Theo Bộ Xây dựng đánh giá, năm 2023 vẫn là một năm mà các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản gặp nhiều khó khăn.
Dẫn số liệu từ Cục Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Bộ Xây dựng cho biết, thực tế năm vừa qua, số lượng doanh nghiệp hoạt động ở lĩnh vực bất động sản thành lập mới chỉ ghi nhận 4.725 doanh nghiệp, giảm 45,01% so với năm 2022; số lượng doanh nghiệp giải thể, ngừng kinh doanh có thời hạn lần lượt là 1.286 doanh nghiệp, tăng 7,7% và 3.705 doanh nghiệp, tăng 47,4% so với năm trước.
Đáng chú ý, tình trạng cắt giảm nhân sự tại các doanh nghiệp bất động sản diễn ra không chỉ với doanh nghiệp nhỏ, mà cả doanh nghiệp bất động sản lớn trên thị trường. Đơn cử như Tập đoàn Đất Xanh chỉ 9 tháng đầu năm 2023 đã phải cho nghỉ việc gần 1.300 người. Còn mới đây nhất, Công ty cổ phần Phát triển và kinh doanh nhà (HDTC) cũng thông báo để toàn bộ nhân viên nghỉ không lương từ 26/11/2023.
Cũng theo Bộ Xây dựng, hoạt động của doanh nghiệp thuộc lĩnh vực bất động sản còn gặp vướng mắc liên quan đến pháp lý dự án. Cụ thể như việc thực hiện quy định về phương pháp định giá đất; quy hoạch sử dụng đất đã được công bố nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện; có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt nhưng không phù hợp với quy hoạch cấp trên...
Mặt khác, cơ chế phối hợp giữa các Sở, ban, ngành, địa phương chưa kịp thời, đồng bộ cũng gây khó khăn cho dự án bất động sản, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, thỏa thuận thu hồi đất, áp giá bồi hoàn với người dân; công tác xác định giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, thực hiện các hồ sơ, thủ tục của dự án…
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cho rằng, doanh nghiệp vẫn khó khăn trong tiếp cận vốn vay tín dụng và hầu như không huy động được vốn trái phiếu doanh nghiệp và huy động vốn khác, dẫn đến thiếu vốn để thực hiện dự án (phải giãn tiến độ, dừng triển khai); hay khó khăn về thanh khoản, dòng tiền, đặc biệt trong bối cảnh áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp vào các tháng cuối năm 2023…
Để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh cho doanh nghiệp, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt nhằm thúc đẩy, tạo được sự chuyển biến tích cực có tính lan tỏa từ Bộ, ngành đến các địa phương. Theo đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật về đầu tư, xây dựng, quy hoạch, nhà ở, kinh doanh bất động sản được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, Bộ đánh giá đến nay vẫn còn tồn tại một số vướng mắc, đặc biệt liên quan đến pháp luật về đất đai, thủ tục giao đất, cho thuê đất, giải phóng mặt bằng, tính tiền sử dụng đất…tại nhiều dự án, nhiều địa phương.
Ngoài ra, mặt bằng lãi suất tín dụng được điều chỉnh giảm nhiều lần trong năm; Ngân hàng nhà nước rất tích cực chỉ đạo ngân hàng thương mại tập trung cho vay, giải ngân đối với dự án bất động sản đủ điều kiện, triển khai gói tín dụng hỗ trợ cho vay đối với dự án nhà ở xã hội, cải tạo xây dựng chung cư cũ. Song qua phản ánh của các hiệp hội, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng của doanh nghiệp rất hạn chế.