Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 5, ngày 19/6/2023, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).
Báo cáo thẩm tra về dự án luật này, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện và có nhà ở hợp pháp quy định tại Điều 10 của dự thảo Luật (bao gồm cả cá nhân nước ngoài) được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận quyền sở hữu nhà ở thông qua việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trừ trường hợp nhà ở thuộc sở hữu nhà nước.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 5 của Luật Đất đai hiện hành, Điều 5 của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) thì người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất không bao gồm cá nhân là người nước ngoài. Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 (Khóa XIII) cũng không đề cập quyền sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất của cá nhân nước ngoài. Do đó, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình làm rõ, đề xuất phương án chỉnh lý để bảo đảm chặt chẽ, phù hợp với chủ trương của Đảng, thống nhất về chính sách đất đai, nhà ở đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, một số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định rõ tại dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) về quyền sở hữu nhà ở (bao gồm cả căn hộ chung cư và nhà ở riêng lẻ) của cá nhân nước ngoài không gắn với quyền sử dụng đất, bảo đảm minh bạch, phù hợp với quy định tại Điều 5 của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
GIẢI TRÌNH, ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG RÕ RÀNG HƠN CÁC QUY ĐỊNH LIÊN QUAN ĐẾN YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI
Cho ý kiến thảo luận về vấn đề này, Đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Tp. Đà Nẵng) cho rằng dự thảo Luật đã cơ bản khắc phục được những bất cập, khó khăn của Luật hiện hành về nhà ở.
Liên quan đến vấn đề về tổ chức, cá nhân người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, theo Điều19, Điều 20 và Điều 22 của dự thảo Luật, quy định tổ chức, cá nhân người nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam bao gồm cả nhà ở riêng lẻ kèm theo một số quy định về đối tượng, điều kiện, thời hạn sở hữu và quyền sở hữu.
Mặc dù dự thảo luật không quy định rõ việc các tổ chức cá nhân nước ngoài có quyền sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất hay không. Tuy nhiên, theo đại biểu Trần Chí Cường, có thể thấy nội dung này chưa được làm rõ và có thể chưa phù hợp với Điều 5 của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) về người sử dụng đất nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất không bao gồm cá nhân người nước ngoài và Khoản 1, Điều 14 của dự thảo Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) quy định: trường hợp cá nhân người nước ngoài mua nhà ở của chủ đầu tư dự án bất động sản theo quy định của Luật Nhà ở, tổ chức cá nhân nước ngoài mua công trình xây dựng theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản thì các nội dung liên quan về quyền sử dụng đất gắn với nhà ở, công trình xây dựng thực hiện theo quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở.
Cũng liên quan đến vấn đề này, tại Điểm c, khoản 1, Điều 19 quy định cá nhân nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam là đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam và Khoản 3, Điều 21 quy định về điều kiện được sở hữu nhà ở đối với cá nhân người nước ngoài.
Tuy nhiên, đại biểu Cường cho rằng quy định như vậy là quá rộng, cần phải nghiên cứu, cân nhắc. Đặc biệt lưu ý đến việc người nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam nhưng với mục đích đi du lịch thì có quyền được sở hữu nhà ở hay không? Việc quy định như dự thảo Luật có xung đột với các quy định của pháp luật về nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, lưu trú của người nước ngoài tại Việt Nam hay không?
Cụ thể, theo quy định hiện nay và dự thảo sửa đổi bổ sung một số điều của Luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh và lưu trú của người nước ngoài đang trình Quốc hội thì thời gian thị thực được cấp cho khách nước ngoài vào Việt Nam tối đa là 90 ngày, trừ một số trường hợp khác như lao động, đầu tư nhưng thời gian nhiều nhất là 5 năm đối với nhà đầu tư. Đại biểu cho rằng, nếu được sở hữu nhà ở thì những người được cấp thị thực dưới 1 năm có quyền tiếp tục ở lại Việt Nam sau khi hết thời hạn thị thực hay không? Vấn đề này cần phải được xem xét, nghiên cứu quy định kỹ lưỡng, tránh việc có thể dẫn đến khiếu kiện, tranh chấp pháp lý quốc tế.
Theo đại biểu, vấn đề tổ chức cá nhân nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam là một vấn đề lớn, hệ trọng và nhạy cảm, vừa liên quan đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là an ninh quốc phòng của quốc gia vừa cân nhắc để đảm bảo với xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay.
Do đó, theo đại biểu, để đảm bảo tính khả thi, nội dung này cần phải được giải trình cụ thể, đánh giá tác động rõ ràng hơn trên cơ sở bảo đảm chặt chẽ, phù hợp với chủ trương của Đảng quy định tại Nghị quyết số 18 và thống nhất, đồng bộ các quy định về chính sách đất đai, bất động sản, nhà ở đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam.
NẾU QUY ĐỊNH TRONG LUẬT THÌ PHẢI CÓ GIỚI HẠN VỀ THỜI HẠN
Cùng quan điểm này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh cần cân nhắc thận trọng các quy định liên quan đến yếu tố nước ngoài. Theo đại biểu, các quy định liên quan đến cá nhân người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam là vấn đề nhạy cảm, hệ trọng nên cần phải cân nhắc cụ thể, thận trọng và kỹ lưỡng…
Bên cạnh đó, về quy định cá nhân, người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam đã được phép mua nhà đất, đại biểu Hòa cho rằng quy định như dự thảo Luật là chưa rõ ràng, vì người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam hàng năm số lượng rất nhiều; do vậy, cần phải cân nhắc một cách thận trọng. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, nên chăng chỉ quy định tổ chức, cá nhân người nước ngoài có vốn đầu tư vào Việt Nam, người nước ngoài có quốc tịch Việt Nam được sở hữu nhà, đất tại Việt Nam.
Đại biểu cũng cho biết, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định, người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất không bao gồm cá nhân người nước ngoài.
Thời gian qua, dư luận rất phản ứng đối với việc không ít người nước ngoài núp bóng cá nhân, tổ chức của Việt Nam thu mua nhiều đất đai ở một số nơi, nhất là các thành phố có giá trị đất đắt đỏ, thành phố du lịch… Đại biểu cho rằng nếu như có quy định trong luật thì cần phải có giới hạn về thời hạn sử dụng…
Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị dự thảo Luật cần rà soát các quy định để tránh trùng lặp, chồng chéo với các quy định của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp.
Cho ý kiến về vấn đề này, đại biểu Vũ Tuấn Anh (Đoàn Phú Thọ) cũng đề nghị cần cân nhắc quy định về sở hữu nhà ở riêng lẻ của người nước ngoài. Quy định về sở hữu nhà ở riêng lẻ của ng nước ngoài tại dự thảo Luật có thể hiểu người nước ngoài có quyền sử dụng đất lâu dài và thời gian gia hạn chưa được quy định giới hạn tối đa…
Theo đại biểu, nội dung này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh việc lợi dụng, gây tác động xấu đến phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh. Đại biểu đề nghị có thể quy định thí điểm trong một phạm vi nhỏ, sau đó đánh giá tổng kết.
Google translate