Tân Tổng thống Philippines trong mắt Đại sứ Việt Nam

“Tôi đã gặp Tổng thống Rodrigo Duterte và ông có nói một câu mà tôi ghi nhớ mãi, đó là ông ấy rất khâm phục và kính trọng nhân dân Việt Nam, và sẽ cố gắng học tập phương cách của người Việt Nam trong việc xử lý nhiều vấn đề quốc tế”, Đại sứ Việt Nam tại Philippines Trương Triều Dương chia sẻ bên lề hội nghị ngoại giao lần thứ 29, hôm 23/8.

Một người rất bộc trực

Theo ông, tình hình Philippines sau khi ông Rodrigo Duterte nhậm chức Tổng thống có gì đáng chú ý?

Ông Duterte đang nhận được sự ủng hộ cao của dân chúng, có thể do ông ấy xuất phát từ tầng lớp bình dân, thể hiện nhiều nguyện vọng của người dân.

Ngoài ra, ông đang tập trung vào hai mũi nhọn: chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm buôn, sử dụng ma tuý và chống tham nhũng.

Người dân về cơ bản phấn khởi khi tệ nạn ma túy giảm hẳn và có hơn 500 nghìn người ra đầu thú là đã sử dụng hoặc liên quan đến mua bán ma túy.

Bên cạnh đó chiến dịch chống tham nhũng của ông ấy cũng được tiến hành rất mạnh mẽ. Nhiều quan chức cao cấp đang nằm trong tầm ngắm, và người dân Philippines cũng vui mừng với điều này.

Tuy nhiên việc cho phép lực lượng cảnh sát có thể ở mức độ nào đó bắn hạ các nghi phạm không cần xét xử đã gây ra những lo ngại trong cả giới chức Philippines. Một số nghị sĩ lo lắng hành động như vậy có thể dẫn tới bị lạm dụng…

Chúng tôi chưa dám bình luận gì hơn, còn phải đợi thêm một thời gian nữa mới có thể đánh giá được.

Ông đánh giá thế nào về tuyên bố của tân Tổng thống Rodrigo Duterte sau phán quyết của Tòa Trọng tài về biển Đông mới đây?

Phải nói ông Duterte là một người rất bộc trực trong phát ngôn, luôn nói thẳng những suy nghĩ của mình.

Điều quan trọng nhất là ông ấy vẫn coi phán quyết của Tòa Trọng tài là cơ sở để đàm phán với Trung Quốc trong thời gian tới.

Tôi nghĩ rằng đây là một điều rất khôn ngoan. Tôi cảm thấy ông ấy đang lựa chọn một giải pháp mang tính hoà bình cho tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc ở biển Đông.

Ông ấy cũng vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ tốt với Mỹ. Với chính sách tương đối cân bằng như vậy, trong tương lai khả năng Philippines đàm phán với Trung Quốc là rất có thể xảy ra. Nhưng về lĩnh vực gì, mức độ đến đâu chúng ta còn phải chờ đợi.

Tuy nhiên, chúng tôi tin rằng họ có thể xuất phát từ đàm phán hợp tác đánh bắt cá.

Bên cạnh đó, ông ấy cũng có những phát biểu liên quan đến Liên hiệp quốc, quan hệ với Mỹ…, nhưng tất cả những gì ông ấy nói còn phải chờ đợi để xem xét tiếp sau đó là điều gì.

Đàm phán hòa bình nên được khuyến khích

Theo ông, Việt Nam rút ra được điều gì gì từ vụ kiện của Philippines với Trung Quốc liên quan đến biển Đông?

Điều đầu tiên có thể nói là chính nghĩa luôn chiến thắng, mà chúng ta có chính nghĩa, vì thế hiện giờ chúng ta vẫn bảo lưu quyền của chúng ta để xử lý những tranh chấp với Trung Quốc ở biển Đông.

Về cơ bản, Việt Nam và Philippines có phương cách ứng xử tương đối giống nhau, chỉ có một điểm khác chưa là Việt Nam chưa đưa những tranh chấp với Trung Quốc ra tòa quốc tế.

Nhưng điều đó không có nghĩa là Việt Nam từ bỏ quyền đó của mình.

Điều quan trọng nhất chúng ta theo đuổi từ trước đến nay, đó là kiên quyết kiên trì tìm cách giải quyết những bất đồng trong quan hệ với các nước kể cả tranh chấp ở biển Đông bằng những biện pháp hòa bình. Việc đưa những tranh chấp ra tòa quốc tế cũng chính là một biện pháp hòa bình.

Một số chuyên gia lo ngại Philippines và Trung Quốc có thể “đi đêm” với nhau về vấn đề biển Đông, thưa ông?

Tôi không bình luận về vấn đề này, vì tất cả những điều đó chỉ có tính chất ước đoán. Tôi nghĩ rằng, có “đi đêm” hay không, thì cuối cùng mọi thứ cũng sẽ lộ ra hết.

Chúng ta không bao giờ phản đối các nước khác sử dụng các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp trong đó có việc đàm phán thương lượng. Những xung đột tranh chấp mang tính chất song phương thì giải quyết song phương, những vấn đề đa phương thì giải quyết bằng biện pháp đa phương.

Tôi nghĩ rằng đàm phán để giải quyết các xung đột bằng biện pháp hòa bình là điều nên được khuyến khích.

Nhưng, Việt Nam luôn phải chuẩn bị và cảnh giác với tất cả các khả năng có thể xảy ra, và Việt Nam có thể làm được điều đó.

Sau khi Tòa Trọng tài ra phán quyết về vụ kiện biển Đông, ông có gặp và trao đổi gì với phía Philippines?

Tôi chủ yếu gặp Chánh án Tòa án Tối cao và Bộ trưởng Ngoại giao của Philippines, đó là những người bạn thân thiết của  tôi.

Việt Nam và Philippines luôn hợp tác và trao đổi trên rất nhiều diễn đàn khác nhau. Hai nước từ xưa đến nay luôn có thông báo với nhau về những vấn đề tình hình liên quan đến biển Đông, hành động ứng phó mỗi nước cũng có trao đổi với nhau.

Còn về diễn đàn đa phương thì chúng ta luôn hợp tác rất tốt đặc biệt ở ASEAN. Hai nước là đối tác chiến lược, mà đã là đối tác chiến lược thì có rất nhiều vấn đề để trao đổi với nhau.

Sau hội nghị G20, có nhiều lo ngại Trung Quốc sẽ có những hành động cứng rắn ảnh hưởng đến hòa bình ổn định ở biển Đông, ông nghĩ thế nào?

Nhận định đó có thể là đúng. Hoạt động bồi đắp và quân sự hoá của của Trung Quốc đang làm ảnh hưởng đến môi trường biển rất nặng nề, và Philippines có những thống kê rất rõ ràng đầy đủ về vấn đề này.

Điều lo ngại là nếu những hành động đó tiếp tục xảy ra, thì môi trường sống ở biển Đông sẽ còn tiếp tục bị phá hủy một cách nghiêm trọng.