Cú sụt tổng sản phẩm trong nước (GDP) theo số liệu thống kê chính thức công bố ngày 19/2 là lớn hơn nhiều so với những gì mà các nhà phân tích dự báo trước đó. Sự sụt giảm này diễn ra khi hàng trăm nghìn quân dự bị của Israel được huy động ra chiến trường khi chiến tranh bùng nổ sau cuộc tấn công của Hamas vào hôm 7/10.
GDP được hiệu chỉnh theo các yếu tố mùa vụ để phản ánh mức tăng trưởng theo kỳ 1 năm (annualized) của Israel giảm 19,4% trong quý 4 so với quý 3. Nếu tính trên cơ sở quý, GDP của Israel giảm 5,2% trong quý 4 so với quý trước. Cơ quan thống kê của Israel cũng cho biết 300.000 lính dự bị của nước này đã gác lại công việc để tham gia chiến đấu chống Hamas, khiến lực lượng lao động cả nước giảm 7%.
Một nhân tố khác khiến kinh tế Israel lao dốc là chương trình tài trợ nhà ở của Chính phủ nước này cho hơn 120.000 người dân sơ tán từ các khu vực biên giới phía Bắc và phía Nam của đất nước.
Chưa kể, sau khi chiến tranh nổ ra, Issrael áp lệnh hạn chế nghiêm ngặt đối với lao động người Palestine từ Bờ Tây vào nước này. Việc thiếu đi một nguồn lao động nữa đã ảnh hưởng lớn đến ngành xây dựng của Israel, làm gia tăng trở ngại đối với tăng trưởng kinh tế.
Tính cả năm 2023, nền kinh tế Israel vẫn tăng trưởng dương, với mức tăng là 2% so với năm 2022. Tuy nhiên, mức tăng này cũng đã giảm mạnh so với mức tăng 6,5% ghi nhận trong năm 2022.
Chiến tranh khiến chi tiêu của Chính phủ Israel tăng mạnh, với mức tăng 88% trong vòng 3 tháng sau khi chiến tranh nổ ra so với quý trước đó. Chi tiêu tăng mà GDP lại giảm sẽ khiến tỷ lệ nợ công so với GDP của Israel tăng lên sau khi giảm còn 61% trong năm 2022 từ mức 71% trong đại dịch Covid1-19.
Ngược lại, tiêu dùng của người Israel giảm 27% trong quý 4. Nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ giảm 42%, xuất khẩu giảm 18%. Đầu tư cố định của doanh nghiệp giảm 67,8%.
Đầu tháng 2 này, tổ chức đánh giá tín nhiệm Moody’s hạ định hạng tín nhiệm của Israel từ A1 về A2 do những lo ngại về chiến tranh ở Gaza, nhất là rủi ro cuộc chiến có thể kéo dài, gây ảnh hưởng sâu rộng lên nền kinh tế Israel. Moody’s cũng giảm triển vọng tín nhiệm của Israel về ‘tiêu cực’ vì cho rằng nước này có thể có thêm một cuộc chiến ở mặt trận miền Bắc với phiến quân Hezbollah ở Lebanon.
Giới chức Israel đã lên tiếng chỉ trích báo cáo của Moody’s. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố: “Việc hạ điểm tín nhiệm không có sự kết nối nào với nền kinh tế, mà hoàn toàn xuất phát từ việc chúng tôi đang ở trong một cuộc chiến tranh. Điểm tín nhiệm sẽ tăng ngay khi chúng tôi thắng trong cuộc chiến này, và chúng tôi sẽ thắng”.
Ông Netanyahu - nhà lãnh đạo lâu năm của Israel - đã tuyên bố sẽ tiếp tục chiến đấu cho tới khi giành chiến thắng hoàn toàn trước Hamas. Đầu tháng này, ông nói để đi đến kết quả đó sẽ cần thêm thời gian ít nhất vài tháng.
GDP bình quân đầu người của Israel - vốn ở mức cao hơn cả của Anh và Pháp nhờ nền kinh tế có trình độ công nghệ cao - đã giảm 0,1% trong năm 2023 do dân số tăng 2,2%, theo báo cáo thống kê.
Nhà kinh tế cấp cao Liam Peach của công ty nghiên cứu Capital Economics nhận định: “Nền kinh tế Israel có vẻ đã phục hồi trong quý 1/2024, nhưng GDP cả năm 2024 của nước này nhiều khả năng sẽ ghi nhận một trong những mức tăng trưởng yếu nhất từ trước đến nay”.
Theo ước tính của Ngân hàng Trung ương Israel, đến hết năm 2025, cuộc chiến tranh với Hamas có thể tiêu tốn của nước này 255 tỷ shekel, tương đương hơn 70 tỷ USD.
Một tin tốt là nhiều quân dự bị của Israel giờ đây đã bắt đầu được ra quân và quay trở lại làm việc, đưa lực lượng lao động tăng dần trở lại. Điều này có thể tạo ra một cú huých cho lĩnh vực công nghệ - một ngành xương sống của nền kinh tế Israel và đã có khoảng 15% lực lượng lao động được huy động cho chiến tranh.
Ngành công nghệ chiếm 18% GDP của Israel, đóng góp một nửa kim ngạch xuất khẩu và 30% thu ngân sách từ thuế của Chính phủ nước này.
Google translate