Theo một báo cáo mới của Viện Chính sách Chiến lược Australia (ASPI), Trung Quốc hiện là quốc gia tiên phong trên thế giới trong nghiên cứu phần lớn các công nghệ quan trọng.
Kết luận này được đưa theo kết quả của dự án “Critical Technology Tracker”, theo dõi số lượng các nghiên cứu trong 64 danh mục về công nghệ được công bố từ năm 2019-2023. Kết quả cho thấy Trung Quốc dẫn đầu trong 57 danh mục, tương đương gần 90%.
Theo Nikkei Asia, điều này cho thấy sự đảo chiều hoàn toàn so với giai đoạn 2003-2007, khi Mỹ là quốc gia dẫn đầu trong 60/64 danh mục, còn Trung Quốc chỉ dẫn đầu trong 3 danh mục. Trong giai đoạn 2019-2023, Mỹ giữ vị trí số một chỉ trong 7 danh mục, bao gồm điện toán lượng tử và công nghệ sinh học, công nghệ gen và vaccine.
Đáng chú ý, Trung Quốc đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng về công nghệ lưỡng dụng, ứng dụng được cả trong lĩnh vực dân sự lẫn quân sự. Trong số các danh mục mà nước này dẫn đầu, có 24 danh mục được xếp loại là có nguy cơ cao trở thành công nghệ độc quyền của quốc gia, bao gồm công nghệ radar, định vị vệ tinh và máy bay không người lái.
Với các công nghệ liên quan tới việc phát hiện và theo dõi siêu thanh, Trung Quốc chiếm 73% các nghiên cứu, trong khi Mỹ chỉ chiếm 13%, Anh 3%. Với công nghệ động cơ máy bay tiên tiến, Trung Quốc cũng dẫn đầu với 63%, trong khi Mỹ chỉ chiếm 7%.
“Những đột phá về khoa học và đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu các công nghệ quân sự quan trọng dự báo có thể tiếp tục diễn ra mạnh mẽ tại Trung Quốc”, báo cáo của ASPI, tổ chức do Chính phủ Australia thành lập vào năm 2001, cho biết.
Sáng kiến “Made in China 2025” được công bố vào năm 2015 của Bắc Kinh đặt mục tiêu hiện đại hóa ngành công nghiệp và thúc đẩy năng lực tự chủ trong 10 lĩnh vực quan trọng, bao gồm chất bán dẫn và robot. Trung Quốc đặt mục tiêu trở thành một cường quốc toàn cầu về sản xuất vào năm 2049, năm kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Nhận định nguy cơ Trung Quốc độc quyền về nhiều công nghệ quan trọng ngày càng lớn, ASPI kêu gọi các nước AUKUS – thỏa thuận tăng cường an ninh ba bên giữa Mỹ, Anh và Australia – cùng bắt tay với Nhật Bản và Hàn Quốc để ứng phó.
“Trong nhiều công nghệ, như công nghệ vận hành hệ thống tự động và robot tiên tiến, nỗ lực chung của toàn bộ các nước AUKUS vẫn đi sau Trung Quốc về các nghiên cứu mang lại tác động lớn. Tuy nhiên, việc AUKUS cùng hợp tác với các đối tác thân cận là Nhật Bản và Hàn Quốc trong các lĩnh vực này sẽ giúp thu hẹp khoảng cách về hiệu suất nghiên cứu”, báo cáo của ASPI viết.
AUKUS được thiết lập vào năm 2021 làm đối trọng với sức ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ba nước tham gia thỏa thuận này dự kiến hợp tác phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) và một số công nghệ quan trọng khác. Vào tháng 4 năm nay, bộ trưởng quốc phòng của 3 nước AUKUS ra một thông báo chung cho biết đang cân nhắc hợp tác với Nhật Bản.
Mỹ, Anh và Australia xem Nhật là một đối tác tiềm năng trong lĩnh vực AI, công nghệ lượng tử, năng lực tác chiến điện tử và vũ khí siêu thanh, cùng nhiều lĩnh vực khác. Trong khi đó, Hàn Quốc, hiện đang đầu tư vào sản xuất hàng loạt chất bán dẫn thế hệ mới, cũng đang tìm kiếm các cơ hội hợp tác nghiên cứu trong một số công nghệ quốc phòng hiện đại.
Theo báo cáo của ASPI, Nhật Bản nằm trong top 5 nước nghiên cứu đi đầu trong 8 danh mục công nghệ, bao gồm điện hạt nhân và cảm biến lượng tử. Còn Hàn Quốc nằm trong top 5 của 24 danh mục, bao gồm sản xuất chất bán dẫn.
Google translate