Việt Nam và Australia tăng cường kết nối trong phát triển đô thị thông minh

Diễn đàn đã thu hút sự tham gia của đại diện các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và tổ chức đến từ cả hai quốc gia, thể hiện cam kết chung trong việc xây dựng các đô thị thông minh, xanh và đáng sống tại Việt Nam.

Sự kiện cũng là bước tiếp nối quan trọng từ Hội thảo “Nhóm Tập trung về Đô thị Thông minh - Nghiên cứu chuyên sâu thị trường Việt Nam” (Smart City Focus Group - Vietnam Market Deep-Dive) được Austrade và Quỹ Khởi nghiệp Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Startup Vietnam Foundation - SVF) phối hợp tổ chức vào ngày 25/4/2025, nhằm nhận diện thực trạng, thách thức và cơ hội hợp tác trong lĩnh vực đô thị thông minh tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc tại diễn đàn, ông Jonathan Saw, Tham tán Thương mại và Đầu tư của Australia tại Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác giữa hai quốc gia, đặc biệt sau khi hai nước chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện vào năm 2024.

“Đặc biệt, kinh tế số là một trong những ưu tiên trọng tâm trong thúc đẩy thương mại và đầu tư song phương. Trong đó, Chương trình Landing Pad của Austrade cũng đang góp phần đưa công nghệ Australia đến gần hơn với khu vực, hỗ trợ chuyển đổi số và hợp tác với các đối tác Việt Nam để đồng phát triển những giải pháp phù hợp với nhu cầu từng địa phương”, ông Jonathan Saw nhấn mạnh.

Trong các lĩnh vực kinh tế số, các chuyên gia cho rằng phát triển đô thị thông minh cũng đang nổi lên như một trong những lĩnh vực hợp tác đầy tiềm năng giữa hai quốc gia.

Cụ thể, Việt Nam hiện đang ở thời điểm “vàng” để thúc đẩy quá trình này, với tốc độ đô thị hóa nhanh, tầng lớp trung lưu gia tăng và tỷ lệ người dùng Internet đạt gần 80%. Tính đến cuối năm 2023, đã có 48 tỉnh, thành phố triển khai đề án đô thị thông minh, với hơn 40 trung tâm điều hành cấp tỉnh và gần 100 trung tâm cấp huyện hoạt động trong các lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục và cảnh báo thiên tai.

Quy mô thị trường đô thị thông minh của Việt Nam được dự báo đạt khoảng 1,36 nghìn tỷ USD trong năm 2024 và tăng lên 3,84 nghìn tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) ấn tượng từ 23,3 - 30,2%. Bên cạnh đó, môi trường chính sách thuận lợi như Quyết định 950/QĐ-TTg và Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia, cũng đã và đang tạo nền tảng vững chắc cho các dự án đầu tư vào đô thị thông minh của Việt Nam.

Cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong chuyển đổi số thể hiện qua các chính sách như Quyết định số 950/QĐ-TTg và Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, đã tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư vào lĩnh vực chuyển đổi số cũng sẽ giúp cho việc phát triển đô thị thông minh phát triển thuận lợi.

Các lĩnh vực tiềm năng như trí tuệ nhân tạo ( AI), an ninh mạng, giao thông thông minh, y tế từ xa, và năng lượng bền vững chính là những lĩnh vực mà Australia có thế mạnh về chuyên môn và có thể đồng hành cùng Việt Nam.

Dù đang có nhiều tiềm năng phát triển, các chuyên gia vẫn cho rằng Việt Nam vẫn gặp phải nhiều thách thức trong quá trình phát triển đô thị thông minh. 

Thứ nhất, khoảng cách giữa công nghệ và nhu cầu thực tế của người dân. Nhiều giải pháp hiện nay còn thiếu tính thực tiễn và chưa thực sự lấy người dân làm trung tâm

Thứ hai, quy hoạch tổng thể về đô thị thông minh trong dài hạn tại Việt Nam vẫn còn thiếu, dẫn đến tình trạng manh mún, kém hiệu quả. Dù đã có Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, những lo ngại về bảo mật dữ liệu, rò rỉ thông tin và các cuộc gọi rác vẫn khiến người dân thiếu tin tưởng. 

Thứ ba, hạ tầng kỹ thuật cũng là một điểm nghẽn khi khả năng kết nối Internet còn phụ thuộc vào cáp quang biển; đồng thời hạ tầng truyền tải điện còn yếu, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn từ các trung tâm AI và giao thông xanh.

Thứ tư, chi phí đầu tư ban đầu vào phát triển đô thị thông minh còn khá cao; khung pháp lý chưa hoàn thiện cho AI và dữ liệu; cùng với rào cản văn hóa như tâm lý ngại rủi ro cũng là những yếu tố làm chậm tiến trình phát triển của mô hình đô thị thông minh.

Thông qua phiên thảo luận tại diễn đàn, các chuyên gia từ Australia và Việt Nam cũng đã chia sẻ về giải pháp về phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam trong thời gian tới. Trong đó, các đại biểu đến từ Đại học Việt Đức và UN-Habitat, i.Value Corporation, Golden Gate Ventures, EVN HCMC và Austrade cùng nhấn mạnh vai trò của mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong phát triển đô thị thông minh. 

Theo đó, khu vực tư nhân, đặc biệt là cộng đồng khởi nghiệp có thể dẫn dắt trong việc tạo ra các giải pháp đổi mới, trong khi đó, khu vực công cần đóng vai trò kiến tạo về thể chế, tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế lấy người dân làm trung tâm và định hướng phát triển lâu dài vì chất lượng sống bền vững.

Cũng trong khuôn khổ diễn đàn, các doanh nghiệp Australia đã giới thiệu nhiều giải pháp sáng tạo như tối ưu năng lượng, năng lượng sạch, quản lý an toàn giao thông, tối ưu hạ tầng, và các dịch vụ chuyển đổi số trong du lịch, chuyển đổi xanh và tuân thủ ESG trong phát triển đô thị thông minh. 

Năng lực vượt trội của Australia trong kết nối 5G, trung tâm dữ liệu và năng lượng tái tạo cũng được đánh giá là rất phù hợp với nhu cầu của Việt Nam về hạ tầng kỹ thuật ổn định và phát triển đô thị bền vững.