Chiều 10/5, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch. Cho ý kiến tại tổ về nội dung, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, lần này sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch trước mắt là để phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính; đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền theo chủ trương của Đảng.
Đối với các nội dung còn có nhiều ý kiến khác nhau, chưa được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng thì cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá tổng kết thực tiễn khi sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch.
ĐẨY MẠNH PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN TRONG QUY HOẠCH
Tại Kỳ họp này, nếu Quốc hội thông qua sẽ thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp là cấp tỉnh, cấp xã. Do đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch để đảm bảo hệ thống quy hoạch tích hợp và đồng bộ, đảm bảo liên kết giữa quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn.
“Chúng ta phải quy định rõ cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành và các địa phương trong lập, thẩm định và thực hiện quy hoạch; tăng cường yếu tố phát triển bền vững, và ứng dụng chuyển đổi số trong quy hoạch”.
Nhấn mạnh việc đảm bảo tính minh bạch trong quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội đề nghị việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch lần này cần phải quy định rõ về việc công khai thông tin quy hoạch, lấy ý kiến nhân dân đặc biệt là các nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp trong quy hoạch.
“Cần phải tăng cường cơ chế thực thi, giám sát, thiết lập cơ chế giám sát độc lập để đảm bảo quy hoạch không bị điều chỉnh tùy tiện vì lợi ích cục bộ. Nếu không có tính minh bạch, tính công khai, đồng bộ thì quy hoạch sẽ liên tục bị thay đổi”.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ Quốc hội, Hội đồng nhân dân các địa phương, Mặt trận, các đoàn thể và nhân dân tăng cường giám sát thì việc triển khai quy hoạch sẽ thực hiện tốt, khả thi.
Về hệ thống quy hoạch, theo Chủ tịch Quốc hội, trường hợp bổ sung quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành vào hệ thống quy hoạch nhưng không thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thì việc lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải thực hiện theo quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan, do đó, cần có phương án xử lý để tránh mâu thuẫn, chồng chéo, xung đột giữa các luật có thể phát sinh.
Về phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Dự thảo Luật đã có những đổi mới mạnh mẽ, thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.
Theo đó, phân cấp thẩm quyền của Quốc hội cho Chính phủ trong việc xác định các vùng cần lập quy hoạch vùng và quyết định quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia; Phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định danh mục các dự án ưu tiên đầu tư trong kế hoạch thực hiện quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch tỉnh;
Phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh đối với quy hoạch thời kỳ 2021- 2030 để đáp ứng yêu cầu về sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị đánh giá cụ thể những vướng mắc trong thực tiễn dẫn đến cần phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch. “Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với Bộ Tài chính để rà soát những vướng mắc ở quá khứ, hiện tại và dự đoán tương lai để chúng ta tháo gỡ.
Riêng đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, trường hợp cần phân cấp cho Chính phủ thì cần nghiên cứu để tích hợp một số nội dung quan trọng của 02 quy hoạch này vào nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia, bảo đảm quyền giám sát, quyết định của Quốc hội đối với các nguồn lực đặc biệt, có tầm quan trọng quốc gia.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, do quy hoạch là lĩnh vực rộng, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch cần được xem xét trong tương quan với các luật khác đã được thông qua như Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Địa chất và khoáng sản, Luật Biển Việt Nam... để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.
CÓ NÊN QUY ĐỊNH DANH MỤC DỰ ÁN ĐẦU TƯ ƯU TIÊN TRONG HOẠCH?
Thảo luận dự thảo luật tại tổ, đại biểu Tạ Đình Thi, đoàn Tp.Hà Nội tán thành với việc tăng cường phân cấp phân quyền nhằm phát huy tính chủ động của các bộ ngành, địa phương. Trong dự thảo hiện có điều chỉnh thẩm quyền giữa các cấp nhưng đại biểu đề nghị cần phải tiếp tục nghiên cứu mở rộng một cách hợp lý việc phân cấp cho các địa phương theo nguyên tắc địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Ngoài ra, khi tổ chức lại các đơn vị hành chính thì không gian phát triển của các địa phương sẽ rất khác. “Do đó cần nghiên cứu tiếp tục có điều chỉnh mở rộng một cách hợp lý về phân cấp cho các địa phương trong công tác lập, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch. Đồng thời quy định rõ trách nhiệm của địa phương và bảo đảm việc phân không ảnh hưởng đến tính thống nhất của hệ thống quy hoạch quốc gia. Việc phân cấp cũng phải đảm bảo theo nguồn lực và các điều kiện thực hiện”, đại biểu nêu.
Quan tâm nhiệm vụ lập quy hoạch, đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn Tp.Hà Nội đề nghị trong nhiệm vụ lập quy hoạch không cần quy định chi tiết làm những nội dung gì. Trong phần nhiệm vụ lập quy hoạch chỉ nên xác định tên quy hoạch, phạm vi, không gian, thời gian và cơ quan chịu trách nhiệm. Khi đó việc phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch sẽ nhanh hơn. Vừa qua, thời gian phê duyêt được một nhiệm vụ quy hoạch thường mất hơn 1 năm.
Về quy định tổ chức tư vấn lập quy hoạch, luật hiện nay quy định đơn vị chịu trách nhiệm lập quy hoạch thuê đơn vị tư vấn lập theo quy định của Luật Đấu thầu. Tuy nhiên, trong dự thảo luật lần này đề xuất quy định “có thể thuê”, điều này có nghĩa đơn vị chịu trách nhiệm lập quy hoạch có thể tự lập mà không phải thuê tư vấn.
Theo đại biểu, mặc dù thực tế việc thuê tư vấn lập quy hoạch là rất khó nhưng nếu để các đơn vị tự lập quy hoạch sẽ xảy ra một số vấn đề. Tư vấn lập quy hoạch là một nhiệm vụ chuyên mô sâu, đòi hỏi phải có căn cứ khoa học về quy hoạch. Việc tự lập quy hoạch có thể dẫn đến tình trạng theo ý của quản lý, phương án có thể mang tính nhiệm kỳ.
Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần giữ lại quy định thuê tư vấn lập quy hoạch. Trong trường hợp không thuê được tư vấn sẽ sử dụng các cơ quan chức năng để lập quy hoạch.
Một điểm mới quy định kế hoạch thực hiện quy hoạch sau khi có phương án quy hoạch được phê duyệt, dự thảo phân cấp cho cơ quan cấp dưới thực hiện. Tuy nhiên, việc dự thảo luật phân cấp lập các danh mục dự án ưu tiên đầu tư, theo đại biểu trong quá trình xây dựng quy hoạch không thể lập được danh mục dự án ưu tiên.
“Tại sao trong quá trình nghiên cứu, đánh giá kỹ mà các đơn vị tư vấn lập quy hoạch không thể lập được danh mục dự án ưu tiên đầu tư?”. Nêu vấn đề, đại biểu đoàn Hà Nội phân tích, việc lập một dự án đầu tư phải đánh giá nhu cầu thị trường, các yếu tố tác động, nguồn lực, từ đó mới có thể xác định phạm vi, quy mô và tính chất dự án. Như thế, dự án đầu tư chỉ được xuất hiện khi có nhu cầu đầu tư và cơ quan sẵn sàng đầu tư.
“Do đó, trong quá trình xây dựng cho 5-10 năm sau thì không thể đánh giá được dự án, không thể có danh mục dự án cụ thể. Tuy nhiên, thực tế đây là vấn đề được quan tâm nhất trong quá trình lập quy hoạch”, đại biểu nói.
Với những phân tích trên, đại biểu cho rằng không nên quy định danh mục dự án đầu tư ưu tiên mà chỉ quy định các định hướng ưu tiên đầu tư.
Google translate