Thiếu hàng hóa là một trong những lý do khiến thị trường chứng khoán Việt Nam kém hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài. Trong trường hợp mọi nỗ lực của Chính phủ, các bộ ngành liên quan đưa thị trường nâng hạng thành công mà không có nhiều hàng chất lượng, cũng sẽ trở thành lý do khiến nhóm này quay lưng lại với chứng khoán Việt Nam.
Tại buổi tọa đàm “Thị trường chứng khoán Việt Nam: Động lực mới, cơ hội mới" ngày 23/7, bà Lê thị Lệ Hằng, Giám đốc chiến lược Công ty chứng khoán SSI nêu một thực tế ảm đạm: Trong những năm vừa rồi, thị trường không có nhiều lựa chọn mới.
Đơn cử như nhìn vào rổ VN30 chưa có thêm doanh nghiệp nào mới. Điều này dẫn đến việc, nhà đầu tư nước ngoài dù có muốn phân bổ nhiều vào thị trường Việt Nam ngay tức khắc họ cũng sẽ phải chờ, cũng như chờ được nới room để có nhiều thanh khoản hơn.
Trong năm nay, ước tính khoảng 2 tỷ USD vốn ngoại rút ra, nếu thị trường đc nâng hạng sẽ thu hút được khoảng 2 tỷ USD tiền vào. Chỉ cần nhìn thấy khả năng được nâng hạng của FTSE là dòng tiền ngoại sẽ quay lại. Tuy nhiên, điều này cũng còn phải phụ thuộc xem có nhiều câu chuyện mới như hàng hóa mới hay không.
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, trong quá trình phát triển 24 năm kể từ khi thành lập thị trường chứng khoán, Chính phủ, Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán, có định hướng rất rõ ràng đó là hạn chế tối đa can thiệp vào thị trường bằng các biện pháp hành chính.
Do vậy, sẽ không có chuyện quay trở lại dùng biện pháp hành chính để ép doanh nghiệp niêm yết hoặc từ bỏ thị trường.
Trong thời gian vừa qua, số lượng doanh nghiệp lớn niêm yết trên thị trường không nhiều. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa doanh nghiệp lớn và nâng hạng thị trường là mối quan hệ hữu cơ. Nhiều doanh nghiệp lớn chưa niêm yết vì họ chưa nhìn thấy khối lượng nhà đầu tư lớn có thể mua được phần vốn lớn của họ và họ không muốn tỷ lệ sở hữu bị dàn trải quá.
"Do đó, việc hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp lớn niêm yết nhiều hơn cũng là giải pháp chúng tôi cố gắng để nâng hạng thị trường", ông Hải nói.
Ở chiều ngược lại, các nhà đầu tư nước ngoài ngoài mong muốn vào thị trường khi họ nhìn thấy có nhiều doanh nghiệp lớn. Đây là mối quan hệ hai chiều.
Về mặt kỹ thuật, cũng có một câu chuyện nữa liên quan đến việc IPO và niêm yết. Hiện nay, quá trình IPO và niêm yết đang là 2 quá trình tách biệt. Có thể có một số doanh nghiệp IPO xong rồi nhưng quá trình niêm yết kéo dài. Trong khi đó, đối với nhà đầu tư tài chính nước ngoài, sau khi mua cổ phiếu, việc phải chờ từ 3 tháng trở lên không có giao dịch, không có thanh khoản sẽ là rào cản rất lớn, thậm chí một số quỹ hiện đang cầm những cổ phiếu không được niêm yết.
Để giải quyết việc này, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đang rà soát lại các quy định về chứng khoán và Nghị định 55 để tích hợp 2 quy trình IPO và niêm yết thành một quy trình. Do vậy, sau khi sửa đổi các quy trình này, có thể nói việc doanh nghiệp sẽ được niêm yết được thực hiện ngay và thực chất sau khi IPO.
Ngoài ra, hiện nay cũng có 1 số doanh nghiệp khá lớn đang đăng ký giao dịch trên UPCoM nhưng chưa đi vào niêm yết. Thứ nhất, điều này là do 1 phần do ý chí của bản thân doanh nghiệp. Thứ hai, UPCoM là sàn giao dịch cho các doanh nghiệp chưa đáp ứng tiêu chuẩn niêm yết. Có những doanh nghiệp quy mô kinh doanh rất lớn và tình hình sản xuất rất tốt vẫn chưa niêm yết được có thể là do yếu tố kỹ thuật như báo cáo tài chính có những khoản ngoại trừ.
"Có thể là rất bé, song nếu chưa giải quyết được được thì sẽ rất khó khăn để được niêm yết", Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh.
Đối với riêng trường hợp của BSR, theo ông Hải, họ đang có vướng mắc về mặt kỹ thuật. BSR đang rất tích cực và vấn đề vướng mắc mang tính kỹ thuật của họ sẽ được xử lý trong thời gian tới.
Hiện nay, đang có đề án tái cấu trúc thị trường chứng khoán. Ủy ban Chứng khoán đang có những bước đi để phân chia lại các mảng thị trường HoSE, HNX, UPCoM và sắp xếp lại doanh ghiệp vào các mảng phù hợp.
"Tất nhiên câu chuyện sắp xếp lại doanh nghiệp vào các mảng thị trường vẫn được thực hiện dựa trên cơ sở tự nguyện của doanh nghiệp và mức độ phù hợp của doanh nghiệp chứ không mang tính chất bắt buộc về mặt hành chính. Do đó, cho dù chúng tôi có sắp xếp như thế nào thì cũng sẽ đảm bảo tính ổn định của tất cả các mảng thị trường", Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh.
Google translate