Ngành chăn nuôi ứng phó với “bão giá” nguyên liệu thức ăn

Trước tình trạng giá thức ăn chăn nuôi liên tục tăng cao, ngày 18/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức hội nghị trực tuyến "Bàn giải pháp thúc đẩy phát triển chăn nuôi lợn và tăng cường công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi”. 

NHIỀU HỘ VÀ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI THUA LỖ

Ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết, từ tháng 1/2021 đến tháng 8/2021 giá lợn thịt hơi xuất chuồng giảm 30-35%, duy trì ở mức thấp 43-49 ngàn đồng/kg; đến tháng 11/2021 tăng nhẹ lên trên 50 ngàn đồng/kg; tháng 12/2021 giá tăng lên và dao động quanh mức 54-57 ngàn đồng/kg và duy trì đến trung tuần tháng 2/2022.

Tuy vậy, đến cuối tháng 2/2022, giá lợn thịt hơi xuất chuồng có xu hướng giảm, sang đầu tháng 3/2022 chỉ còn 50-53 ngàn đồng/kg.

Theo ông Chinh, chi phí thức ăn chăn nuôi chiếm 65-70% giá thành sản xuất trong chăn nuôi. Tại Việt Nam, hiện nay tỷ trọng thức ăn chăn nuôi công nghiệp (thức ăn được sản xuất tại các cơ sở có dây chuyền, thiết bị công nghiệp) chiếm khoảng 70% tổng nhu cầu thức ăn của toàn ngành chăn nuôi, số còn lại (khoảng 30%) là do người chăn nuôi tận dụng từ nguồn nguyên liệu thức ăn sẵn có hoặc mua nguyên liệu về tự phối trộn.

Để sản xuất lượng thức ăn trên, mỗi năm cả nước cần trên 33 triệu tấn nguyên liệu, nhưng trong nước chỉ cung cấp được khoảng 13 triệu tấn (chiếm khoảng 40%), số còn lại từ nguồn nhập khẩu 22,3 triệu tấn.

Trong tổng nhu cầu các nguyên liệu thức ăn tinh, nhóm nguyên liệu cung cấp năng lượng (các loại hạt cốc: ngô, lúa mì, cám, tấm, sắn…) chiếm tỷ trọng trên 65% (tương đương 21 triệu tấn); nhóm nguyên liệu cung cấp đạm gồm đạm thực vật (khô dầu các loại, bã ngô) và đạm động vật (bột thịt xương, bột gia cầm, bột huyết, bột cá…) chiếm trên 27% tương đương 8,5 triệu tấn.

Giai đoạn từ năm 2015 đến 2020 giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. tương đối ổn định. Tuy nhiên, giá bắt đầu tăng và tăng liên tục từ tháng 10/2020 đến nay do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Trong năm 2021, giá thức ăn chăn nuôi thành phẩm tại nước ta đã tăng 18-22%. Mặc dù giá lợn giống đã hạ xuống khá hợp lý (từ 2,6 triệu giảm xuống 1,2 triệu/con) nhưng việc tăng chi phí thức ăn chăn nuôi đã làm cho lợi nhuận người chăn nuôi lợn giảm mạnh, khiến nhiều hộ và trang trại chăn nuôi bị thua lỗ.

“Từ cuối tháng 2/2022 đến nay, tiếp tục chứng kiến sự tăng kỷ lục giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi trên thị trường quốc tế, chủ yếu là do hậu quả của xung đột giữa Nga – Ucraina đã gây khó khăn và thách thức lớn cho ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng”, ông Tống Xuân Chinh thông tin.

So với cùng kỳ (tháng 3/2021), giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tháng 3/2022 đều tăng, trong đó tăng mạnh nhất là nhóm ngũ cốc: Ngô hạt 10.200 đ/kg (tăng 29,3%), khô dầu đậu tương 16.500 đ/kg (tăng 33,4%), lúa mì 9.850 đ/kg (tăng 49,5%).

Dự kiến giá nguyên liệu vẫn duy trì và tăng đến hết năm 2022 (giá chào hàng nguyên liệu nhập khẩu về Việt Nam giao hàng sau tháng 8: ngô khoảng 11.000 đ/kg, Khô dầu đậu tương trên 17.000 đ/kg).

Do giá nguyên liệu tăng mạnh nên giá thức ăn chăn nuôi công nghiệp thành phẩm cũng tăng theo. Hiện giá thức ăn cho lợn thịt xuất chuồng 12.500 đ/kg; thức ăn cho gà thịt lông màu 13.400 đ/kg; thức ăn cho gà thịt lông trắng 14.100đ/kg.

BÀN GIẢI PHÁP HẠ GIÁ THÀNH THỨC ĂN CHĂN NUÔI

Tại hội nghị, rất nhiều doanh nhân ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi và lãnh đạo các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đăng đàn “hiến kế”, nêu lên những giải pháp làm giảm chi phí sản xuất thức ăn chăn nuôi.

Lãnh đạo ngành nông nghiệp ở các tỉnh Long An, An Giang, Tiền Giang… kiến nghị tuyên truyền cho nông dân chăn nuôi giảm sử dụng thức ăn công nghiệp, thay thế một phần bằng những phụ phẩm sẵn có ở địa phương, như bã bia, bã bột dừa, bèo rau, cám gạo… Đặc biệt, nuôi ruồi lính đen làm thức ăn cho vật nuôi, bổ sung nguồn đạm thay thế cám nuôi, giúp vật nuôi mau lớn. qua đó giảm nhiều chi phí thức ăn chăn nuôi.

Theo một số doanh nghiệp, với sản lượng thủy sản chế biến đạt 8,7 triệu tấn/năm, ngành chế biến thủy sản nước ta cung cấp hơn 1 triệu tấn phụ phẩm chủ yếu là: đầu, xương, đuôi, nội tạng cá; đầu, vỏ tôm... Các loại phụ phẩm này có thể dùng làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi giàu đạm.

Trong khi ở các nước tiên tiến, các loại phụ phẩm giết mổ (nội tạng, tiết gia súc, gia cầm) được sử dụng để sản xuất nguyên liệu thức ăn chăn nuôi (bột thịt xương, bột gia cầm, bột huyết,…) thì ở nước ta các loại phụ phẩm này vẫn được dùng làm thực phẩm cho người, hoặc hủy bỏ rất lãng phí lại gây ô nhiễm môi trường.

Một trong những trở ngại, là hầu hết các cơ sở giết mổ rất nhỏ lẻ, phân tán trong các khu dân cư nên khó thu gom tập trung. Vì vậy, kiến nghị Nhà nước cần Quy hoạch cơ sở chế biến thủy sản, giết mổ gia súc, gia cầm… để tạo điều kiện cho việc thu gom và chế biến các nguồn phụ phẩm.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sản xuất các nguyên liệu trong nước như chế phẩm probiotic, enzym, thảo dược, các loại khoáng đa lượng (bột đá, MCP, DCP…), khoáng vi lượng (CuSO4, FeSO4…) để cung cấp cho nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi, sẽ giảm được nhập khẩu loại nguyên liệu này.

Các đại biểu tiếp tục nêu kiến nghị chuyển đổi một phần diện tích đất trồng trọt hiệu quả thấp sang trồng cây thức ăn chăn nuôi, tổ chức sản xuất trồng ngô, sắn theo hình thức hợp tác xã. Cần tăng cường mối liên kết giữa cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi với cơ sở xay xát, kinh doanh thóc gạo để thu mua tấm, cám gạo để chế biến thức ăn chăn nuôi.

Về mặt chính sách, đề nghị Nhà nước giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. - Đầu tư nâng cao năng lực hệ thống bốc dỡ và vận chuyển, hệ thống kho cảng và logictics để giảm chi phí nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi.

Đối với các giải pháp về tổ chức sản xuất chăn nuôi, các đại biểu cho rằng cần từng bước điều chỉnh cơ cấu vật nuôi theo hướng tăng chăn nuôi gia súc ăn cỏ, giảm chăn nuôi lợn, gia cầm.

Chủ trì hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, trước việc phải nhập khẩu rất lớn lượng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, đề án Phát triển công nghiệp chế biến thức ăn đang được xây dựng sẽ hướng đến giải quyết vấn đề thức ăn chăn nuôi theo từng vùng, miền gắn với các cơ sở chăn nuôi.

“Như vậy, chuỗi sản xuất từ giống, thức ăn chăn nuôi, vùng nuôi và logistics với nhà máy chế biến thực phẩm cần được cơ cấu lại. Các địa phương khi cho phép xây dựng nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi cần tính đến việc phù hợp với vùng chăn nuôi, chế biến thực phẩm… để giảm áp lực về logistics. Đây cũng là giải pháp để nâng cao sức cạnh tranh của ngành chăn nuôi”, Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng nêu vấn đề, khi Luật Đất đai được sửa đổi, các đơn vị của Bộ cùng địa phương cần có ý kiến về quy hoạch đất đai cho phát triển chăn nuôi. Các ngân hàng cần tăng dư nợ cho vay với sản xuất chăn nuôi để nhanh chóng phục hồi sản xuất, bởi chu kỳ chăn nuôi khá dài.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị, cần nâng cao chất lượng, hạ giá thành thức ăn chăn nuôi bằng những công nghệ sinh học. Nên đánh giá lại chỉ tiêu dinh dưỡng, tập trung phát triển những vi lượng thay thế, nguồn protein trong nước.