Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đã được phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 01/9/2021, các tuyến cao tốc đều được quy hoạch giai đoạn hoàn chỉnh với quy mô 4 - 10 làn xe, đáp ứng nhu cầu vận tải trong tương lai, bảo đảm tầm nhìn dài hạn.
Tuy nhiên, Bộ Giao thông vận tải cho biết, trong thời gian qua, nhu cầu vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nói chung, đầu tư phát triển đường bộ cao tốc nói riêng, là rất lớn trong khi nguồn vốn ngân sách hạn hẹp. Vì vậy, việc phân kỳ đầu tư là giải pháp phù hợp, vừa bảo đảm phù hợp quy hoạch, tiêu chuẩn thiết kế, nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, vừa bảo đảm khả năng cân đối vốn và để sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội.
Bộ Giao thông vận tải đang triển khai đầu tư nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư, đặc biệt là tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư 2 làn xe. Hiện có 5 tuyến cao tốc đang khai thác với quy mô 2 làn xe, gồm: Tuyến La Sơn - Hòa Liên, tuyến Hoà Lạc - Hoà Bình, tuyến Yên Bái - Lào Cai, tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới và tuyến Cam Lộ - La Sơn). Việc thực hiện kế hoạch mở rộng 5 tuyến này, theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải là ưu tiên số một; các tuyến 4 làn xe sẽ tiếp tục cân đối nguồn vốn để mở rộng.
Mới đây, trong công văn gửi Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai trả lời kiến nghị cử tri tỉnh Đồng Nai gửi tới sau kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, Bộ Giao thông vận cũng đã đề cập đến việc đầu tư mở rộng các tuyến đường bộ cao tốc. Cụ thể, Công văn số 48/BDN ngày 24/01/2024 có nội dung kiến nghị:
“Cử tri huyện Xuân Lộc kiến nghị một số đoạn cao tốc đã đưa vào khai thác nhưng chỉ có hai làn xe, các đoạn này không có làn dừng khẩn cấp, chỉ thiết kế điểm dừng khẩn cấp. Thực tế cho thấy đã có nhiều vụ tai nạn giao thông do các phương tiện bị hư hỏng phải dừng khẩn cấp ở làn đường xe chạy. Đề nghị sớm bố trí nguồn lực để nâng cấp, mở rộng các tuyến đường cao tốc, đảm bảo an toàn giao thông cho các phương tiện di chuyển”.
Phản hồi kiến nghị này, Bộ Giao thông vận tải đã có Công văn số 3044/BGTVT-KHĐT, cho biết: Thời gian qua, do nhu cầu nguồn vốn còn hạn hẹp nên việc đầu tư phân kỳ là lựa chọn phù hợp. Hiện Bộ đã tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để xem xét phân kỳ đầu tư (bề rộng mặt cắt ngang đường) đối với một số tuyến có nhu cầu vận tải trong thời gian đầu khai thác chưa cao; đối với các tuyến có nhu cầu vận tải cao đã được đầu tư ngay theo quy mô hoàn chỉnh như tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Dầu Giây - Phan Thiết, cầu Mỹ Thuận 2,...
Công văn 3044 nêu rõ: Các tuyến cao tốc được đưa vào khai thác trong thời gian qua đều bảo đảm chất lượng, đáp ứng nhu cầu vận tải, phát huy hiệu quả rõ rệt trong phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, giải quyết ùn tắc tại các đô thị lớn và góp phần kéo giảm tai nạn giao thông.
Tuy nhiên, việc vận hành các tuyến cao tốc có quy mô phân kỳ đầu tư còn một số hạn chế, như: Phân kỳ đầu tư với chiều rộng mặt cắt ngang đường 2 làn xe, không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục có nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố nếu không xử lý kịp thời; tốc độ khai thác chưa cao.
Để khắc phục hạn chế trong vận hành, khai thác đường bộ cao tốc có quy mô phân kỳ, tăng cường an toàn giao thông, nâng cao tốc độ khai thác và hiệu quả đầu tư các tuyến đường bộ cao tốc, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 21/02/2024 và Văn bản số 140/VPCP-CN ngày 06/01/2024, Bộ Giao thông vận tải đã và đang khẩn trương triển khai các giải pháp sau:
- Đã có văn bản đề nghị các địa phương được giao làm cơ quan chủ quản các dự án cao tốc rà soát, báo cáo phương án triển khai đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư để Bộ GTVT tổng hợp đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
- Xây dựng, ban hành Quy chuẩn thiết kế đường bộ cao tốc trong quý I-2024; trong đó quy định về quy mô đầu tư giai đoạn phân kỳ cần đáp ứng tối thiểu 4 làn xe hoàn chỉnh, bố trí đầy đủ làn dừng xe khẩn cấp và đầu tư đồng bộ các công trình phục vụ khai thác như hệ thống giám sát, điều hành giao thông, trạm dừng nghỉ... bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác.
- Đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục đầu tư mở rộng một số tuyến từ 2 làn xe lên 4 làn xe và từ 4 làn xe lên 6 làn xe.
- Trình Quốc hội thông qua Luật Đường bộ tại Kỳ họp thứ 7, trong đó có cơ chế cho phép mở rộng, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa đường bộ cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT để huy động nguồn lực ngoài ngân sách tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông.
Google translate