Chiều ngày 12/3/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ họp báo công bố kết quả triển khai Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2023 (PII). Bộ chỉ số PII cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế xã hội dựa trên Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo của từng địa phương.
Năm 2023, lần đầu tiên bộ chỉ số được Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng trên toàn quốc. Bộ chỉ số hướng đến cung cấp bộ công cụ có cơ sở khoa học và thực tiễn cho lãnh đạo các cấp để ra quyết định, xây dựng và thực thi chính sách, cũng như cung cấp thông tin tham khảo hữu ích về môi trường đầu tư, điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở địa phương.
Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Bộ chỉ số PII là một tài liệu hữu ích, cung cấp các căn cứ khoa học và thực tiễn để các cơ quan, tổ chức, cá nhân và trực tiếp là lãnh đạo các địa phương sử dụng trong xây dựng và thực thi các chính sách để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở địa phương dựa trên Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.
Bộ Khoa học và Công nghệ cũng tin tưởng, đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà đầu tư về môi trường đầu tư và điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở các địa phương.
Bộ chỉ số PII năm 2023 có 52 chỉ số, chia làm 7 trụ cột (theo nguyên lý của bộ chỉ số GII). Cụ thể 5 trụ cột đầu vào phản ánh những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội dựa trên Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, bao gồm: Thể chế, Vốn con người và Nghiên cứu và Phát triển, Cơ sở hạ tầng, Trình độ phát triển của thị trường và Trình độ phát triển của doanh nghiệp;
Hai trụ cột đầu ra phản ánh kết quả tác động của Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo vào phát triển kinh tế xã hội gồm: Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ, Tác động.
Dữ liệu phục vụ xây dựng bộ chỉ số PII 2023 được lấy từ hai nguồn chính. Nguồn thứ nhất từ số liệu thống kê, quản lý nhà nước được công bố chính thức từ các Bộ, cơ quan quản lí nhà nước, tổ chức ở trung ương (có 39/52 chỉ số) và nguồn thứ hai do các địa phương thu thập và cung cấp kèm theo các tài liệu minh chứng (có 13/52 chỉ số).
Theo kết quả xếp hạng, Hà Nội là địa phương có điểm số cao nhất, đạt 62.86 điểm, xếp hạng 1. Tiếp đó là TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bắc Ninh, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Dương, Quảng Ninh và Thái Nguyên.
Hà Nội đứng đầu cả nước ở cả xếp hạng đầu ra và đầu vào đổi mới sáng tạo nhờ dẫn đầu 14 chỉ số trong 52 chỉ số thành phần. Trong số các chỉ số dẫn đầu có các chỉ số về nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo, như nhân lực, chi cho nghiên cứu phát triển, số lượng tổ chức khoa học công nghệ, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu phát triển, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo và các đầu ra về tài sản trí tuệ như sáng chế, giải pháp hữu ích, giống cây trồng, kiểu dáng công nghiệp hay các tác động đến kinh tế xã hội như chỉ số phát triển con người.
Trong top 5 địa phương dẫn đầu nhiều chỉ số thành phần nhất, TP. HCM xếp ngay sau Hà Nội, với 12 chỉ số dẫn đầu trong 52 chỉ số thành phần, gồm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hạ tầng số, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu phát triển tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo và một số sản phẩm về tài sản trí tuệ. Bình Dương đứng thứ ba (7 chỉ số dẫn đầu), Đà Nẵng xếp thứ tư (5 chỉ số dẫn đầu) và Long An đứng thứ năm (4 chỉ số dẫn đầu).
10 tỉnh đứng cuối bảng xếp hạng gồm: Cao Bằng, Lai Châu, Gia Lai, Hà Giang, Điện Biên, Yên Bái, Sơn La, Bắc Kạn, Quảng Trị, Đắk Nông.
PII 2023 cũng được xếp hạng theo 6 vùng kinh tế xã hội. Các địa phương vùng Đồng bằng sông Hồng có điểm trung bình cao nhất 45.17 điểm, tiếp đến là các địa phương vùng Đông Nam Bộ với 44.81 điểm. Các địa phương vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long có điểm số trung bình sát nhau, lần lượt là 36.96 điểm và 36.36 điểm. Hai vùng Tây Nguyên và Trung du và miền núi phía Bắc có điểm số thấp gần như nhau, lần lượt là 32.72 điểm và 32.19 điểm. Bộ chỉ số cũng đưa ra top các địa phương dẫn đầu từng vùng và phân tích đánh giá theo nhóm thu nhập.
Kết quả đánh giá cho thấy sự phù hợp, tương đồng giữa kết quả PII 2023 với thực trạng phát triển kinh tế xã hội của các địa phương. Các địa phương thuộc nhóm dẫn đầu có điều kiện tự nhiên và địa lý thuận lợi (tập trung ở Đồng bằng Sông Hồng, Đông Nam Bộ), có ngành công nghiệp- xây dựng, dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế, tập trung nhiều khu công nghiệp, có cơ sở hạ tầng phát triển và có hoạt động Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo mạnh mẽ.
Ngược lại, các địa phương thuộc nhóm cuối còn hạn chế trong phát triển kinh tế xã hội, có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên chưa thuận lợi cho phát triển và ứng dụng Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo vào phát triển kinh tế xã hội (tập trung ở các vùng Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc).
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, việc so sánh trực tiếp giữa các địa phương chỉ mang tính tương đối, không phải là mục đích chính của bộ chỉ số, bởi mỗi địa phương có các điều kiện, đặc điểm khác nhau và có định hướng phát triển khác nhau.
Bộ chỉ số PII chỉ cung cấp căn cứ khoa học và các minh chứng về điểm mạnh, điểm yếu, về các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh.
Google translate