Giá rẻ, nhưng rẻ bao nhiêu là đủ?
Khảo sát tại một số diễn đàn ô tô cho thấy, mức giá lăn bánh được số đông người dùng chấp nhận và sẵn sàng chi trả cho một chiếc xe điện mini tại Việt Nam dao động từ 200 - 250 triệu đồng, một số khác mong muốn mức giá dưới 150 triệu đồng. Bởi lẽ, chỉ cần chênh thêm từ 5-10 triệu đồng, xe điện mini sẽ gặp áp lực cạnh tranh mạnh mẽ bởi các mẫu xe hạng A đã qua sử dụng như Kia Morning, Hyundai Grand i10.
Ngay cả trong khoảng giá từ 200 - 250 triệu đồng, ở thời điểm hiện tại, người dùng hầu như không có khả năng tiếp cận bất kỳ mẫu xe nào đang có mặt tại thị trường. Thậm chí, một trong những mẫu xe rẻ nhất hiện nay như Panda Mini EV của Geely Auto (Trung Quốc), giá khởi điểm quy đổi khoảng 170 triệu đồng, nhưng nếu nhập khẩu về Việt Nam cũng “đội” lên tối thiểu 350 triệu đồng.
Do đó, để sản xuất, lắp ráp một chiếc ô tô điện giá siêu rẻ, nhưng vẫn có những tính năng cơ bản của một chiếc ô tô thông thường là một thách thức lớn. Tại Việt Nam, hiện chỉ có TMT Motor xác nhận sẽ sản xuất, lắp ráp và phân phối độc quyền ô tô điện Wuling HongGuang MiniEV. Đây là mẫu xe đang làm mưa làm gió tại thị trường thế giới với 3 năm liên tiếp giành top 1 xe điện mini bán chạy (theo thống kê của JATO). Tính riêng trong năm 2022, mẫu xe này đạt doanh số 554.067 chiếc tại thị trường Trung Quốc.
Theo kế hoạch, Wuling HongGuang MiniEV sẽ được lắp ráp tại nhà máy ô tô của TMT tại Hưng Yên với công suất 30.000 xe/năm. Giá bán dự kiến sẽ được công bố trong quý II.
Đặc biệt, mới đây, tại đại hội đồng cổ đông thường niên của Tập đoàn Vingroup, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã tiết lộ một hướng đi mới của VinFast là mở rộng phát triển các mẫu xe điện mini hạng A.
"Chúng tôi đang triển khai đến cuối 2024 ra mắt xe siêu nhỏ và giá thành rẻ nhưng rất đẹp. Vài tuần tới sẽ công bố. Hướng tới hãng xe hàng đầu thế giới thì không bỏ qua sản phẩm nào mà thị trường có nhu cầu", ông Phạm Nhật Vượng cho biết.
Sự tham gia của Vinfast chắc chắn sẽ khiến thị trường xe điện mini trở nên đặc biệt sôi động trong một vài năm tới. Đây cũng là đối thủ đáng gờm của tất cả các hãng xe nhập ngoại khi Vinfast đã sở hữu hai yếu tố quan trọng nhất đối với xe điện là công nghệ lõi về cell pin và hạ tầng trạm sạc.
Người dùng xe điện mini được và mất gì?
Như tên gọi của nó, xe điện mini thường có thiết kế nhỏ gọn nhất có thể. Kiểu dáng thông dụng nhất là xe dạng hình hộp, tối đa 4 chỗ ngồi và chỉ phù hợp với hành khách có vóc dáng trung bình hoặc nhỏ. Bên trong khoang nội thất được thiết kế tối giản, chỉ giữ lại một số chi tiết, tính năng cơ bản nhất, chỉnh cơ hoàn toàn và thiếu nhiều tính năng hỗ trợ chủ động, an toàn trên xe.
Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở khối pin. Đa số mẫu xe điện cỡ nhỏ trên thị trường hiện nay sử dụng hệ thống pin có công suất từ 35-60 kWh, cho phép xe di chuyển từ 200-400 km sau mỗi lần sạc đầy. Trong khi đó, với các mẫu xe điện mini giá rẻ, công suất pin thường chỉ từ 9-14 kWh, quãng đường di chuyển dưới 150 km. Chính điều này giúp giảm giá thành đáng kể cho xe điện mini và được đánh giá là khá phù hợp với nhu cầu di chuyển trong đô thị.
Mới đây, tại Triển lãm Autotech & Accessories 2023 diễn ra ở quận 7 (TP. Hồ Chí Minh), một công ty của Trung Quốc trưng bày một mẫu xe điện “siêu” mini với công suất pin chỉ 2,2 kWh, quãng đường di chuyển 100 km. Xe chỉ có 3 ghế ngồi và không có khoang hành lý phía sau.
Mặc dù vậy, do thiết kế nhỏ gọn, trọng lượng trên dưới 600 kg, thiếu nhiều tính năng an toàn nên các nhà sản xuất đều khuyến cáo người dùng di chuyển với tốc độ chậm (40-50 km/h) để đảm bảo an toàn. Việc lái xe với tốc độ cao, kết hợp ôm cua sẽ dễ khiến xe bị lật nghiêng và gặp tai nạn.
Kết quả NCAP cho thấy, một số mẫu xe điện mini có chất lượng thân vỏ khá thấp nếu so sánh với các mẫu xe hơi thông thường. Ngày 23/1/2021, một vụ tai nạn giữa một chiếc xe Audi với chiếc Wuling Hongguang MiniEV ở Đài Bắc (Trung Quốc). Trong khi người ngồi trên xe Audi chỉ bị thương thì hai hành khách ngồi trên chiếc Wuling đã tử vong tại chỗ, phần đầu xe cũng bị biến dạng hoàn toàn. Một vụ va chạm khác với Mercedes-Benz GLC cũng khiến chiếc MiniEV bị móp đáng kể, trong khi chiếc GLC dường như không hề hấn gì.
Do đó, khi sở hữu một chiếc xe điện mini giá rẻ, người dùng sẽ phải thực sự kiểm soát hành trình một cách thủ công, không thể thỏa mãn nhu cầu di chuyển với tốc độ cao và an nhàn như những mẫu xe hơi hạng sang.
Bù lại, với giá thành siêu rẻ, chỉ bằng một nửa so với một chiếc xe hơi hạng A, người dùng đã có thể sở hữu một chiếc xe mới, đi kèm chính sách bảo hành chính hãng, thay vì chịu rủi ro khi sang tay một chiếc xe cũ. Bên cạnh đó, thiết kế nhỏ gọn giúp xe điện mini dễ dàng di chuyển trong khu vực đường phố, ngõ nhỏ tại Việt Nam mà các mẫu xe khác không tiếp cận được. Đối với người mới mua xe lần đầu, đây có thể coi là dòng xe bình dân, giúp ước mơ sở hữu ô tô ngày càng gần với các gia đình hơn, qua đó góp phần đẩy nhanh tiến trình ô tô hóa tại Việt Nam. Đối với người đã sở hữu ô tô, việc mua thêm một chiếc xe điện mini sẽ đóng vai trò như một phương tiện di chuyển thứ hai để phục vụ những chuyến đi ngắn như đi chợ, đi học.
Cần nhiều thay đổi để người dùng tiếp cận
Các chuyên gia nhận định, xe điện mini có thể là một bước chuyển phù hợp giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận và lựa chọn phương tiện di chuyển “xanh”, qua đó giúp đẩy nhanh tiến trình điện khí hóa ô tô tại Việt Nam. Việc các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước như Vinfast, TMT Motor và các hãng xe nước ngoài đẩy mạnh phát triển xe điện mini đã giúp mở ra một phân khúc mới đầy tiềm năng và người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi khi được mua xe ô tô giá rẻ.
Mặc dù là thị trường ngách, nhưng với sự tham gia của cả những ông lớn trong ngành ô tô trong nước và thế giới, các nhà sản xuất sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng việc tích hợp công nghệ, tính năng đến đâu và hướng đến nhóm đối tượng khách hàng nào trong mỗi dòng sản phẩm để đạt hiệu quả tối ưu. Với những hãng xe chưa có hạ tầng trạm sạc tại Việt Nam, các mẫu xe hybrid sẽ có lợi thế hơn xe “thuần” điện vì không lệ thuộc vào trạm sạc và chi phí sản xuất cũng rẻ hơn.
Đối với người tiêu dùng, tiêu chí đầu tiên khi lựa chọn xe ở phân khúc này là giá phải đủ rẻ, có thể chấp nhận cắt bỏ “option” ở mức độ hợp lý. Tiêu chí thứ hai là khả năng sạc pin nhanh chóng, tiện lợi. Thứ ba là khả năng giữ giá khi người dùng có nhu cầu “lên đời” xe điện. Cuối cùng, xe vẫn phải đảm bảo an toàn khi vận hành để hạn chế những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra. Điều này có nghĩa, xe điện mini phải chứng tỏ được ưu thế vượt trội so với xe máy thì người tiêu dùng mới quyết định chọn mua.
Các chuyên gia cũng cho rằng, để xe điện mini giá rẻ hay xe điện nói chung phát triển mạnh tại Việt Nam, ngoài nỗ lực của doanh nghiệp cũng rất cần đến những chính sách hỗ trợ cụ thể hơn từ Chính phủ. Theo đó, một trong những chính sách có tác động lớn nhất đến quyết định của người tiêu dùng là chính sách trợ giá khi mua xe điện. Bên cạnh đó, những chính sách ưu tiên như miễn, giảm phí trông giữ xe, phí bảo vệ môi trường đối với xe điện sẽ góp phần thay đổi thói quen của người dùng theo hướng ưu tiên sử dụng năng lượng sạch. Về phía doanh nghiệp, cần có chính sách hỗ trợ, ưu tiên về thuế TTĐB, phí trước bạ đối với xe thuần điện, xe hybrid và các dòng xe thân thiện với môi trường khác. Ngược lại, cần có lộ trình rõ ràng về việc tăng phí bảo vệ môi trường, thuế nhập khẩu đối với xe chạy xăng, dầu để định hướng, khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi dần sang các dòng xe “xanh” trong tương lai gần.
Google translate