Rúp Nga tràn ngập miền Đông Ukraine

Trong lúc lệnh ngừng bắn tiếp tục được duy trì ở miền Đông Ukraine, đồng Rúp Nga trở thành đồng tiền ngày càng được sử dụng phổ biến ở hai nước cộng hòa tự xưng tại đây.

Hãng tin Bloomberg cho biết, ở Donetsk - thành phố lớn nhất của vùng xung đột ở miền Đông Ukraine, các siêu thị đã mở ra các quầy thanh toán chỉ nhận đồng Rúp để phục vụ các binh sỹ xếp hàng cùng với các cụ hưu trí. Vé xe bus và tàu điện có in giá bằng đồng Hryvnia của Ukraine và cả đồng Rúp Nga.

Các nhân viên trạm xăng được trả lương bằng đồng Rúp bởi đây là đồng tiền mà các khách hàng là binh sỹ nổi dậy trả khi đổ xăng cho những chiếc xe jeep.

“Các cửa hàng cũng đều nhận thanh toán bằng Rúp”, Natalya, một thợ làm tóc 36 tuổi, cho biết khi đang mua thực phẩm. “Không phải lúc nào họ cũng có tiền lẻ để trả lại, nhưng họ có thể bù bằng kẹo cao su hoặc bật lửa”.

Theo nhận định của Bloomberg, sự xâm nhập của đồng Rúp vào miền Đông Ukraine cho thấy khu vực này đang dần rời xa khỏi sự kiểm soát của Chính phủ ở Kiev, cho dù thỏa thuận hòa bình do Đức, Pháp và Nga đứng ra làm trung gian kêu gọi Ukraine - quốc gia hơn 40 triệu dân - duy trì sự thống nhất.

Lãnh đạo phe ly khai hiện chưa đưa ra kế hoạch về loại tiền tệ cho hai nước cộng hòa tự xưng. Tuy vậy, tiền tệ ở các nước Liên Xô cũ, từ Georgia tới Moldova cho thấy, sự dịch chuyển tương tự như đang diễn ra ở miền Đông Ukraine có thể giúp cho lực lượng nổi dậy thân Nga bám rễ sâu hơn.

“Sự phổ biến gia tăng của đồng Rúp ở miền Đông Ukraine là một dấu hiệu nữa cho thấy Nga sẽ giữ quyền kiểm soát thực tế đối với những khu vực mà quân nổi dậy đang chiếm giữ”, ông Cliff Kupchan, Chủ tịch Eurasia Group ở New York, nhận xét. “Chừng nào các bên thực thi thỏa thuận ngừng bắn, thì cả đồng Rúp và đồng Hryvnia cùng được sử dụng, còn nếu không, sẽ chỉ còn lại đồng Rúp”.

Hai vùng ly khai của Georgia là Abkhazia và Nam Ossetia, nơi Nga hậu thuẫn lực lượng ly khai đã nhiều năm qua, sử dụng Rúp là đồng tiền chính. Vùng ly khai Transnistria của Moldova thì sử dụng đồng Rúp của riêng mình. Không lâu sau khi sáp nhập Crimea ly khai khỏi Ukraine vào tháng 3 năm ngoái, Nga đã đưa đồng Rúp trở thành đồng tiền chính thức ở bán đảo này.

Ukraine là nơi duy nhất trên thế giới mà việc đồng Rúp mất giá 46% so với đồng USD trong năm 2014 không khiến đồng tiền này giảm bớt sức hấp dẫn. Năm ngoái, đồng Hryvnia mất giá 48%, trở thành đồng tiền rớt giá “thảm” nhất thế giới trong cả hai năm 2013 và 2014.

Từ đầu năm đến nay, đồng Rúp đã phục hồi lại được một phần giá trị mất mát trong năm ngoái, với tháng 4 là tháng tăng giá mạnh nhất từng được ghi nhận của Rúp.

Ở Donetsk, Rúp được đón nhận nhiệt tình. Hầu hết các cửa hiệu và công ty đều chấp nhận Rúp. Còn ở các khu vực do quân nổi dậy kiểm soát, các máy rút tiền tự động ATM không còn nhả đồng Hryvnia, buộc người dân địa phương phải đi tới những khu vực khác của Ukraine để rút tiền.

Theo ông Andrei Purgin, thủ lĩnh nước cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng, sự khan hiếm tiền Hryvnia trở nên trầm trọng do lệnh hạn chế đi lại mà Chính phủ ở Kiev đưa ra là một lý do dẫn tới sự cần thiết phải có một chế độ tiền tệ khác cho miền Đông Ukraine. Theo ông Purgin, đồng Rúp cũng giúp ích cho người dân miền Đông trong lúc nhu cầu hàng hóa Nga ở đây gia tăng.

“Chúng tôi thấy các sản phẩm của Nga đang thế chỗ hàng Ukraine trong các cửa hiệu ở Donetsk, nhưng đồng Hryvnia sẽ không biến mất hoàn toàn vì còn có các mối liên hệ vùng. Mọi người vẫn đi lại giữa các vùng”, ông Purgin phát biểu.

Ở Donetsk, lực lượng nổi dậy cũng đã bắt đầu trả lương hưu bằng đồng Rúp cho một số đối tượng sau khi Chính phủ ở Kiev cắt nguồn công quỹ cho vùng này. “Tôi chẳng bận tâm đó là Rúp”, cụ bà Fedor 67 tuổi nói. “Chúng tôi đã không được nhận lương hưu 10 tháng rồi, nên rất mừng nếu có lương cho dù đó là tiền gì”.

Tại nước cộng hòa nhân dân tự xưng Lugansk, đồng Rúp chiếm 85% hoạt động thanh toán, trong khi đồng Hryvnia chỉ chiếm 12% và đồng USD chiếm phần còn lại.

Ngân hàng Trung ương Ukraine nói rằng, đồng Hryvnia là đồng tiền hợp pháp duy nhất ở nước này. Và tuy đồng Rúp ngày càng phổ biến, đồng USD được găm giữ và nền kinh tế sa sút, đồng Hryvnia vẫn là đồng tiền chính ở Donetsk ở thời điểm hiện tại.