Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới của sự phát triển kinh tế, những ký ức về "Đêm trước Đổi mới" vẫn còn in đậm trong tâm trí của nhiều người. Năm 1988, tác phẩm "Cái đêm hôm ấy… đêm gì?" của nhà văn Phùng Gia Lộc đã phản ánh chân thực cuộc sống ngột ngạt ở các làng quê, đặc biệt là tại Thanh Hóa, nơi diễn ra cuộc đấu tranh giữa các lực lượng bảo thủ và những người khao khát đổi mới. Những ngày tháng đó, người dân chỉ mong ước có một bữa cơm đủ no, một chiếc áo không vá, và một mùa vụ không thiên tai.

Trước năm 1986, cuộc sống của người dân chủ yếu gắn liền với hợp tác xã, nơi mọi thứ đều thuộc về "tập thể". Ông Lê Thanh Quyết, nguyên Chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp Vạn Thắng, nhớ lại rằng mọi hoạt động đều được phân công theo lịch trình của tổ, đội trưởng sản xuất. Bất kỳ ai "làm ăn riêng" đều bị xem là sai trái và có thể bị xử lý. Trong bối cảnh khó khăn, không ai dám mơ đến tương lai.

Tuy nhiên, từ năm 1984, không khí đổi mới đã bắt đầu lan tỏa. Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết bài thơ "Đánh thức tiềm lực", phản ánh những vấn đề gai góc của tư duy cởi trói. Bài thơ này đã được truyền tay nhau, khơi dậy một khí thế đổi mới trong xã hội. Cùng thời điểm đó, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã có chủ trương đẩy mạnh công nghiệp địa phương, dẫn đến sự ra đời của nhiều dự án như nhà máy sứ Nông Cống.

Năm 1986, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế. Nghị quyết số 31/NQ/TW đã nhấn mạnh cần có những biện pháp kiên quyết để xoay chuyển tình thế, đưa hoạt động kinh tế - xã hội theo đúng hướng. Các chính sách như Khoán 10, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp đã ra đời, mở ra một tương lai tươi sáng cho nền kinh tế.

Ông Lê Huy Ngọ, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, đã có những đóng góp quan trọng trong việc ổn định tình hình và xây dựng sự đoàn kết trong nội bộ lãnh đạo. Ông đã xin hoãn chuyển gạo ra Hà Nội cứu đói và được phép sắp xếp lại bộ máy cán bộ, tạo đà cho sự phát triển của tỉnh.

Những tín hiệu đổi mới đã xuất hiện từ rất sớm, với nhiều câu chuyện thành công trong sản xuất và xuất khẩu. Nhà máy thuốc lá Bông Sen, Công ty Quốc doanh dược phẩm Thanh Hóa, hay những chuyển động ở vùng mía đường Lam Sơn đều thể hiện khát vọng thay đổi của người dân. Giáo sư Trần Phương đã so sánh việc "phá rào" như việc đục một lỗ nhỏ qua bức tường, từ đó mở ra một chiếc cửa sổ cho sự cải cách.

Nhìn lại hành trình 40 năm từ công cuộc Đổi mới, có thể thấy rằng những trăn trở tìm đường trong "Đêm trước Đổi mới" đã dẫn đến những thay đổi mạnh mẽ trong tư duy và hành động của người dân. Sự nỗ lực không ngừng nghỉ của các thế hệ đã tạo nên một Việt Nam ngày nay, với những cơ hội và thách thức mới trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển...

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 35+36-2025 phát hành ngày 01/09/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

Link: https://premium.vneconomy.vn/dat-mua/an-pham/tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-33.html