Luật Thủ đô “tái xuất”: Vẫn siết nhập cư, tăng mức phạt

“Tái xuất” trên bàn nghị sự của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng nay (17/8) dự thảo Luật Thủ đô được nhận xét là đã có nhiều chỉnh sửa trên tinh thần cầu thị, so với bản đã không được Quốc hội khóa 12 thông qua.

Đặc biệt, cơ chế đặc thù về tài chính, nội dung đã không nhận được số phiếu quá bán khi Quốc hội biểu quyết trước đây, theo nhận xét của Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển đã được thể hiện hợp lý, không xung đột với pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, quản lý nhập cư và xử phạt vi phạm hành chính ở nội thành vẫn là các nội dung còn có nhiều ý kiến tranh cãi, do đó Chính phủ đã đưa ra xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Với quản lý dân cư, theo quan điểm của Chính phủ là cần quy định chặt chẽ hơn so với Luật Cư trú. Cụ thể, theo Luật Cư trú, công dân được đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương khi có chỗ ở hợp pháp và đã tạm trú liên tục tại thành phố đó từ một năm trở lên. Trường hợp chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân thì phải được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản.

Quy định của dự thảo Luật Thủ đô là người đang tạm trú ở nội thành được đăng ký thường trú ở nội thành khi đáp ứng đủ các điều kiện: “Có nhà ở thuộc sở hữu của mình hoặc nhà thuê ở nội thành của tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh nhà ở và đã tạm trú liên tục tại chỗ ở đó từ 3 năm trở lên; nơi đề nghị đăng ký thường trú phải là nơi đang tạm trú”. Quy định này chỉ áp dụng đối với người đang tạm trú ở nội thành, còn những trường hợp khác thì vẫn thực hiện theo quy định của Luật Cư trú.

Đa số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Pháp luật – cơ quan thẩm tra dự án luật – tán thành với cách xử lý này song vẫn còn có ý kiến băn khoăn vì với quy định đó cũng không thể hạn chế được người dân đến cứ trú tại nội thành Hà Nội. Bởi nếu không được đăng ký thường trú thì công dân vẫn có thể tạm trú tại đó để mưu sinh, mưu cầu hạnh phúc và như vậy áp lực lên cơ sở hạ tầng của Hà Nội vẫn không được giải quyết.

Tăng mức phạt vi phạm hành chính ở nội thành

Dự thảo luật mới quy định Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được quy định mức phạt tiền cao hơn, nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt tối đa do Chính phủ quy định đối với các hành vi vi phạm hành chính trong các lĩnh vực văn hóa, đất đai, xây dựng. Theo Chính phủ quy định này là phù hợp.

Nhiều ý kiến của Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng, Luật Xử lý vi phạm hành chính vừa được Quốc hội khóa 12 thông qua tại kỳ họp thứ 3 đã lựa chọn và cho phép các thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó có Thủ đô Hà Nội áp dụng mức phạt tiền cao hơn nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt tối đa do Chính phủ quy định trong một số lĩnh vực như giao thông đường bộ, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, an toàn xã hội mà không có ba lĩnh vực văn hóa, đất đai, xây dựng.

Trên thực tế, các vấn đề phát sinh trong ba lĩnh vực văn hoá, đất đai, xây dựng không chỉ là vấn đề của riêng Hà Nội mà là vấn đề chung của nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, mà nguyên nhân của nó chủ yếu là do việc tổ chức thực hiện pháp luật. Hơn nữa, trong quá trình xem xét, thông qua dự án Luật Xử lý vi phạm hành chính cũng đã có ý kiến đề nghị bổ sung nội dung này nhưng đã không được Quốc hội chấp thuận. Do đó, nếu lần này đưa nội dung này vào Luật Thủ đô thì cần có sự phân tích lập luận thật thuyết phục, Chủ nhiệm Phan Trung Lý nhấn mạnh.

Chưa yên tâm hoàn toàn, vẫn đề nghị cân nhắc thêm, song đa số các ý kiến thảo luận tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã “xuôi” theo quy định hạn chế nhập cư và tăng mức xử phạt của dự thảo luật. Đây không phải là giải pháp tốt nhất nên phải kèm theo các biện pháp nữa mới điều chỉnh được, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai phát biểu.

Thống nhất với quy định để quản lý dân cư, song thiết kế thế nào để mềm mại và đừng vượt quyền của công dân trong Hiến pháp, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý.

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Thảo cho biết, giải pháp hạn chế nhập cư nội thành và tăng mức phạt đã được cân nhắc, thảo luận rất nhiều trước khi trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dự thảo Luật Thủ đô sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp cuối năm nay. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu phải chuẩn bị thật tốt để có thể thông qua ngay tại kỳ họp này.