Câu chuyện phát triển du lịch cộng đồng ở đây không chỉ là hành trình khai phá tiềm năng mà còn là minh chứng sống động cho sự chuyển mình của vùng cao xứ Thanh.
NHỮNG BẢN LÀNG VÙNG CAO XỨ THANH PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG, TẠO SINH KẾ BỀN VỮNG
Lang thang trên những con đường đất đỏ quanh co, men theo những triền núi xanh thẳm, ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Thái ở Năng Cát, Mạ, Hiêu, Bút, Son Bá Mười. Mỗi bản là một bức tranh sống động về văn hóa, thiên nhiên và con người nơi đây.
Bản Năng Cát, nằm dưới chân núi Chí Linh, nổi bật với thác Ma Hao hùng vĩ, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên hoang sơ. Người dân nơi đây đã khéo léo biến những ngôi nhà sàn cổ kính thành homestay thân thiện, đón chào du khách bằng những món ăn đặc sản, những câu chuyện văn hóa truyền thống và những điệu múa xòe say đắm lòng người.

Cách đó không xa, bản Mạ ở Thường Xuân cũng đang khoác lên mình diện mạo mới. Từ khi cây cầu treo bắc qua sông Chu được xây dựng, bản Mạ như được mở ra một cánh cửa mới.
Người dân nơi đây hăng say đón khách, giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái qua dệt vải, nấu rượu cần, tổ chức lễ hội truyền thống. Du khách không chỉ được ngắm cảnh mà còn được sống cùng người dân, trải nghiệm cuộc sống giản dị, chân chất nơi vùng sơn cước.
Bản Bút, nằm trong thung lũng Quan Hóa, hòa quyện giữa nông nghiệp xanh và du lịch cộng đồng. Bao quanh bởi rừng nguyên sinh và hồ Pha Đay, nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn với những trải nghiệm trồng trọt, thu hoạch, thưởng thức nông sản sạch và nghỉ dưỡng trong không gian yên bình, thân thiện với môi trường.

Các bản Hiêu, Son Bá Mười tuy còn mới mẻ nhưng cũng đang được đầu tư phát triển du lịch xanh, giữ gìn bản sắc văn hóa và cảnh quan thiên nhiên. Những bản làng này là nơi bảo tồn văn hóa truyền thống, là điểm sáng trong phát triển kinh tế địa phương, góp phần tạo sinh kế bền vững cho người dân vùng cao xứ Thanh.
SỨC HÚT VÀ TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI GẮN VỚI CỘNG ĐỒNG, VĂN HÓA BẢN ĐỊA
Thanh Hóa đang từng bước xây dựng hình ảnh du lịch xanh – loại hình du lịch thân thiện với môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học và phát huy giá trị văn hóa bản địa. Các bản làng vùng cao như Năng Cát, Mạ, Hiêu, Bút, Son Bá Mười chính là những "viên ngọc sáng" trong bức tranh du lịch xanh của tỉnh.
Đề án phát triển du lịch sinh thái tại các khu bảo tồn thiên nhiên như Pù Luông được tỉnh phê duyệt với kinh phí lớn, nhằm biến nơi đây thành “thiên đường” du lịch xanh. Du lịch sinh thái cộng đồng tại Thanh Hóa đa dạng các loại hình: trải nghiệm văn hóa bản địa, nghỉ dưỡng gắn với thiên nhiên, du lịch mạo hiểm khám phá hệ sinh thái rừng, du lịch nông nghiệp…

Người dân các bản làng được đào tạo nghiệp vụ du lịch, quản lý văn hóa, tổ chức biểu diễn văn nghệ dân gian, giới thiệu sản vật địa phương, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Các mô hình du lịch cộng đồng tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế tác động tiêu cực đến cảnh quan thiên nhiên.
Đến với những bản làng như Năng Cát, Mạ, Hiêu, Bút, Son Bá Mười, du khách sẽ tìm thấy vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng cảm nhận được sự ấm áp, mến khách của đồng bào Thái, những người đang ngày đêm gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa quý báu của mình.

Những con số ấn tượng như hơn 2 triệu lượt khách du lịch cộng đồng đến Thanh Hóa năm 2024, chiếm gần 14% tổng lượng khách, cùng tổng thu hơn 3.200 tỷ đồng, đã cho thấy sức hút và tiềm năng to lớn của loại hình du lịch này.
Để phát triển du lịch sinh thái cộng đồng thành ngành kinh tế mũi nhọn trong tương lai gần, tỉnh đang tiếp tục hoàn thiện hạ tầng, mở rộng liên kết du lịch và nâng cao chất lượng sản phẩm...
Thanh Hóa vùng cao đang viết tiếp câu chuyện phát triển bền vững, nơi du lịch xanh không chỉ là ngành kinh tế mà còn là sợi dây kết nối giữa con người với thiên nhiên, giữa quá khứ với tương lai.