Phó tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 12/1 tuyên bố sẽ không kích hoạt Điều 25 sửa đổi trong Hiến pháp để phế truất Tổng thống Donald Trump. Trong lá thư gửi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, ông Pence cũng nói giờ là lúc cần hàn gắn dân tộc sau vụ tấn công vào tòa nhà Quốc hội vào hôm 6/1.
Theo hãng tin Bloomberg, lá thư trên của ông Pence là câu trả lời đối với "tối hậu thư" mà các nghị sỹ Dân chủ tại Hạ viện đưa ra cho ông cách đây ít hôm. Phe Dân chủ đã kêu gọi ông Pence dùng Điều 25 để phế truất ông Trump, nếu không họ sẽ tiến hành các thủ tục để đưa ông Trump ra luận tội.
Trong thư, ông Pence nói ông sẽ đề nghị Quốc hội "tránh có những hành động gây chia rẽ thêm vào thời điểm này". Ông cũng nói Điều 25 được đưa vào Hiến pháp để giải quyết tình huống Tổng thống "mất năng lực hoặc mất khả năng", đồng thời cho rằng Hạ viện đang chơi "trò chơi chính trị".
Theo dự kiến, Hạ viện Mỹ sẽ tiến hành một cuộc bỏ phiếu vào ngày 13/1 để khởi động quy trình đưa ông Trump ra luận tội lần thứ hai. Ông Trump bị luận tội lần đầu vào tháng 12/2019 với cáo buộc của phe Dân chủ về mối quan hệ của ông với Ukraine, nhưng Thượng viện đã không kết tội ông.
"Chúng ta sẽ hành động khẩn cấp, bởi vì vị Tổng thống này đại diện cho một nguy cơ rõ ràng", bà Pelosi viết trong một bức thư gửi các nghị sỹ Dân chủ ở Hạ viện vào cuối tuần vừa rồi. "Nỗi sợ về cuộc tấn công tiếp diễn vào nền dân chủ của chúng ta do vị Tổng thống này gây ra đang tăng lên, và bởi vậy cần phải hành động ngay lập tức".
Tuần trước, ông Pence bác lời kêu gọi của ông Trump về phủ nhận kết quả bầu cử, nói rằng hành động như vậy là vi hiến. Động thái của ông Pence khiến ông Trump giận dữ và phe Dân chủ lấy làm mừng, hy vọn rằng ông Pence sẽ kêu gọi nội các dùng Điều 25 để phế truất ông Trump sau vụ bạo loạn ở Capitol Hill. Tuy nhiên, ông Pence đã thể hiện rõ quan điểm không hành động như mong muốn của phe Dân chủ.
Không phải nhân vật Cộng hòa nào cũng đứng về phía ông Trump. Nghị sỹ Liz Cheney, nhân vật số 3 của Đảng Cộng hòa ở Hạ viện, ngày 12/1 nói sẽ gia nhập cùng các nghị sỹ Dân chủ và bỏ phiếu ủng hộ việc luận tội Tổng thống.
"Vào ngày 6/1/2021 đã diễn ra một cuộc tấn công bạo lực vào Capitol nhằm cản trở quy trình dân chủ và việc kiểm phiếu bầu tổng thống của đại cử tri. Tổng thống Mỹ đã tập hợp và kích động cuộc tấn công này. Tất cả những gì diễn ra là đều do ông ấy", bà Cheney viết trong một tuyên bố.
Nếu ông Trump bị Hạ viện luận tội, Thượng viện sẽ kết tội ông nếu hội đủ 2/3 số phiếu thuận. Trong cuộc luận tội năm 2019, ông Trump đã thoát hiểm vì chỉ có duy nhất một thượng nghị sỹ Cộng hòa là Mitt Romney về phe với Đảng Dân chủ chống lại ông.
Nhiều khả năng Thượng viện không thể hoàn tất việc xét xử ông Trump trước khi ông chính thức hết nhiệm kỳ vào ngày 20/1. Tuy nhiên, phe Dân chủ vẫn quyết đưa ông ra luận tội vì quy trình này có thể bao gồm một cuộc bỏ phiếu nhằm cấm ông ra tranh cử thêm lần nữa.
Đối mặt với nguy cơ bị luận tội, ông Trump ngày 12/1 nói rằng những phát biểu của ông trước vụ bạo loạn ngày 6/1 là "hoàn toàn phù hợp".
"Nếu các bạn xem lại bài phát biểu của tôi, sẽ thấy những gì tôi nói là hoàn toàn phù hợp", ông Trump nói, phủ nhận cáo buộc của phe Dân chủ rằng ông kích động người ủng hộ ông kéo tới tòa nhà Quốc hội để gây bạo loạn.
Sau gần 1 tuần im lặng, các tướng lĩnh quân đội Mỹ cũng đã lên tiếng về vụ bạo loạn trên. Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân ra một tuyên bố chung nói rằng vụ bạo loạn là một cuộc tấn công và quy trình hiến pháp Mỹ và chống lại pháp luật.
Google translate