Bệnh nhân Covid-19 có nguy cơ gặp phải những vấn đề sức khỏe tâm thần gì?

Đây là nghiên cứu do Tiến sĩ Ziyad Al-Aly, nhà dịch tễ học lâm sàng tại Trường Y của Đại học Washington, được đăng tải trên Tạp chí Y khoa Anh quốc (BMJ) hôm 16/2, theo SCMP.

HỘI CHỨNG "SƯƠNG MÙ NÃO" VÀO LOẠT VẤN ĐỀ VỀ TÂM THẦN

Các vấn đề sức khỏe tâm thần mà người khỏi Covid có thể gặp phải bao gồm lo lắng, trầm cảm, có suy nghĩ tự tử và rối loạn giấc ngủ.

Nghiên cứu cũng cho thấy những người này có nguy cơ cao bị rối loạn sử dụng chất gây nghiện, bao gồm thuốc giảm đau nhóm opioid và các chất không thuộc nhóm opioid như rượu, ma túy.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích hồ sơ y tế ẩn danh của gần 154.000 bệnh nhân Covid-19 đã khỏi bệnh nằm trong hệ thống Cơ quan Quản lý Y tế Cựu chiến binh Mỹ từ tháng 3/2020 đến tháng 1/2021. Sau đó, họ theo dõi tình trạng y tế của bệnh nhân từ sau giai đoạn cấp tính cho tới cuối tháng 11/2021. Những thông tin y tế này được so sánh với hai nhóm đối chứng: một là hơn 5,6 triệu bệnh nhân không mắc Covid-19 (mắc các bệnh khác) trong giai đoạn đó; và hai là hơn 5,8 triệu bệnh nhân trong năm 2017 – trước khi đại dịch bùng phát.

Tất cả những người tham gia đều chưa từng được chẩn đoán hoặc phải điều trị về tình trạng sức khỏe tâm thần trong hai năm trước khi bắt đầu nghiên cứu.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, so với những người trong nhóm đối chứng, những người mắc Covid có nguy cơ gặp phải chứng rối loạn lo âu cao hơn 35% và nguy cơ bị trầm cảm hoặc rối loạn liên quan tới căng thẳng cao hơn gần 40%.

Họ cũng phát hiện ra rằng các bệnh nhân Covid có nguy cơ dùng thuốc chống trầm cảm cao hơn 55% và dùng thuốc an thần benzodiazepine để điều trị lo âu cao hơn 65%. Những người trong nhóm này có nguy cơ bị rối loạn giấc ngủ cao hơn 41% và dùng thuốc ngủ kê đơn cao hơn 63%.

Nhiều bệnh nhân Covid-19 cũng gặp triệu chứng “sương mù não”, tức là suy giảm nhận thức. Nghiên cứu trên cho thấy họ có nguy cơ bị suy giảm nhận thức cao hơn 80%, với các triệu chứng như hay quên, lú lẫn và thiếu tập trung.

“Những phát hiện trên cho thấy người mắc Covid-19 có nguy cơ cao gặp phải những vấn đề về sức khỏe tâm thần và điều này có thể gây ra những hậu quả to lớn”, Tiến sĩ Al-Aly viết trong phần quan điểm được đăng tải cùng với nghiên cứu trên BMJ.

Ông cũng cho biết, nguy cơ cao của việc sử dụng opioid đang được quan tâm đặc biệt, nhất là khi nhìn vào tình trạng rối loạn sử dụng opioid trước đại dịch.

"Việc người khỏi bệnh Covid-19 đối mặt với nguy cơ cao về sức khỏe tâm thần đòi hỏi nhận được sự quan tâm lớn hơn ngay từ bây giờ để giảm thiểu những hậu quả nghiêm trọng trong tương lai”, trưởng nhóm nghiên cứu nói.

CẦN ĐIỀU CHỈNH NHẬN THỨC VỀ VIRUS SARS-COV-2

Để hiểu thêm về mối liên hệ giữa Covid-19 và các vấn đề sức khỏe tâm thần, các nhà nghiên cứu cũng so sánh hồ sơ y tế của những người mắc cúm mùa từ tháng 10/2017 tới tháng 2/2020. Nhóm đối chứng được chia làm 2, gồm hơn 60.000 người không phải nhập viện và 12.000 người phải nhập viện. Các nhà nghiên cứu cho biết nguy cơ về sức khỏe tâm thần ở bệnh nhân Covid vẫn cao hơn, với người có triệu chứng nhẹ cao hơn 27%, còn người có triệu chứng nặng cao hơn 45%.

“Rối loạn sức khỏe tâm thần cho thấy một phần bản chất của hội chứng Covid kéo dài, có thể ảnh hưởng tới hầu như mọi cơ quan gồm não, tim và thận… Bằng chứng về Covid dài - từ nghiên cứu của chúng tôi và nhiều nhà khoa học khác - cho thấy sự cần thiết phải điều chỉnh nhận thức của chúng ta về virus Sars-CoV-2”, ông Al-Aly nói, đề cập đến virus gây ra đại dịch Covid-19.

Theo ông, đây không chỉ là một loại virus đường hô hấp, mà là một virus có tính hệ thống, có thể làm tổn hại và gây ra các hậu quả lâm sàng ở hầu hết các cơ quan, bao gồm rối loạn sức khỏe tâm thần và suy giảm nhận thức.

Tuy nhiên, nghiên cứu của nhóm Tiến sĩ Al-Aly có một số hạn chế như hầu hết người tham gia là nam giới da trắng cao tuổi và ít người trong số này được tiêm vaccine, bởi vì ở thời điểm tiến hành nghiên cứu, vaccine Covid-19 vẫn chưa được phổ biến rộng rãi. 

“Khi đại dịch tiếp tục tiến triển, các biến thể mới của Virus xuất hiện, các chiến lược điều trị Covid-19 cấp tính được cải thiện và độ bao phủ vaccine tăng lên, các nguy cơ về vấn đề sức khỏe tâm thần ở giai đoạn hậu cấp tính của Covid-19 cũng có thể thay đổi theo thời gian”, các nhà nghiên cứu lưu ý.

Hiện tại, các nhà khoa học vẫn nỗ lực tìm hiểu các yếu tố gây ra hội chứng Covid kéo dài (hơn 28 ngày), trong đó một số đang nghiên cứu xem liệu việc tiêm vaccine có giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng này không.

Một đánh giá gần đây về 15 nghiên cứu của Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh cho thấy những người mắc Covid-19 sau khi đã tiêm 2 mũi vaccine của Pfizer/BioNTech, AstraZeneca hoặc Moderna hoặc một liều vaccine Janssen giảm 50% nguy cơ gặp phải triệu chứng Covid kéo dài so với người mới tiêm một mũi hoặc chưa tiêm.

Tuần trước, Tiến sĩ Al-Aly và một số nhà nghiên cứu khác cũng công bố một nghiên cứu với cùng các đối tượng của nghiên cứu nói trên. Kết quả cho thấy những người mắc Covid-19 có nguy cơ gặp phải các vấn đề về tim cao hơn.