Lần đầu tiên, Elon Musk đã thể hiện sự bức xúc trước hành động của EU. Nguyên nhân là vì công ty ô tô điện Tesla của ông đã bị loại khỏi danh sách các công ty đang bị Ủy ban Châu Âu điều tra trong cuộc điều tra về trợ cấp của Trung Quốc dành cho các công ty xe điện khi khối này cố gắng tự bảo vệ mình trước làn sóng nhập khẩu ngày càng tăng của Trung Quốc.
Ủy ban châu Âu mới đây tái khẳng định lựa chọn tạm thời của mình trong quyết định cuối cùng vào thứ Sáu cuối tuần qua.
Tesla cho đến nay là nhà xuất khẩu xe điện lớn nhất từ Trung Quốc sang châu Âu nên muốn tham gia vào cuộc điều tra trợ cấp của EU. Các luật sư của họ lập luận rằng nếu bị loại trừ, gã khổng lồ xe điện của Mỹ có thể đối mặt với mục tiêu bị đối xử không công bằng bởi thuế đối kháng áp đặt dựa trên các khoản trợ cấp của Trung Quốc dành cho các công ty khác. Thuế đối kháng hay còn là “thuế chống trợ cấp” là khoản thuế bổ sung (ngoài thuế nhập khẩu thông thường) đánh vào sản phẩm nước ngoài được trợ cấp vào nước nhập khẩu.
“Quyết định của Ủy ban loại trừ nhà sản xuất xuất khẩu lớn nhất cho đến nay khỏi mẫu là hoàn toàn chưa từng có và không thể đứng vững được”, giới chuyên gia cho biết. “Việc không bao gồm Tesla là "hoàn toàn vô lý" vì họ xuất khẩu nhiều hơn ba công ty được chọn sang châu Âu””.
Theo báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, trong sáu tháng đầu năm 2023, Tesla chiếm 39% tổng lượng xuất khẩu xe điện từ Trung Quốc so với 26,3% của SAIC và 16% của BYD, Geely là 1,5%.
Thực tế có lý do thương mại hợp lý khiến Tesla muốn có tên trong danh sách của EU.
Nếu Ủy ban tìm thấy bằng chứng về trợ cấp ở ba nhà sản xuất đó, họ sẽ tính mức thuế bổ sung trung bình áp dụng cho tất cả xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, ngay cả những xe như Tesla không nằm trong mẫu.
Người phát ngôn của Ủy ban Olof Gill cho biết: “Ủy ban không tự động lấy mẫu tất cả các công ty muốn được lấy mẫu”.
Theo ghi chú của Ủy ban gửi tới “các bên quan tâm”, Ủy ban đã lựa chọn các công ty mẫu dựa trên khối lượng xuất khẩu của họ cũng như các thông tin khác bao gồm khả năng đủ điều kiện nhận trợ cấp của họ.
Tuy nhiên, theo các luật sư có trụ sở tại Brussels của Tesla, đây là một sự khác biệt so với thông lệ. Trong ghi chú gửi Ủy ban, họ lập luận rằng trong một số cuộc điều tra trước đây, cơ quan điều hành EU đã “từ chối rõ ràng” việc dựa vào các tiêu chí khác ngoài khối lượng xuất khẩu để chọn mẫu các nhà sản xuất xuất khẩu. Và hậu quả có thể sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Tesla.
Matthias Schmidt, một nhà phân tích ô tô độc lập cho biết, các công ty Trung Quốc có thể đã nhận được hỗ trợ tài chính từ Bắc Kinh để mang lại cho họ lợi thế trên thị trường toàn cầu và trong nước, đồng thời cho biết thêm rằng Tesla có thể không được hưởng lợi tương đương từ những khoản trợ cấp như vậy. Ông nói, việc Tesla “thất vọng cay đắng” là điều dễ hiểu. Hãy coi đó như một hình phạt tập thể về mặt kinh tế.
Schmidt cho rằng có một lý do chính đáng khác để EU loại Tesla khỏi danh sách. Việc khiến ô tô sản xuất tại Trung Quốc trở nên đắt hơn có thể buộc họ phải mở rộng sản xuất ở châu Âu. Công ty sản xuất Model Y tại một nhà máy lớn ngay bên ngoài Berlin, trong khi tất cả xe Model 3 đều được sản xuất tại Trung Quốc.
Schmidt nói: “Đây có thể là một cách cho thấy họ thoái vốn ở Trung Quốc và tái đầu tư thêm sản xuất ở châu Âu, tạo ra một số việc làm rất cần thiết ở châu Âu. Đây cũng sẽ là lời kêu gọi Tesla chuyển hoạt động sản xuất Model 3 của Châu Âu từ Trung Quốc sang Châu Âu”.
Tesla đã báo cáo thu nhập quý 3 yếu hơn dự kiến vào ngày 18 tháng 10, bao gồm thu nhập ròng giảm 44% so với cùng kỳ xuống còn 1,85 tỷ USD. Tesla cũng báo cáo thu nhập trên mỗi cổ phiếu hàng quý thấp nhất trong hai năm.
Tesla cũng xác nhận rằng họ đang phải đối mặt với một số cuộc điều tra từ Bộ Tư pháp Mỹ, tập trung vào các loại xe được quảng cáo và khả năng lạm dụng lợi ích cá nhân của Musk.
Gã khổng lồ xe điện đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt ở Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Tháng 9, doanh số bán hàng của Tesla đã giảm gần 11% so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù công ty đang bắt đầu cuộc chiến giá cả kéo dài cả năm với các đối thủ như BYD và Nio.
Công ty hiện đang gặp khó khăn trong việc cố gắng cân bằng tỷ suất lợi nhuận với việc giảm giá. Tesla cho biết họ sẽ tăng giá mẫu SUV Model Y tại Trung Quốc thêm khoảng 2.000 USD.
Bill Russo, một nhà phân tích xe điện có trụ sở tại Thượng Hải, nhận định: “Đây là một nỗ lực nhằm nâng cao giá bán trung bình của phân khúc cao cấp”. Ông gợi ý rằng người tiêu dùng các mẫu xe cao cấp của Tesla có thể ít quan tâm đến giá cả hơn.
Cuộc điều tra của EU, chính thức được khởi động vào ngày 4 tháng 10, đang cố gắng xác định xem liệu các nhà sản xuất ô tô điện ở Trung Quốc có nhận được trợ cấp không công bằng hay không. Trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times vào cuối tháng 9, Ủy viên Thương mại EU Valdis Dombrovskis cho biết có “bằng chứng sơ bộ đầy đủ” để biện minh cho cuộc điều tra và cảnh báo rằng nó có thể không chỉ giới hạn ở các nhà sản xuất Trung Quốc. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cũng phàn nàn rằng trợ cấp của nhà nước Trung Quốc đang giữ giá ở mức thấp một cách “giả tạo”.
Tesla có hoạt động rất lớn ở Trung Quốc. Sản lượng tại gigafactory ở Thượng Hải đã vượt qua nhà máy của công ty ở Fremont, California, vào năm 2021. Tesla đã sản xuất chiếc xe điện thứ 2 triệu tại Thượng Hải vào tháng 9, mặc dù chỉ mới bắt đầu hoạt động vào cuối năm 2019.
Tesla chiếm 39% tổng xuất khẩu xe điện từ Trung Quốc trong sáu tháng đầu năm nay, theo dữ liệu do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tổng hợp. Trung Quốc hiện đã vượt qua Đức và Nhật Bản để trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.
Bắc Kinh giúp thúc đẩy sản xuất xe điện trong nước thông qua các chính sách như trợ cấp sản xuất, đất đai và các khoản vay giá rẻ cũng như trợ cấp. Theo một ước tính từ công ty tư vấn AlixPartners, trợ cấp cho xe điện và xe hybrid của Trung Quốc lên tới 57 tỷ USD từ năm 2016 đến năm 2022.
Google translate