Thị trường xe điện toàn cầu và Việt Nam
Nhìn lại 1 thập kỷ trước, vào năm 2012 có khoảng 120.000 ô tô điện được bán ra trên toàn thế giới. Tuy nhiên, đến 2021, số lượng đó được tiêu thụ chỉ trong một tuần. Điều này cho thấy thị trường xe điện đang phát triển mạnh mẽ. Doanh số ô tô điện năm 2021 cũng chiếm 9% thị trường ô tô toàn cầu - gấp tới 4 lần thị phần vào năm 2019.
Kết thúc năm 2022, thị phần xe thuần điện đã chiếm tới 10% tổng lượng ô tô tiêu thụ, đạt doanh số toàn cầu tới 7,8 triệu chiếc, tăng 68% so với năm 2021 (theo LMC Automotive và EV-Volumes.com) . Cũng trong 2022, có 131 mẫu xe mới được giới thiệu hoặc ra mắt để mang đến cho người dùng nhiều sự lựa chọn hơn.
Ùn tắc, ô nhiễm môi trường,... từ lâu đã là vấn đề nhức nhối tại không ít đô thị trên thế giới. Để xử lý vấn đề này, ô tô điện, đặc biệt là ô tô điện cỡ nhỏ hứa hẹn sẽ là một giải pháp cho giao thông thân thiện với môi trường hiệu quả. Báo cáo của Công ty nghiên cứu thị trường IDTechEx cũng dự báo, trong vòng 2 thập kỷ tới (tức năm 2043) thị trường xe điện cỡ nhỏ có thể đạt khoảng 180 tỷ USD.
Xe điện đang là xu hướng tất yếu trên toàn thế giới và Việt Nam cũng không đứng ngoài cuộc. Mặc dù số liệu xe ô tô điện tại Việt Nam còn ít, nhưng đã có những chuyển biến đáng kể. Trong năm 2019, chỉ có 140 xe điện được bán ra, năm 2020 tăng lên 900 xe, đến 2021 có thêm hơn 1.000 xe. Đặc biệt, riêng tháng 12/2022, có tới 4.000 người đã tin tưởng đầu tư vào xe điện. Điều này cho thấy, người dùng Việt đang quan tâm nhiều hơn và sẵn sàng chi hầu bao để sắm ô tô điện, hòa nhịp cùng xu hướng tại các nước phát triển trên thế giới.
Với dân số gần 100 triệu người, GDP tăng trưởng ổn định, tầng lớp trung lưu đang gia tăng mạnh mẽ, tốc độ phát triển công nghệ nhanh, Việt Nam hứa hẹn sẽ là một trong những thị trường phát triển xe điện lớn. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo Việt Nam sẽ đạt mức 1 triệu xe điện hoá vào năm 2028 và đến năm 2040 số lượng xe điện sẽ đạt 3,5 triệu chiếc.
Tiềm năng của phân khúc xe điện mới xuất hiện tại Việt Nam
Tại các nước đang phát triển ở Châu Á, có hai yếu tố chính tác động đến quyết định sở hữu xe điện của người dùng, đó là giá cả và trạm sạc. Ấn Độ là một trong hai “công xưởng của thế giới” (chỉ sau Trung Quốc), nhưng sự phát triển của lĩnh vực xe điện lại chưa tương xứng với tiềm năng và tỷ trọng của toàn ngành công nghiệp ô tô. Tata Motor, hãng xe đang chiếm 88% thị phần tại quốc gia này cũng đã đặt mục tiêu đạt 30% tỷ lệ sử dụng xe điện vào năm 2030. Để phát triển thị trường trong bối cảnh hạ tầng trạm sạc còn rất hạn chế, Tata Motor, MG Ấn Độ và một số hãng xe khác cùng đưa ra chiến lược ra mắt các sản phẩm xe điện cỡ nhỏ, pin nhỏ, đồng nghĩa với việc giá thành rẻ và thời gian sạc pin ngắn.
Cụ thể, Tata Motor đã chào bán 2 mẫu xe điện mới nhất là Tigor EV và Nexon EV với mức giá từ 1.249.000 - 1.375.000 Rupee (tương đương 354,5 - 390,2 triệu đồng). Hai mẫu xe cùng sử dụng bộ pin lithium-ion 26 kWh, sạc thường 100% trong 7,5-8,5 giờ, quãng đường di chuyển tối đa 312-315 km.
MG thì ra mắt mẫu xe MG 4 EV với giá chỉ từ 1.000.000 Rupee (tương đương 284 triệu đồng) tại thị trường Ấn Độ. Mẫu xe này sở hữu hai lựa chọn pin 51kWh và 64 kWh, thời gian sạc thường 100% từ 7,5-9 giờ, sạc nhanh 80% chưa đến 40 phút, quãng đường di chuyển tối đa 350-452 km.
Trong khi đó, tại Việt Nam, phân khúc xe điện mini mới “chớm nở” và đang được chú ý bởi sự xuất hiện của tân binh Wuling Hongguang Mini. Đây là mẫu ô tô điện mini đầu tiên đặt chân đến Việt Nam dưới dạng chính hãng. Wuling Hongguang Mini gây chú ý bởi đây là mẫu xe điện được biết đến có doanh số bán chạy nhất tại Trung Quốc trong năm 2022 với 404.823 chiếc, cao hơn cả Tesla Model Y (315.314 chiếc) lẫn Model 3 (124.456 chiếc). Sức hấp dẫn của Hongguang Mini ít nhiều đến từ mức giá từ 4.766 USD tại quê nhà, quy đổi sang tiền Việt Nam chưa đến 120 triệu đồng.
Thực tế, ở Việt Nam, ngoại trừ các sản phẩm xe điện Vinfast đã đến tay người dùng như VF e34, VF 8 và sắp tới là VF 9, VF 5 Plus, rất khó để lựa chọn một sản phẩm xe điện trong khoảng giá dưới 1 tỷ đồng. Một số mẫu xe cỡ nhỏ đã ra mắt, nhưng chưa chốt ngày bàn giao đến khách hàng. Một số mẫu xe khác chỉ được giới thiệu, sau đó lại “bỏ ngỏ” khả năng chào bán tại Việt Nam. Đơn cử như Qingdao Hongri Automobile cũng vừa hoàn tất đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho một mẫu xe điện cỡ nhỏ mang tên Honri Boma tại Việt Nam. Theo đó, mẫu xe này có thiết kế phần đầu xe khá giống với Toyota Alphard, được trang bị động cơ điện và pin 30 kWh, phạm vi di chuyển khoảng 200 km.
Tuy nhiên, Wuling HongGuang MiniEV đang nhận được nhiều kì vọng của người tiêu dùng khi là sản phẩm được liên doanh GM – (SAIC – WULING) nghiên cứu, sản xuất và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn toàn cầu của General Motors. Liên doanh này đã thành công ngay từ khâu nghiên cứu và phát triển sản phẩm nhằm đáp ứng được nhu cầu cơ bản của người dùng cho một chiếc xe điện cỡ nhỏ, phù hợp với các chuyến đi hàng ngày trong đô thị, nhưng vẫn có đủ tiện nghi và an toàn hơn nhiều so với xe máy đang rất phổ biến.
Kích thước xe cũng khá nhỏ gọn giúp việc di chuyển, xoay xở hay dừng đỗ xe tại các con đường đông đúc, chật hẹp trở nên dễ dàng. Dù chiều dài xe chỉ dưới 3m nhưng không gian bên trong xe được thiết kế tối ưu với 4 ghế ngồi, có thể chở tối đa 4 người hoặc linh hoạt tận dụng các cách bố trí ghế khác nhau để chở đồ. Ngoài ra, kiểu dáng 2 cửa độc đáo, nhỏ nhắn, có phần “cute” và các màu sắc sơn ngoại thất trẻ trung, thời trang cũng khiến giới trẻ yêu thích mẫu xe này. Với những ưu điểm đó, Wuling HongGuang MiniEV nhanh chóng trở thành chiếc xe đồng hành của nhiều đối tượng khách hàng khác nhau, dù là nhóm thực dụng hay nhóm phong cách.
Chính vì những lý do trên, trong vòng chưa đầy 3 năm kể từ khi ra mắt lần đầu vào tháng 7/2020, Wuling HongGuang MiniEV đã đạt doanh số lên tới khoảng 1 triệu xe bán ra trên thị trường, bỏ xa nhiều đối thủ khác để khẳng định vị thế là mẫu xe điện cỡ nhỏ bán chạy nhất thế giới các năm 2020-2021-2022, theo thống kê của JATO Dynamics - công ty chuyên nghiên cứu, phân tích ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Doanh số bán của mẫu xe này thậm chí còn chiếm lên tới khoảng 50% thị phần trong phân khúc ô điện mini toàn cầu.
Wuling HongGuang MiniEV được các chuyên gia dự đoán khi vào thị trường Việt Nam sẽ rơi vào tầm giá vừa phải và dễ tiếp cận với nhóm khách hàng bình dân, lấp vào khoảng trống thị trường tồn tại lâu nay giữa xe máy tay ga có giá cao nhất và ô tô mới có giá thấp nhất trên thị trường.
Nếu thành công, mẫu xe này chắc chắn sẽ tạo ra một xu hướng di chuyển mới bằng ô tô điện mini, góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sử dụng từ xe máy sang ô tô tại Việt Nam. Dự kiến trong quý II/2023 hãng sẽ công bố chi tiết thông tin sản phẩm và giá bán của Wuling HongGuang MiniEV.
Về cơ bản, giới chuyên gia cho rằng phân khúc ô tô điện tại Việt Nam là rất tiềm năng, có dư địa lớn. Tuy nhiên, các mẫu ô tô điện mini nếu được bán tại Việt Nam cần có mức giá bán phải rất cạnh tranh, nhà phân phối cũng cần đưa ra giá bán tạo được khoảng cách an toàn với nhóm ô tô truyền thống và để làm được điều đó thì nhà sản xuất cần lấy ưu thế ở sự linh hoạt chứ không phải là trang bị tiện nghi để giảm giá thành.
Google translate