Hầu hết các chuyên gia tham dự Hội thảo “Khai mở các giải pháp tài chính mới – Thúc đẩy các cơ hội tiềm năng” do Moody’s Ratings, Quỹ Bảo lãnh Tín dụng và Đầu tư (CGIF) và VIS Rating tổ chức sáng ngày 29/7, đều có chung 1 nhận định tích cực về sự hồi phục của thị trường trái phiếu hiện nay. Tuy nhiên, “nút thắt” lớn trên thị trường vẫn đang tồn tại, đó là dòng tiền dồi dào từ nhà đầu tư vẫn đang loay hoay tìm kiếm các tài sản chất lượng, trong khi nhiều doanh nghiệp tốt lại chưa mặn mà với kênh huy động vốn này.
PHỤC HỒI NHƯNG MẤT CÂN ĐỐI
Dữ liệu từ VIS Rating cho thấy thị trường trái phiếu đang phục hồi rõ nét hơn trong 6 tháng đầu năm 2025. Ông Nguyễn Đình Duy, CFA, Giám đốc – Chuyên gia Phân tích cao cấp của VIS Rating, cho biết trong vòng 12 tháng gần nhất, quy mô phát hành đã tăng gấp đôi so với mức bình quân của giai đoạn 2022-2023, đạt gần 600.000 tỷ đồng. Quan trọng hơn, rủi ro đã giảm mạnh khi số lượng trái phiếu chậm trả gốc/lãi giai đoạn cuối năm 2022-2023 giảm từ gần 15% xuống chỉ còn khoảng 0,5% trong nửa đầu năm nay. Tỷ lệ thu hồi nợ đối với các trái phiếu chậm trả cũng đã cải thiện, đạt khoảng 35% giá trị gốc. Khung pháp lý ngày càng minh bạch cũng góp phần củng cố niềm tin.
Tuy nhiên, đằng sau những con số tích cực là một sự mất cân đối nghiêm trọng. “Cơ cấu nhà phát hành vẫn lệch hẳn về phía các ngân hàng, chiếm tới 2/3 lượng phát hành mới. Phần còn lại chủ yếu là doanh nghiệp bất động sản”, ông Duy chỉ ra. “Điều này cho thấy kênh dẫn vốn cho các doanh nghiệp sản xuất, hạ tầng – xương sống của nền kinh tế – vẫn còn rất hạn hẹp”.
Theo ông Nguyễn Bá Sơn, Phó Giám đốc Ban Nguồn vốn và Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), chênh lệch lãi suất đang là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này.
“Với lãi suất cho vay trung dài hạn chỉ khoảng 7,5-8,5%, nhiều doanh nghiệp sản xuất ưu tiên vay ngân hàng hơn là phát hành trái phiếu với chi phí vốn cao hơn”, ông Sơn phân tích. Thêm vào đó, những doanh nghiệp thực sự tốt lại càng dễ tiếp cận vốn vay ngân hàng, khiến “nguồn hàng” chất lượng cao trên thị trường trái phiếu trở nên khan hiếm.
NHÀ ĐẦU TƯ “THỪA TIỀN” VẪN KHÓ GIẢI NGÂN
Sự mất cân đối về nguồn cung đang đẩy các nhà đầu tư vào thế khó. Bà Dương Kim Anh, Giám đốc Khối Đầu tư, Công ty TNHH Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán Vietcombank (VCBF), gọi đây là một sự “mất cân bằng cung-cầu (mismatch) nghiêm trọng”. Dòng tiền đổ vào các quỹ đầu tư trái phiếu rất lớn do lãi suất tiết kiệm kém hấp dẫn, nhưng việc giải ngân lại vô cùng thách thức.
“Vấn đề lớn nhất hiện nay không phải là thiếu tiền hay thiếu niềm tin, mà là thiếu nguồn cung tài sản phù hợp”, bà Kim Anh nhấn mạnh.
Các nhà đầu tư tổ chức như công ty bảo hiểm yêu cầu trái phiếu có độ an toàn rất cao, nhưng các doanh nghiệp đáp ứng được tiêu chí này lại không có nhu cầu phát hành. Trong khi đó, các quỹ mở lại “ngán ngẩm” với lãi suất trái phiếu ngân hàng phát hành ra công chúng vì mức sinh lời quá thấp.
Để tháo gỡ nút thắt này, các chuyên gia cho rằng cần có những giải pháp đồng bộ. Theo đó, ông Hoàng Đình Gia, Chuyên gia Đầu tư CGIF, khẳng định vai trò của các tổ chức bảo lãnh tín dụng là hết sức quan trọng để nâng cao hệ số tín nhiệm cho trái phiếu, giúp doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị phát hành lần đầu, tiếp cận được nguồn vốn dài hạn và an toàn.
Bên cạnh đó, các sản phẩm mới như trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững (ESG) đang mở ra một hướng đi tiềm năng. Dù vẫn còn ở giai đoạn đầu, kinh nghiệm phát hành thành công từ một số ngân hàng và sự quan tâm ngày càng tăng từ nhóm nhà đầu tư cá nhân có tài sản lớn cho thấy đây là một thị trường ngách hứa hẹn. Tuy nhiên, để những sản phẩm này thực sự bùng nổ, yếu tố cốt lõi vẫn là doanh nghiệp phải có các dự án “xanh” một cách thực sự cùng với một khung pháp lý và cơ chế báo cáo rõ ràng.
Hội thảo “Khai mở các giải pháp tài chính mới – Thúc đẩy các cơ hội tiềm năng” do Moody’s Ratings, Quỹ Bảo lãnh Tín dụng và Đầu tư (CGIF) và VIS Rating tổ chức sáng ngày 29/7 nhằm tìm kiếm những giải pháp thiết thực, thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu trong giai đoạn mới.
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, ông Phạm Phú Khôi, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam, kiêm Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam, nhận định thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, với những cải cách pháp lý mạnh mẽ và nhu cầu huy động vốn cho tăng trưởng bền vững.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng tích cực, với giá trị phát hành mới đạt 267 nghìn tỷ đồng, tăng 73% so với cùng kỳ. Tỷ lệ chậm trả lũy kế giảm đáng kể, củng cố niềm tin cho nhà đầu tư.
Mặc dù vậy, thị trường vẫn đối mặt với các thách thức truyền thống như biến động kinh tế vĩ mô, lãi suất, các yếu tố địa chính trị... và đặc biệt là áp lực duy trì niềm tin thị trường.
“Đây chính là lúc vai trò của các đơn vị bảo lãnh tín dụng như CGIF trở nên đặc biệt quan trọng. Việc bảo lãnh tín dụng không chỉ giúp nâng cao xếp hạng tín nhiệm của trái phiếu mà còn củng cố niềm tin của nhà đầu tư, từ đó tăng khả năng thành công của các đợt phát hành, đặc biệt là với các doanh nghiệp chưa có lịch sử tín nhiệm mạnh”, ông Khôi nhấn mạnh.
Cũng tại hội thảo, ông Hongwei Wang, Giám đốc CGIF cho biết, đến thời điểm này CGIF đã hỗ trợ Việt Nam phát triển thị trường trái phiếu, với hơn 763 triệu USD trái phiếu bằng VND được phát hành bởi 11 công ty Việt Nam, đa số là các nhà phát hành lần đầu. CGIF cũng đã hỗ trợ khoảng 224 triệu USD cho các dự án cơ sở hạ tầng tại Việt Nam.
Với triển vọng của thị trường, CGIF tin rằng đa dạng hóa nguồn vốn là chìa khóa, giúp các công ty giảm sự phụ thuộc vào các khoản vay ngắn hạn bằng ngoại tệ.
Cùng với bảo lãnh tín dụng, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc giúp thị trường nhận diện và đánh giá rủi ro tín dụng của từng tổ chức phát hành và từng loại trái phiếu. Điều này là then chốt để thúc đẩy hoạt động phát hành mới, tăng cường thanh khoản trên thị trường thứ cấp và nâng cao chất lượng thông tin cho nhà đầu tư.
Google translate