Kể từ khi lên cầm quyền nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần gây sức ép đòi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất. Mới tuần trước, ông Trump gọi Chủ tịch Fed Jerome Powell là “tên ngốc” vì không hạ lãi suất, cho rằng Nhà Trắng có thể phải “sử dụng biện pháp nào đó” nếu ngân hàng trung ương này không cắt giảm lãi suất về mức thấp hơn.
Tuy nhiên, giới chức Fed đến hiện tại vẫn giữ vững quan điểm rằng cần phải chờ xem liệu các chính sách của chính quyền ông Trump sẽ có ảnh hưởng ra sao tới nền kinh tế Mỹ trước khi đưa ra quyết định có giảm lãi suất hay không. Giới phân tích cho rằng giờ đây đã xuất hiện thêm một yếu tố mới có thể khiến Fed phải tiếp tục trì hoãn việc cắt giảm lãi suất, và đó là xung đột quân sự bùng lên giữa Israel và Iran vào tuần vừa rồi.
Vào sáng sớm hôm thứ Sáu, Israel đã tiến hành không kích vào các địa điểm quân sự và hạt nhân của Iran, khiến giá dầu thế giới tăng vọt. Giá dầu thô đã tăng hơn 7% trong phiên ngày thứ Sáu, và có lúc tăng hơn 3% trong phiên đầu tuần sáng nay (16/6). Các nhà đầu tư và nhà phân tích lo ngại rằng một cuộc xung đột leo thang có thể khiến lạm phát tăng trên toàn thế giới, bao gồm cả ở Mỹ, đặt ra thách thức cho Fed nếu các nhà hoạch định chính sách tiền tệ tính đến khả năng cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.
“Nếu xung đột này tiếp tục trở nên trầm trọng hơn và giá dầu vẫn duy trì ở mức cao, điều đó sẽ chỉ làm tăng thêm những thách thức mà Fed đang phải đối mặt, vì thuế quan của Mỹ vốn dĩ đã có khả năng đẩy lạm phát lên cao”, chuyên gia cấp cao Robert Sockin của Citigroup nói với hãng tin CNN.
Cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ của Fed sẽ diễn ra vào ngày thứ Ba và thứ Tư tuần này, với lãi suất quỹ liên bang được dự báo sẽ duy trì ở mức 4,25-4,5%. Tuần vừa rồi, sau hai báo cáo lạm phát tháng 5 yếu hơn dự báo của Mỹ, giới đầu tư đã tăng đặt cược vào khả năng Fed sẽ hạ lãi suất vào tháng 9 và có thêm một đợt giảm nữa vào tháng 10. Tuy nhiên, chiến sự ở Trung Đông nổ ra ngay sau đó, có thể khiến các kỳ vọng này giảm bớt.
“Các quan chức Fed cho tới nay đã nhấn mạnh rằng họ không vội vàng cắt giảm lãi suất vì họ không biết chính xác thuế quan sẽ tác động như thế nào đến nền kinh tế. Nếu rủi ro tăng giá cả trong nền kinh tế còn lớn hơn nữa, thì có lẽ Fed sẽ chờ đến cuối năm mới xem xét giảm lãi suất”, ông Sockin nói thêm.
Nhiều chuyên gia cho rằng môi trường có nhiều bất định hiện nay - từ chính sách thuế quan tới chi tiêu ngân sách của ông Trump, và xung đột địa chính trị ở Trung Đông và Đông Âu - sẽ chỉ khiến công việc hoạch định chính sách của Fed thêm phần khó khăn.
“Chính sách tiền tệ không phải là công cụ phù hợp để ứng phó với các cú sốc địa chính trị, nhưng tất cả những điều này đồng nghĩa rằng Fed sẽ phải thận trọng hơn nữa”, chiến lược gia vĩ mô John Velis của ngân hàng BNY Mellon nhận xét.
Chưa kể, nếu thị trường lao động của Mỹ tiếp tục cho thấy sự vững vàng bền bỉ, Fed sẽ càng có lý do để trì hoãn việc cắt giảm lãi suất. Báo cáo do Bộ Lao động Mỹ công bố gần đây cho thấy khu vực phi nông nghiệp của nước này có thêm 139.000 công việc mới trong tháng 5, nhiều hơn dự báo, và tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức thấp 4,2%. Cùng với đó, các báo cáo hàng tuần cho thấy số người xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu vẫn tương đối thấp, và số vị trí cần tuyển dụng bất ngờ tăng mạnh vào cuối tháng 4.
Nói cách khác, người Mỹ vẫn có công ăn việc làm dồi dào, và Fed có thể dựa vào đó để chờ đợi. Còn trong trường hợp nền kinh tế suy yếu nhanh và tỷ lệ thất nghiệp đột ngột tăng, Fed có thể sẽ buộc phải cắt giảm lãi suất ngay cả khi giá dầu vẫn còn cao.
“Hãy chờ xem giá dầu duy trì ở mức cao trong bao lâu. Nếu xung đột lan rộng khắp Trung Đông và đẩy giá dầu lên cao hơn, lạm phát toàn phần sẽ tăng lên”, ông Jay Bryson - nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Wells Fargo - nói với CNN. “Nhưng đến cuối mùa hè, tăng trưởng việc làm của Mỹ có thể trở nên yếu hơn và đến tháng 11, sẽ có một số lượng công chức liên bang chấp nhận thôi việc tự nguyện. Lúc đó, tăng trưởng việc làm thậm chí có thể âm”.
Google translate