Thị trường ôtô: Triển lãm khép lại, nhiều điều mở ra

Chiều 23/11, triển lãm ôtô lớn nhất trong năm, Vietnam Motor Show 2009 chính thức khép lại sau 5 ngày sôi động.

Diễn ra trong bối cảnh thị trường nhiều biến động và ngành công nghiệp ôtô trong nước đối mặt nhiều thách thức, Vietnam Motor Show 2009 cũng đã được các thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) “mượn” để thể hiện nhiều điều.

Nhắm đến xe “xanh”

Có lẽ điểm mới và ấn tượng nhất của kỳ triển lãm lần này chính là sự xuất hiện của các mẫu xe thân thiện với môi trường.

Trên thế giới, khái niệm “xe xanh” đã trở nên quen thuộc và một số loại hình xe “xanh” đang trở thành lựa chọn hàng đầu của người dân. Ví dụ như ở Mỹ, Nhật Bản và châu Âu, các loại xe lai hybrid (xăng kết hợp điện) và xe điện xuất hiện trên đường phố với tốc độ ngày càng nhanh.

Tuy nhiên tại Việt Nam, xe “xanh” vẫn còn là loại phương tiện giao thông khá xa lạ với đa phần người dân. Cũng chỉ thời gian gần đây mới xuất hiện một số ít xe loại này song chủ yếu đều thuộc sở hữu của các “đại gia” do mức giá quá cao. Những chiếc xe này hầu hết đều mang thương hiệu cao cấp Lexus và mức giá cũng không dưới 3 tỷ đồng.

Điểm khác biệt là tại các nước phát triển, xe “xanh” đã có khung pháp lý rõ ràng với những ưu đãi lớn. Ngoài ưu đãi cho các nhà sản xuất, người dân sử dụng các loại xe này cũng được miễn hoặc giảm nhiều loại thuế và phí sử dụng. Trong khi tại những quốc gia này, giá xe không phải là “vấn đề” mà thuế và phí sử dụng được đánh rất cao mới là điều người dân quan tâm.

Còn tại Việt Nam, các loại thuế đánh vào xe hơi hiện đang tập trung vào một đầu mối là doanh nghiệp dẫn đến giá xe cao hơn rất nhiều so với mặt bằng chung. Trong khi đó, thuế và phí sử dụng lại rất thấp. Vì vậy, khi giá xe cao dẫn đến việc người dân hầu như không có cơ hội lựa chọn.

Thậm chí cho đến nay, loại hình xe hybrid vẫn còn đang gặp trở ngại về khung pháp lý khi việc đánh giá tỷ lệ sử dụng giữa xăng và điện còn khó khăn để có thuế áp dụng mức thuế suất thuế nhập khẩu cụ thể, từ đó doanh nghiệp có thể xây dựng mức giá bán chi tiết trước khi đưa ra thị trường.

Còn đối với xe điện, loại phương tiện mà các tập đoàn xe hơi lớn đang tập trung nghiên cứu và phát triển thậm chí còn chưa được nghĩ tới.

Trong một cuộc trao đổi với Phó chủ tịch phụ trách khu vực châu Á - Thái Bình Dương và châu Phi của tập đoàn Nissan, ông này cho biết bản hãng đang rất muốn đưa xe điện, loại xe đang là thế mạnh của tập đoàn, sang Việt Nam. Tuy nhiên, Nissan vẫn chưa nhận được sự đồng ý từ phía Chính phủ Việt Nam.

Một số chuyên gia cho rằng, sở dĩ Việt Nam chưa “tính” tới xe điện mặc dù việc lưu hành loại xe này đem lại rất nhiều lợi ích (tiết kiệm nhiên liệu, bảo vệ môi trường…) là do hạ tầng giao thông và đặc biệt là hệ thống điện chưa thể đáp ứng.

Vì vậy, việc 4 thành viên VAMA là Toyota, Mercedes-Benz, Mitsubishi và Honda giới thiệu 4 mẫu xe “xanh” tại Vietnam Motor Show 2009, ngoài mục đích trình diễn công nghệ thế mạnh của mình còn nhắm đến mục tiêu quan trọng hơn, là gửi thông điệp đến các nhà hoạch định chính sách về việc đưa xe “xanh” trở thành loại phương tiện phổ thông và ưu tiên tại Việt Nam.

Xe chiến lược và tương lai ngành ôtô

Một bất ngờ khá thú vị là sau khi Bộ Công thương đề xuất lên Chính phủ về xe chiến lược cho ngành công nghiệp ôtô Việt Nam chưa lâu thì tại Vietnam Motor Show 2009, Toyota đã trưng bày một mẫu xe đáp ứng các tiêu chuẩn “chiến lược”.

Đó là Avanza, mẫu xe được tạm nhập từ Indonesia, mẫu xe đáp ứng được các tiêu chí quan trọng là 6-9 chỗ ngồi và dung tích xi-lanh thực tế dưới 1.5 lít.

Hiện sự góp mặt của Toyota Avanza tại Vietnam Motor Show 2009 vẫn đang nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ phía người dân và kể cả là các thành viên khác trong VAMA. Có lẽ cùng vì vậy mà bản thân Toyota Việt Nam cũng “ngại” khi giới truyền thông nhắc nhiều đến sự xuất hiện của Avanza.

Mặc dù vậy, mẫu xe “chiến lược” này cũng gợi mở nhiều điều về việc lựa chọn loại hình xe chiến lược mà Bộ Công thương đề xuất. Đó là về tính khả thi của kỹ thuật trong sản xuất, về nhu cầu đa dụng đối với người dân sử dụng xe hơi và về mục tiêu tiết kiệm nhiên liệu, bảo vệ môi trường khi động cơ xe nhỏ lại.

Trong một cuộc trao đổi với báo giới, Phó vụ trưởng Vụ Công nghiệp năng (Bộ Công thương), cho rằng để Việt Nam có được ngành công nghiệp ôtô thì không thể không “làm gì đó” mà cụ thể là phát triển một loại xe chiến lược. Đến nay, đề xuất của Bộ Công thương vẫn đang là… đề xuất nên việc lựa chọn hay không sẽ còn phụ thuộc vào ý kiến của các nhà sản xuất và Chính phủ.

Khởi động “mùa” mới

Không phải ngẫu nhiên mà VAMA lại chọn tổ chức triển lãm vào cuối năm. Thực tế, thời điểm các kỳ Vietnam Motor Show diễn ra luôn là lúc thị trường bước vào giai đoạn sôi động nhất đồng thời cũng là sự chuẩn bị cho một năm mới.

Vì vậy, các hãng xe tham gia triển lãm luôn tận dụng hết khả năng để đem đến khách tham quan những cuộc trình diễn hoành tráng và ấn tượng cũng số lượng sản phẩm lớn, đa dạng.

Tại Vietnam Motor Show 2009, số lượng mẫu xe mới cả sản xuất trong nước lẫn nhập khẩu được trưng bày lớn nhất từ trước đến nay.

Trong đó, điểm đáng chú ý là có rất nhiều mẫu xe bắt đầu, chuẩn bị hoặc đang trong quá trình thăm dò nhu cầu để các hãng tung ra thị trường. Có thể kể đến một số mẫu xe điển hình như Mercedes-Benz C250 CGI Blue Efficiency, S-Class 2010, SLK200K hay E63 AMG; Ford Fiesta; Toyota Avanza; Mitsubishi Lancer EX…

Hiện thị trường ôtô Việt Nam đang ở vào giai đoạn “nóng” với hiện tượng nhiều mẫu xe hết hàng bởi cuộc chạy đua của người dân trước khi thuế giá trị gia tăng và phí trước bạ tăng trở lại mức cũ (10% và 12%).