Phó Thủ tướng yêu cầu đưa Việt Nam ra khỏi "danh sách xám" về phòng chống rửa tiền trong 2 năm

Ngày 18/10, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo phòng, chống rửa tiền để triển khai các công việc đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách Xám) của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF).

LỰC CẢN ĐỐI VỚI DÒNG VỐN NƯỚC NGOÀI CHẢY VÀO VIỆT NAM

Tại hội nghị, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, ông Phạm Tiến Dũng đã chỉ ra những tác động tiêu cực khi Việt Nam bị FATA đưa vào danh sách xám.

“Hôm qua, một ngân hàng thương mại của nhà nước đã báo cáo một số chính sách, quan hệ của ngân hàng này với nước ngoài đã bị siết", ông Dũng thông tin.

Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng điểm ra hàng loạt tác động tiêu cực có thể xảy ra như tăng chi phí các khoản vay, cho vay đối với Việt Nam, chi phí hoạt động đầu tư, thương mại, dẫn đến giảm dòng vốn FDI do các nhà đầu tư có tâm lý e ngại, thận trọng.

Việc vay vốn ưu đãi từ các tổ chức quốc tế (Quỹ Tiền tệ quốc tế - IMF, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á...) không dễ dàng như trước vì có thể thêm các điều kiện ràng buộc việc chấp hành các quy tắc phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Điều này dẫn đến phải chuyển hướng sang các khoản vay thương mại với các điều kiện cao hơn, nhất là về lãi suất. 

Ông Dũng cho biết, theo ước tính của IMF, phần lớn các quốc gia bị giảm vốn đầu tư vào khi nằm trong Danh sách Xám của IMF (trung bình 7,6% GDP, trong đó vốn FDI giảm 3% GDP, vốn qua hệ thống ngân hàng giảm 2% GDP, qua hệ thống tài chính phi ngân hàng giảm 2,4% GDP).

Bên cạnh đó, làm giảm vị thế chính trị, ảnh hưởng danh tiếng, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế; tác động tiêu cực đến hoạt động đối ngoại, hệ thống tài chính ngân hàng. Những hệ quả cụ thể đối với nền kinh tế được dẫn chứng từ câu chuyện của Pakistan, nước này có thể đã thiệt hại khoảng 37 tỷ USD khi nằm trong danh sách xám giai đoạn 2008-2019.

"Việt Nam sẽ bị đưa vào danh sách các nước có rủi ro về rửa tiền cao của EU (Liên minh châu Âu) và có nguy cơ bị đưa vào Danh sách Đen nếu không chứng minh được việc hợp tác thực hiện các khuyến nghị của FATF với những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khiến các doanh nghiệp tăng chi phí kinh doanh hoặc thậm chí ngừng hoạt động kinh doanh tại các quốc gia (như trường hợp của Myanmar năm 2022)", ông Phạm Tiến Dũng cảnh báo.

Chia sẻ đây là việc mới, khó, "không trường lớp nào dạy", Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng mong các bộ, ngành hỗ trợ Ngân hàng Nhà nước thực hiện nhiệm vụ này. Đây là nhiệm vụ chung của quốc gia, không phải của riêng Ngân hàng Nhà nước. 

LẤP KHOẢNG TRỐNG PHÁP LÝ VỀ TÀI SẢN ẢO

Theo bà Nguyễn Minh Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cơ chế FATF là cơ chế các nước G7 đặt ra với các tiêu chuẩn quốc tế về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Do đó,  việc thực hiện các cam kết để ra khỏi Danh sách Xám là vấn đề mang tính chất kỹ thuật và pháp lý rất cao, đòi hỏi phải có biện pháp thực chất.

"Các nước rất coi trọng vấn đề này và thực hiện rất nghiêm túc thì trong vòng 2 năm mới có thể ra khỏi danh sách này. Có những nước làm chưa nghiêm túc, 5 năm vẫn chưa ra khỏi danh sách", bà Hằng chia sẻ.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng thông tin, tháng 10/2023, Việt Nam bị FATF đưa vào danh sách các quốc gia có hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo có tầm quan trọng, chính yếu của FATF. Do đó, FATF có thể yêu cầu Việt Nam sẽ phải thực hiện các biện pháp ưu tiên nhằm triển khai khuôn khổ pháp lý về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài sản ảo. 

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành đã thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia giải quyết rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2023-2028; giải pháp của các bộ, ngành trong thực hiện Quyết định số 941/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt giai đoạn 2021 – 2025; dự thảo quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo… Các ý kiến đều chung nhận định, khi bị đưa vào Danh sách giám sát tăng cường, Việt Nam phải có hành động quyết liệt để triển khai hiệu quả.

MỘT CƠ QUAN CHỦ TRÌ, CÁC ĐƠN VỊ KHÁC PHỐI HỢP CHẶT CHẼ

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh việc hoàn thiện thể chế theo khuyến cáo của FATF không chỉ vì mục tiêu ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường, mà còn có ý nghĩa rất thiết thực trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền, hoàn thiện môi trường pháp lý chung để phòng, chống tội phạm, trong đó có công tác phòng, chống tham nhũng. Đây là công việc có ý nghĩa lâu dài cho lợi ích chung.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành phải hành động phải quyết liệt, mô tả nội dung công việc cụ thể, rõ ràng, căn cứ vào Hiến pháp, nguyên tắc, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật và truyền thống văn hóa dân tộc, đáp ứng được yêu cầu thực tế. Phải căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của từng bộ, ngành để giao nhiệm vụ cho khả thi, với nguyên tắc một việc chỉ một cơ quan chủ trì, các đơn vị khác phối hợp chặt chẽ.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì phối hợp với bộ, ngành liên quan rà soát, hoàn thiện dự thảo kế hoạch, các cam kết của Việt Nam theo chỉ định của FATF để sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Sớm trình Chính phủ phê duyệt báo cáo đánh giá rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố, ban hành kế hoạch hành động của quốc gia về giải quyết rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố cho giai đoạn tiếp theo; hoàn thiện dự thảo quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; rà soát đánh giá việc thực hiện Quyết định 941, những nhiệm vụ năm 2023 chưa hoàn thành phải đẩy nhanh trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Công an đẩy mạnh công tác điều tra rửa tiền, nguồn của tội phạm rửa tiền phù hợp với rủi ro rửa tiền đã được xác định trong báo cáo. Viện Kiểm sát, Tòa án nhân dân tối cao phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an đẩy mạnh hoạt động tư pháp, truy tố, xét xử liên quan đến tội rửa tiền, tài trợ khủng bố.

Ngân hàng Nhà nước, các Bộ: Tài chính, Tư pháp, Xây dựng, Công Thương, Thông tin và Truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra các đối tượng và báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố theo chương trình hành động, để các tổ chức quốc tế thấy được nỗ lực của Việt Nam trong phòng, chống tội phạm, trong đó có tội rửa tiền, tài trợ khủng bố, phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.