Việt Nam đứng trước sức ép về nhu cầu năng lượng tăng cao. Trong khi tài chính công và nguồn vốn ưu đãi không đáp ứng đủ, việc khuyến khích khối tư nhân tham gia vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, được nhiều ý kiến ủng hộ.
Khuyến khích khu vực tư nhân
Theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia đã được Chính phủ phê duyệt, tổng công suất lắp đặt nguồn điện cả nước sẽ tăng từ 47.000 MW hiện nay, lên đến 130.000 MW vào năm 2030.
Như vậy, hơn 80.000 MW nguồn điện mới cần phải được xây dựng và đưa vào vận hành trong khoảng 10 năm tới, cùng đó là các cơ sở hạ tầng truyền tải và phân phối. Ưu tiên của Việt Nam trong giai đoạn này là đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo như: điện mặt trời, điện gió… và giảm dần sự phụ thuộc vào các dạng năng lượng phát điện truyền thống.
Xét về nguồn vốn đầu tư, từ nay đến 2030 ngành điện cần 148 tỷ USD. Dù Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng, thì đầu tư mới vào ngành điện cần phải huy động từ khu vực tư nhân.
Đại diện của Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Ngân hàng Đầu tư Phát triển châu Á (ADB), đều ủng hộ Việt Nam phát triển năng lượng bền vững và khuyến khích khối tư nhân tham gia lĩnh vực năng lượng tái tạo, cũng như phát điện truyền tải điện.
Ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia World Bank tại Việt Nam cho rằng, tài chính từ khu vực công và nguồn vốn ODA, sẽ không đủ đáp ứng nhu cầu đầu tư rất lớn của ngành điện. Bởi vậy, Việt Nam phải tăng cường huy động các nguồn vốn thay thế. Chính phủ cần tìm kiếm và thực hiện các giải pháp đem lại nhiều đầu tư tư nhân hơn nữa cho ngành điện.
Việt Nam là quốc gia có nguồn năng lượng tái tạo dồi dào và đa dạng. Các nghiên cứu cho thấy đến năm 2030, Việt Nam có khả năng phát triển 20.000 MW điện gió và 35.000 MW điện mặt trời.
Điều đáng nói là sự tiến bộ của công nghệ đã khiến chi phí sản xuất năng lượng tái tạo ngày càng rẻ. Theo hãng tư vấn quản lý toàn cầu McKinsey & Company, tại Việt Nam giá vốn điện mặt trời đã giảm 75% và điện gió giảm 30% từ 2012-2017. Xu hướng này còn tiếp tục giảm và năng lượng tái tạo đang trở thành nguồn sản xuất điện mới rẻ.
Việc phát triển năng lượng tái tạo, còn giúp cho Việt Nam giảm được 60% nhiên liệu nhập khẩu, cũng như giảm rủi ro từ việc biến động giá nhiên liệu. Đầu tư vào năng lượng tái tạo, cũng hứa hẹn tạo ra hơn 465.000 việc làm mới trong tương lai.
Những tín hiệu tích cực
Đầu tư cho năng lượng tái tạo, từ khu vực tư nhân tại Việt Nam đang có nhiều tín hiệu khởi sắc. Theo số liệu của Bộ Công Thương, hiện có hơn 330 dự án điện mặt trời đã và đang chờ phê duyệt, bổ sung vào quy hoạch điện. Trong đó, 121 dự án đã được phê duyệt bổ sung vào Quy hoạch điện quốc gia và cấp tỉnh, với tổng công suất phát điện đến năm 2020 là 6.100 MW. Còn tổng công suất đăng ký đầu tư điện mặt trời tính, đến nay đã lên tới hơn 26.000 MW.
Trong số đó, có không ít các dự án lớn. Chẳng hạn như dự án Bim Energy của Bim Group đặt tại tỉnh Ninh Thuận, với cụm 3 nhà máy, công suất lên tới 330 MW, đã hòa lưới điện quốc gia trong tháng 4/2019.
Đây sẽ là cụm nhà máy năng lượng điện mặt trời lớn nhất Đông Nam Á, với tổng số hơn 1 triệu tấm pin, có tổng vốn đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng. Với việc đầu tư vào năng lượng sạch, Bim Energy sẽ góp phần giảm gần 304.400 tấn CO2 thải ra môi trường mỗi năm.
BIM Group định hướng trở thành nhà đầu tư tiên phong hàng đầu về năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Chiến lược hướng tới, đến năm 2022 sẽ đạt tổng quy mô 1.000 MW điện mặt trời. Ngoài ra BIM Group cũng đang hướng tới việc phát triển các dự án điện gió.
Đối tác của BIM Group trong lĩnh vực năng lượng tái tạo là AC ENERGY, thuộc Tập đoàn Ayala, một trong những công ty hàng đầu về năng lượng tái tạo tại Philippines và trong khu vực. Các nhà thầu xây dựng gồm: BOUYGUES Energies & Services thuộc tập đoàn BOUYGUES Group (Pháp), hoạt động trên nhiều lĩnh vực như xây dựng, viễn thông, truyền thông, năng lượng và JUWI (Đức) là một trong những công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Đại diện World Bank và ADB cho rằng, huy động vốn tư nhân để phát triển năng lượng tái tạo, là hướng đi phù hợp với chiến lược và mục tiêu của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Điều quan trọng là Chính phủ cần xác lập cơ chế phê duyệt dự án minh bạch, dễ tiếp cận hơn, tạo được thị trường có giá bán điện ở mức khả thi và quy định hợp đồng mua bán điện theo hướng giảm rủi ro cho nhà đầu tư hơn nữa.
Google translate