Biến thể JN.1 được báo cáo lần đầu vào tháng 8/2023, đến nay đã lan sang ít nhất 43 quốc gia. Mới đây, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm TP.HCM ghi nhận 12/16 bệnh nhân Covid nhập viện trong tháng 12 nhiễm JN.1, một ca nhiễm JN.1.1.
Tháng trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức xếp JN.1 vào nhóm biến chủng được quan tâm. "Hiện tại, chưa có báo cáo dịch tễ hoặc báo cáo phòng thí nghiệm liên quan đến mức độ nghiêm trọng của bệnh", WHO nêu rõ.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) dự đoán các trường hợp nhiễm JN.1 sẽ tiếp tục gia tăng trong suốt mùa đông, theo báo Fortune. Hiện không có bằng chứng cho thấy JN.1 gây bệnh nặng hơn, nhưng sự lây lan nhanh chóng cho thấy nó dễ lây truyền hơn hoặc trốn tránh hệ thống miễn dịch tốt hơn các biến thể lưu hành khác.
Các cơ quan đang chờ dữ liệu bổ sung để đưa ra phân tích chi tiết hơn, liên quan đến tác động của JN.1 trong mùa đông này, tiến sĩ Eduardo Aziz-Baumgartner, giám đốc chi nhánh cúm toàn cầu thuộc Bộ phận Cúm của CDC, cho biết. "Các tín hiệu ban đầu cho thấy triệu chứng của JN.1 có thể không nghiêm trọng như các đợt bùng phát trước đây", ông nói.
Tuy nhiên, theo ông Aziz-Baumgartner, tác động của virus đối với mỗi cá nhân khác nhau. Ở những người mắc bệnh nền, bệnh có thể chuyển nặng nhanh chóng. Với người trẻ, sức khỏe tốt, Covid-19 như một đợt cúm mùa bình thường. Ông Aziz-Baumgartner cho biết CDC có kế hoạch công bố thêm những thông tin về mức độ nghiêm trọng của JN.1 trong vài tuần tới, khi thu thập nhiều dữ liệu hơn liên quan đến biến chủng.
Ứng dụng theo dõi sức khỏe ZOE Health Study cho hay 5 triệu chứng phổ biến nhất khi mắc JN.1 là sổ mũi, đau họng, nhức đầu, rối loạn giấc ngủ và bồn chồn. Các biểu hiện khác gồm sốt kèm đau cơ, ăn không ngon, mệt mỏi, buồn nôn và ói mửa, ho dai dẳng.
Tiến sĩ Heidi Zapata, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của Yale Medicine, lưu ý: “Tôi muốn nói rằng điều quan trọng nhất mà mọi người cần biết là virus vẫn tồn tại, cũng như virus hợp bào hô hấp (RSV) và bệnh cúm. Nó vẫn ở đây với chúng ta và chúng ta không thể bỏ qua nó”. Theo vị chuyên gia này, Covid-19, cúm và RSV đều có thể dẫn đến đau nhức, khó thở, mệt mỏi, sốt, mất vị giác hoặc khứu giác, ho, đau họng và thở khò khè.
Bác sĩ Minji Kang, phó giáo sư, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwester (Mỹ), thì cho biết: JN.1 khá giống với các biến thể Omicron khác, gây ra các triệu chứng thông thường như đau họng, nghẹt mũi, sổ mũi, sốt, ớn lạnh, ho và mệt mỏi.
Từ đó, CDC Mỹ liệt kê các triệu chứng khi nhiễm JN.1 như sau: nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi; đau họng; mệt mỏi; đau đầu; ho. ngoài ra, một số triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện là: đau nhức cơ bắp hoặc cơ thể; sốt hoặc ớn lạnh; buồn nôn hoặc nôn; tiêu chảy; khó thở hoặc hụt hơi; mất vị giác hoặc khứu giác...
Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật (CDC) Mỹ, hiện tại, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà một người gặp phải thường phụ thuộc nhiều vào sức khỏe và khả năng miễn dịch của người đó hơn là chính biến thể. Tiến sĩ Schaffner cho biết mặc dù tình trạng bệnh trở nặng vẫn xảy ra nhưng nhìn chung “Covid-19 đang gây ra triệu chứng nhẹ hơn”.
Một số bác sĩ cho biết các triệu chứng đường hô hấp trên dường như bắt đầu bằng đau họng, sau đó là nghẹt mũi và ho. “Virus đang thích nghi. Tôi nghĩ rằng nó đang trở nên lây nhiễm hơn và trốn tránh khả năng miễn dịch đã có từ trước nhưng không làm thay đổi quá nhiều về triệu chứng”, Tiến sĩ Pekosz nói.
Thông tin từ các bác sĩ, nhìn chung không có đặc điểm lâm sàng đặc biệt nào có thể phân biệt chắc chắn bệnh cúm với Covid-19 và RSV mà không cần xét nghiệm. Tuy nhiên, theo Tổ chức Quốc gia về các bệnh truyền nhiễm (NFID) khó thở phổ biến hơn ở bệnh nhân mắc Covid-19, trong khi thở khò khè phổ biến hơn ở bệnh nhân RSV.
Còn theo bác sĩ Ali Alhassani - trưởng khoa lâm sàng tại Summer Health, các triệu chứng như nhức đầu, mất vị giác hoặc khứu giác hoặc đau họng “có thể chỉ ra RSV”. Trong khi các triệu chứng như buồn nôn, nôn và tiêu chảy thường gặp ở bệnh nhân mắc Covid-19, ít xảy ra với RSV. Ở trẻ em, những cháu mắc Covid-19 thường bị sốt, trong khi trẻ mắc RSV có thể không sốt.
Người mắc Covid-19 cũng thường bị đau họng, đôi khi bị viêm kết mạc (đỏ mắt) và phát ban trên da - những triệu chứng thường không thấy ở RSV. Trong khi đó, đau nhức cơ thể, mệt mỏi và sốt là những triệu chứng phổ biến nhất ở cả bệnh cúm và Covid-19.
Theo tờ Everyday Health, Covid-19 nhắm vào phổi và những người mắc các bệnh mạn tính tiềm ẩn như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh tim, tiểu đường và béo phì. Đó là những người có nhiều khả năng mắc bệnh nghiêm trọng hơn. Người lớn tuổi có tỷ lệ mắc bệnh nặng cao nhất. Hơn 81% số ca tử vong do Covid-19 là người trên 65 tuổi. Trẻ sơ sinh và người mang thai cũng nằm trong số những đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
JN.1 có nguồn gốc từ BA.2.86, biến chủng phụ của Omicron. Nó sở hữu một đột biến khác biệt ở protein gai (chịu trách nhiệm xâm nhập và lây nhiễm tế bào) và các đột biến tại những vùng khác. Theo dữ liệu mới nhất từ Anh, đây là biến chủng tăng trưởng nhanh nhất, với tốc độ hàng tuần là 84,2%.
Các chuyên gia khuyến nghị người có triệu chứng, đặc biệt khi JN.1 lây lan mạnh, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ. Đồng thời, mọi người nên tuân thủ biện pháp y tế công cộng như đeo khẩu trang, thường xuyên rửa tay khử khuẩn, giữ khoảng cách nơi đông người. Cảnh giác, phát hiện sớm và ứng phó linh hoạt là rất quan trọng trong việc quản lý, giảm thiểu sự tác động của biến chủng.
Google translate