Phẩm màu nhân tạo nguy hiểm ra sao mà Mỹ muốn loại bỏ?

Trong một cuộc họp vào ngày 10/3 vừa qua, ông Robert F. Kennedy Jr, người được Tổng thống Donald Trump đề cử làm Bộ trưởng Bộ Y tế, đã tuyên bố với các công ty thực phẩm - bao gồm PepsiCo và Kraft Heinz - rằng chính quyền Tổng thống Trump muốn loại bỏ phẩm màu nhân tạo khỏi nguồn cung cấp thực phẩm.

Ông Kennedy đã cam kết giải quyết các bệnh mãn tính bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống của người dân Mỹ. Ông đã khuyến khích các chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh chuyển sang sử dụng mỡ bò thay vì dầu hạt cho khoai tây chiên và thúc đẩy lệnh cấm các chất phụ gia như màu thực phẩm.

Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) dưới quyền điều hành của Bộ trưởng Kennedy cũng có kế hoạch hợp tác với ngành này để lập ra quy định liên bang về màu phụ gia thực phẩm. Trong năm 2024, bang California đã cấm chất tạo màu trong thực phẩm phục vụ trong bữa trưa ở trường học. Trong khi đó, các bang Virginia và New York đang xem xét các biện pháp tương tự.

FDA muốn tránh tình trạng quy định chắp vá giữa các bang hoặc nhiều bang tự ban hành luật liên quan tới vấn đề trên, bởi điều này có thể gây nhầm lẫn và gây cản trở cho các công ty thực phẩm quốc tế hoạt động tại Mỹ. Ông Kennedy mong đợi sự thay đổi thực sự và mang tính chuyển đổi bằng cách loại bỏ những thành phần tệ hại nhất ra khỏi thực phẩm. Ông cũng nói rõ rằng ông sẽ đích thân hành động, trừ khi ngành công nghiệp Mỹ sẵn sàng chủ động đưa ra giải pháp.

Tổng Giám đốc điều hành của Consumer Brands Association Melissa Hockstad cho biết trong một tuyên bố rằng hiệp hội mong muốn tiếp tục hợp tác với ông Kennedy. Đại diện của PepsiCo khẳng định sẽ tập trung vào việc cung cấp cho người tiêu dùng các loại thực phẩm và đồ uống tiện lợi, giá cả phải chăng và an toàn - bao gồm nhiều lựa chọn hơn với các thành phần tự nhiên, không có màu tổng hợp, giảm lượng đường, chất béo và muối (natri).

Trước đó, tại cuộc họp của Ủy ban Y tế, Giáo dục, Lao động và Lương hưu Thượng viện vừa qua, ông Jim Jones, phó ủy viên phụ trách thực phẩm của FDA, cho biết đã hơn một thập kỷ kể từ khi mức độ an toàn của chất tạo màu tổng hợp Red No. 40 (màu đỏ số 40) được đánh giá lại. "Với màu đỏ số 3, chúng tôi hiện có kiến nghị yêu cầu thu hồi ủy quyền sử dụng chất này, và hy vọng rằng trong vài tuần tới, chúng tôi sẽ hành động dựa trên kiến nghị đó", ông nói.

Ông Frank Pallone Jr., thành viên cấp cao của Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện từ bang New Jersey, cũng kêu gọi FDA cấm màu đỏ số 3, một chất làm từ dầu mỏ, tạo cho thực phẩm và đồ uống màu đỏ tươi bắt mắt. "Trong mùa lễ hội cuối năm, những món ngọt tràn ngập, và thật đáng sợ khi chất hóa học này vẫn đang ẩn trong các thực phẩm mà chúng ta và con cái chúng ta tiêu thụ", ông Pallone viết trong một lá thư gửi tới cơ quan này.

Hiện tất cả các chất tạo màu phải được FDA phê duyệt trước khi sử dụng trong thực phẩm được bán tại Hoa Kỳ. Có tất cả 36 chất tạo màu được FDA phê duyệt, trong đó có 9 loại là thuốc nhuộm tổng hợp, bao gồm hai loại màu đỏ hiện đang bị giám sát chặt chẽ. 

Thực tế, một số chất nhuộm được phép sử dụng trong thực phẩm ở Hoa Kỳ đã bị cấm hoặc yêu cầu dán nhãn cảnh báo tại các quốc gia khác. Liên minh châu Âu yêu cầu dán nhãn cảnh báo trên các sản phẩm chứa ba chất tạo màu nhân tạo được phê duyệt tại Hoa Kỳ gồm Yellow No. 5, còn gọi là tartrazine; Red No. 40, còn gọi là E129 hoặc Allura Red AC và Yellow No. 6, gọi là sunset yellow hoặc E110. Nhãn cảnh báo yêu cầu chỉ rõ rằng chất phụ gia này "có thể gây ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động và sự chú ý ở trẻ em".

Theo Times Now, chất tạo màu thực phẩm có chức năng làm cho thực phẩm có màu sắc tươi sáng, bắt mắt và hấp dẫn. Thực tế, nhu cầu tiêu thụ chất này trong hơn 50 năm qua đã tăng 500% và trẻ em là đối tượng sử dụng nhiều nhất. Một số bằng chứng cho thấy chất tạo màu trong thực phẩm có tác dụng phụ nghiêm trọng đến sức khoẻ như tăng động giảm chú ý hay gây ung thư.

“Nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc lựa chọn thực phẩm của chúng ta là phải hướng tới các lựa chọn tự nhiên, chưa qua chế biến. Việc lựa chọn những thực phẩm như vậy không chỉ bảo vệ sức khỏe của chúng ta mà còn hỗ trợ hạnh phúc của các thế hệ tương lai và đây là cách tiếp cận toàn diện về dinh dưỡng", Roshan Kore, chuyên gia tư vấn dinh dưỡng, Bệnh viện nhi NHSRCC, Mumbai Ấn Độ, cho biết.

Tai Việt Nam, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng từng tiếp nhận một bệnh nhân ở Hà Nội bị tan máu cấp, methemoglobin sau khi ăn thịt bò sốt vang tự nấu với bột sốt vang màu đỏ mua ở chợ. Mẫu bột phẩm màu bệnh nhân đã dùng qua xét nghiệm thấy hóa chất axit orange 7 với hàm lượng 20%.

Theo ThS Nguyễn Văn Tiến, Trung tâm giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia, phẩm màu là một dạng phụ gia thực phẩm. Trên thị trường hiện có hơn 2.300 loại phụ gia thực phẩm được phép sử dụng, trong đó có phẩm màu. Có hai loại là phẩm màu tự nhiên và phẩm màu tổng hợp.

Để không nhầm lẫn với thực phẩm nhuộm phẩm màu công nghiệp, chúng ta nên chọn những thực phẩm đã biết rõ ngồn gốc, có màu sắc không quá bắt mắt, hoặc chỉ chọn mua những thực phẩm nhuộm màu có địa chỉ và số đăng ký chất lượng ghi trên nhãn mác. Các chuyên gia cảnh báo, khi sử dụng những phụ gia "không được phép sử dụng trong thực phẩm" ở liều rất cao hoặc liều nhỏ nhưng quá thường xuyên và liên tục có thể gây ngộ độc cấp tính, mạn tính, gây khối u, ung thư, đột biến tế bào...