính phủ hỗ trợ trên toàn thế giới cũng tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tình trạng dư thừa chip. Nhà phân tích Sara Russo của Bernstein cảnh báo: "Tất cả khoản đầu tư sản xuất này, phần lớn được thúc đẩy bởi đầu tư của chính phủ chứ không phải thị trường, cuối cùng có thể dẫn đến vấn đề dư thừa công suất”.
KIỂM SOÁT KHÂU XUẤT KHẨU
Hiện tại, các công ty như Nvidia, Qualcomm và Broadcom đang dẫn đầu thế giới về thiết kế chip trong các lĩnh vực then chốt như trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, có nhiều quan điểm khác nhau trong ngành về mức độ dẫn đầu này. Một số chuyên gia tin rằng Trung Quốc phải mất nhiều năm nữa mới dẫn đầu, trong khi những người khác nhấn mạnh rằng với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc đang ở thời điểm quan trọng để bắt kịp.
Hiện tại, Trung Quốc đứng đầu thế giới về số lượng công trình xây dựng nhà máy bán dẫn. Quốc gia này không chỉ sản xuất chip truyền thống thông thường mà còn tích lũy kiến thức chuyên môn cần thiết cho tiến bộ công nghệ nhảy vọt. Ngoài ra, Trung Quốc đang nỗ lực phát triển các sản phẩm thay thế trong nước cho chip trí tuệ nhân tạo của Nvidia và các chip silicon cao cấp khác.
Để ngăn chặn các đối thủ địa chính trị của mình có được công nghệ bán dẫn mới nhất, Mỹ đã thực hiện một loạt biện pháp hạn chế, ở một mức độ nhất định đã cản trở sự phát triển liên quan của Trung Quốc. Chính quyền Tổng thống Biden hiện đang nỗ lực tranh thủ các đồng minh ở châu Âu và châu Á để áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các thiết bị chính xác cần thiết để tạo ra những con chip tiên tiến nhất.
Ông Paul Triolo, cựu quan chức chính phủ Mỹ, hiện là chuyên gia về Trung Quốc và chính sách công nghệ tại Tập đoàn Albright Stonebridge, cho biết các lệnh cấm do Mỹ dẫn đầu thực sự đã khuyến khích rất nhiều các công ty Trung Quốc cải thiện năng lực, tiến lên chuỗi giá trị và thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp. Quá trình này cũng tăng cường sự hỗ trợ của chính phủ cho các công ty trong nước.
Theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn, Mỹ dự kiến sẽ chiếm 28% thị trường vào năm 2032, trở thành nước sản xuất chip lớn thứ hai thế giới.
Google translate