Trung Quốc chống tham nhũng: Trước “đả hổ”, nay “đập muỗi”

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình - người đã ví chiến dịch chống tham nhũng mạnh tay ở nước này với “đả hổ, diệt ruồi” - đang chỉ đạo cơ quan chức năng thực hiện thêm việc “đập muỗi”.
 
Hãng tin Bloomberg cho biết, từ “đập muỗi” đã được truyền thông Trung Quốc sử dụng nhiều trong thời gian gần đây để chỉ sáng kiến mới về chống tham nhũng ở các vùng nông thôn, làng bản xa xôi.

Khi “những con hổ” đã lẩn trốn, thì “những con muỗi vẫn vo ve và hút máu”, một bài báo của Tân Hoa Xã đăng hôm 4/7 có đoạn viết.

Tăng trưởng đã thấp nhất 25 năm

Nỗ lực chống tham nhũng ở nông thôn cho thấy sự chuyển hướng chính sách của Bắc Kinh sau chiến dịch “đả hổ” kéo dài gần 3 năm khiến hơn 100 quan chức cấp cao bị điều tra và đưa ra xét xử, bao gồm một cựu trợ lý của cựu Chủ tịch nước và một cựu Bộ trưởng Công an.

Với một loạt nhân vật “nguy hiểm” tiềm tàng đã bị xử lý, ông Tập Cận Bình giờ đây có thể giảm bớt áp lực đối với giới tinh hoa chính trị ở Bắc Kinh nhằm tập trung vào chương trình cải cách rộng hơn mà nhà lãnh đạo này đề ra.

“Ở vào một thời điểm nào đó, ông Tập Cận Bình cần rút lui khỏi việc săn lùng những ‘con hổ’ chính trị lớn”, giáo sư chính trị Andrew Wedeman thuộc Đại học Georgia nhận xét. “Nếu cứ tiếp tục tấn công vào những nhân vật cấp cao, thì theo tôi, điều đó sẽ gây chia rẽ và bất ổn”.

Lúc này, ông Tập Cận Bình sẽ cần sức mạnh mà ông tích tụ được từ chiến dịch chống tham nhũng, để thực thi kế hoạch kinh tế nhằm đạt mục tiêu tăng gấp đôi GDP trong thời gian từ nay đến cuối thập kỷ.

Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc hiện đã giảm xuống mức thấp nhất trong 25 năm, trong khi sự sụt giảm chóng mặt của thị trường chứng khoán nước này đã buộc Bắc Kinh phải tung những biện pháp can thiệp chưa từng có tiền lệ.

Theo ước tính của ngân hàng Bank of America, chiến dịch chống tham nhũng đã khiến tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc giảm một điểm phần trăm bởi giới quan chức và nhà giàu nước này không còn “dám” mua những món đồ xa xỉ để làm quà tặng hay phô trương tài sản nữa.

Việc “đả hổ” ở Trung Quốc đến nay vẫn chưa chấm dứt hoàn toàn.

Mới tuần trước, Ủy ban Thanh tra Kỷ luật Trung ương (CCDI) của nước này tuyên bố điều tra Bí thư tỉnh ủy Hà Bắc Zhou Benshun. Hôm 28/3, ông Zhou Benshun, người từng là trợ lý của cựu Bộ trưởng Công an Trung Quốc Chu Vĩnh Khang, đã bị khai trừ Đảng. Bản thân Chu Vĩnh Khang mới đây đã lĩnh án chung thân.

Tuy vậy, số vụ điều tra các quan chức cấp cao đã giảm xuống. Đảng Cộng sản Trung Quốc đã điều tra 102 quan chức cấp cao trong thời gian từ khi ông Tập Cận Bình lên cầm quyền vào tháng 11/2012 đến kỳ họp Quốc hội nước này vào tháng 3 năm nay.

Tính trung bình, mỗi tháng có 3,5 vụ điều tra quan chức cấp cao. Tuy vậy, trong vòng 6 tháng đầu năm nay, số vụ điều tra trung bình mỗi tháng giảm còn 2,5 vụ.

“Ruồi vẫn ở khắp mọi nơi”

Trong khi đó, CCDI hôm 17/8 miêu tả việc chống tham nhũng ở nông thôn, hay còn gọi là “đập muỗi”, là “chặng cuối” khốc liệt của chiến dịch chống tham nhũng. Cơ quan công tố cấp cao nhất của Trung Quốc tuần trước đã công bố chiến dịch chống tham nhũng ở các vùng nông thôn, nói rằng sáng kiến này sẽ kéo dài 2 năm.

Nhà chức trách Trung Quốc không lý giải “muỗi” khác với “ruồi” ở giai đoạn trước của chống tham nhũng ở điểm nào. Tuy vậy, cách sử dụng từ ngữ mới này nhấn mạnh khả năng gây hại của đối tượng tham nhũng.

Theo Tân Hoa Xã, phát biểu trước Bộ Chính trị hôm 26/6, ông Tập Cận Bình nói Đảng Cộng sản Trung Quốc “không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào đối với những người quyền lực” và cũng “không bỏ qua bất kỳ lỗi nhỏ nào”.

“Đảng sẽ thực thi các nguyên tắc và quy định luật pháp để đảm bảo “các quan chức không dám tham nhũng, không thể tham nhũng và không muốn tham nhũng”, ông Tập nói.

Theo CCDI, trong 6 tháng đầu năm nay, cơ quan chức năng Trung Quốc đã mở 12.600 cuộc điều tra nhằm vào các quan chức cấp thấp. “Ruồi vẫn ở khắp mọi nơi và nhiệm vụ diệt ruồi là khó khăn và cấp bách”, bài báo đăng trên website của CCDI viết.

Còn theo ông Steve Tsang, một chuyên gia về Trung Quốc thuộc Đại học Nottingham, ông Tập Cận Bình phải duy trì chiến dịch chống tham nhũng để khiến các đối thủ tiềm năng của ông lúc nào cũng cảm thấy lo sợ.

“Có một sự phản kháng không hề nhỏ đối với ông Tập, và những người không ủng hộ việc ông ấy làm đang chờ thời cơ để ‘bật’ lại”, ông Tsang nói và so sánh việc ông Tập chống tham nhũng như “cưỡi trên lưng hổ”.

“Ông Tập không thể dừng lại mà không bị hổ đe dọa. Bởi thế, ông ấy phải tiếp tục”.